I. Chuẩn bị
Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.
Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
Gợi ý:
1. Nghị luận về :- Thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ .- Diễn biến diễn biến trong truyện ngắn Làng của Kim Lân .- Thân phận Thuý Kiều trong đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du .- Đời sống tình cảm mái ấm gia đình trong cuộc chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng .2. So sánh nhu yếu của từng đề bài trên .
Gợi ý: Sự khác nhau về yêu cầu (mệnh lệnh) trong các đề bài trên thể hiện ở hai từ phân tích và suy nghĩ:
– Phân tích : Phân tích tác phẩm hoặc một phương diện nào đó của tác phẩm để đưa ra đánh giá và nhận định về giá trị của tác phẩm .- Suy nghĩ : Đưa ra nhận định và đánh giá, nhìn nhận về tác phẩm theo một góc nhìn, góc nhìn hay yếu tố nào đó .Trong bài văn trình diễn tâm lý về tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) hoàn toàn có thể sử dụng nhiều thao tác, trong đó có cả nghiên cứu và phân tích .3. So sánh đề bài sau với các đề bài trên .Con người trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long .
Gợi ý: Đề bài này không đưa ra mệnh lệnh cụ thể (phân tích hay nêu suy nghĩ); dạng đề bài này có tính chất mở, đòi hỏi người viết phải tự vận dụng tổng hợp các thao tác cho có hiệu quả nhất.
4. Tìm hiểu các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ) với đề bài : Suy nghĩ về nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân .
Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý
– Đọc kĩ đề bài để :+ Xác định vấn đề nghị luận : nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng của Kim Lân ;+ Xác định nhu yếu ( mệnh lệnh ) của đề bài : nêu tâm lý .- Tìm ý : Vấn đề nghị luận biểu lộ trong tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) như thế nào ? Nội dung nào là trọng tâm của vấn đề nghị luận ? Em cần đưa ra tâm lý của mình về những nội dung nào của vấn đề nghị luận ? Cần chứng tỏ cho nhận định và đánh giá của mình bằng những hình ảnh, chi tiết cụ thể nào trong tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) ?Chẳng hạn :+ Ở nhân vật ông Hai, tình yêu làng hoà quyện với lòng yêu nước như thế nào ?+ Nhân vật ông Hai có đặc thù gì điển hình nổi bật nhất ?+ Tình yêu làng, yêu nước của ông Hai được thể hiện trong trường hợp nào ?+ Những hình ảnh, chi tiết cụ thể nào cho thấy một cách sinh động tình yêu làng, yêu nước của nhân vật này ? ( tâm trạng, cử chỉ, hành vi, lời nói … ) .
Bước 2: Lập dàn bài
Sắp xếp các ý theo bố cục tổng quan 3 phần 🙁 1 ) Mở bài : Giới thiệu khái quát về tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) và vấn đề nghị luận :- Giới thiệu khái quát về tác giả Kim Lân và truyện ngắn Làng ;- Giới thiệu nhân vật chính của truyện ông Hai ;- Đưa ra đánh giá và nhận định chung về nhân vật này .( 2 ) Thân bài : Triển khai vấn đề nghị luận thành những vấn đề, biểu lộ những nội dung khác nhau của vấn đề nghị luận, chứng tỏ bằng những luận cứ đơn cử trong tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) ; trình diễn nhận định và đánh giá của mình về từng nội dung của vấn đề nghị luận .- Tình yêu làng, yêu nước ở nhân vật ông Hai :+ ở nơi tản cư, ông Hai luôn nhớ về cái làng của mình ;
+ Ông Hai thường xuyên theo dõi tin tức kháng chiến;
+ Tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng mình theo Tây ;+ Tâm trạng ông Hai khi lời đồn thổi được cải chính .- Đặc sắc về nghệ thuật và thẩm mỹ thiết kế xây dựng nhân vật :
+ Đặt nhân vật vào trường hợp giàu kịch tính để khắc hoạ tính cách ;+ Nghệ thuật miêu tả nhân vật : nội tâm, cử chỉ, hành vi, ngôn từ …+ Nghệ thuật kể chuyện : khắc hoạ nhân vật qua đối thoại, độc thoại …( 3 ) Kết bài- Đánh giá khái quát về ý nghĩa của vấn đề nghị luận :+ Qua hình tượng nhân vật ông Hai, nhà văn Kim Lân ngợi ca tình yêu quê nhà quốc gia của người nông dân .+ Nhà văn đã thiết kế xây dựng thành công xuất sắc nhân vật .- Mở rộng liên hệ, trình diễn tâm lý, bài học kinh nghiệm từ yếu tố vừa nghị luận : Tình yêu làng, yêu nước của ông Hai giúp em hiểu thêm điều gì ?
Bước 3: Viết bài
Dựa theo dàn bài đã thiết kế xây dựng, viết thành bài văn hoàn hảo .Chú ý viết đoạn văn phải bộc lộ được điển hình nổi bật vấn đề và chứng tỏ bằng những luận cứ rõ ràng. Các đoạn phải có link, chuyển tiếp nhau .Ngoài việc viết đúng, cần rèn luyện để lời văn giàu hình ảnh, quyến rũ .
Bước 4: Đọc lại bài viết và sửa chữa
– Kiểm tra xem bố cục tổng quan bài viết đã hoàn hảo chưa ;- Các vấn đề trình diễn như thế đã rõ chưa ? Luận cứ đã thuyết phục chưa ? Có cần bổ trợ dẫn chứng không ?- Soát xem có mắc các lỗi chính tả, dùng từ, câu nào không ?
II. Rèn luyện kĩ năng
Cho đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao.
1. Hãy lập dàn bài .
Gợi ý: Thực hiện theo trình tự các bước từ tìm hiểu đề, tìm ý đến lập dàn bài.
Chú ý : Với vấn đề nghị luận là truyện ngắn “ Lão Hạc ” của Nam Cao, cần trình diễn tâm lý của mình về những phương diện sau :- Cốt truyện : Tóm tắt được diễn biến và nêu được ý nghĩa của câu truyện ;- Nhân vật : Tập trung vào nhân vật chính lão Hạc .+ Nhà văn đã phản ánh sinh động, thâm thúy thảm kịch của người nông dân trong xã hội thực dân nửa phong kiến, qua đó ngợi ca vẻ đẹp nhân cách, lòng tự trọng của con người .
+ Nghệ thuật thiết kế xây dựng nhân vật : miêu tả nội tâm, ngoại hình, cử chỉ, hành vi, lời nói …- Nghệ thuật kể chuyện : Câu chuyện về số phận của Lão Hạc được kể qua nhân vật ông giáo xưng “ tôi ”. Cách dẫn dắt truyện giật mình, giàu kịch tính. Ngôn ngữ tinh tế, sinh động .Em đưa ra những tâm lý của mình từ những phương diện trên. Cuối cùng, phải nhìn nhận được giá trị của hàng loạt tác phẩm .2. Viết phần mở bài, và một đoạn thân bài cho bài văn với đề bài trên .Gợi ý :- Có nhiều cách mở bài :
+ Đi từ khái quát đến cụ thể, từ chung đến riêng: Giới thiệu về tác giả Nam Cao –> giới thiệu về truyện ngắn Lão Hạc –> nêu khái quát nhận định của mình về tác phẩm.
+ Giới thiệu trực tiếp vào truyện : Giới thiệu truyện ngắn Lão Hạc – > nêu nhận định và đánh giá khái quát về giá trị của tác phẩm .- Mỗi đoạn văn thể hiện toàn vẹn một ý, em nên chọn một trong các ý của dàn bài để viết thành một đoạn văn. Chú ý : Đưa ra vấn đề – > Chứng minh bằng luận cứ đơn cử trong tác phẩm – > Chốt lại đoạn, và chuyển ý ( sang đoạn tiếp theo ) .
loigiaihay.com
