” Tai nghe này thật là ‘ sáng ‘, nghe thật là chói tai “, ” Bộ loa này có chất âm thật ấm cúng và nhạc tính ” – là những câu nói mà những Audiophile kháo nhau khi nhìn nhận một mẫu sản phẩm âm thanh. Nhưng so với những người mới tìm hiểu và khám phá về thú chơi này, thì chắc như đinh sẽ không hiểu hết được dẫn tới mù mờ khi đọc bài nhìn nhận. Sau đây là cẩm nang cầm tay để giúp bạn đọc được những bài nhìn nhận mang tính kĩ thuật, và từ đó tìm mua được mẫu sản phẩm vừa lòng với mình .
Audio Technica M50x – tai nghe với chất âm cân đối nên thường được ứng dụng trong việc mix nhạc
Có rất nhiều kiểu nhìn nhận chất lượng âm thanh khác nhau, nhưng toàn bộ thường mở màn bằng ‘ Tổng thể âm thanh ‘ – Sound Signature. Tổng thể âm thường được chia ra làm 4 loại :
– Ấm ( warm ) : Thường có nhiều âm trầm, giúp chất âm quyến rũ và dễ nghe hơn. Dải trung và cao có hiện hữu, nhưng cũng được điều khiển và tinh chỉnh để nhẹ nhàng và không bị chói, gây cảm xúc đau tai. Các hãng như Beats, Bose hay Sennheiser thường làm những cặp tai nghe có kiểu âm như thế này .
– Sáng ( Bright ) : Các thiết bị âm thanh được gọi là sáng thường có ít âm trầm hơn, hoặc giảm âm lượng ở những tần số thấp. Giọng ca sĩ, cũng như những dải tần cao được làm sắc hơn, đôi lúc tạo ra chói rít. Những loại sản phẩm có hướng âm sáng thường cho cảm xúc mệt tai nếu nghe trong một thời hạn dài, nhưng vẫn có rất nhiều người thích vì cho cảm xúc âm thanh cụ thể hơn .
Phân chia dải tần trong âm thanh
– Cân bằng ( Neutral ) : Các hãng âm thanh hạng sang thường hướng tới một chất âm cân đối, tức là có cả 3 dải âm đồng đều nhau, giúp người dùng tận thưởng được mọi chi tiết cụ thể một cách hài hòa. Không có bất kỳ một tai nghe nào cân đối một cách tuyệt vời và hoàn hảo nhất cả, mỗi hãng lại có một định nghĩa về ‘ cân đối khác nhau ‘, nên đôi lúc một loại sản phẩm cân đối với người này lại trở nên khó nghe với người khác .
– V-shape : Tai nghe, loa thường được đo đạc bằng máy đo âm tần. Những loại sản phẩm cho biểu đồ âm thanh dạng chữ ‘ V ‘ sẽ có dải trầm và cao có nhiều lượng hơn so với dải trung, hiệu quả là một âm thanh thiếu tính cân đối nhưng thường sôi động, dùng để nghe nhạc Pop và Dance. Những loại sản phẩm có chất âm V-shape thường được coi là kém chất lượng vì không biểu lộ được đúng bài hát mà nguồn phát ra, nhưng lại tương thích với những ai thích nhạc mạnh, nhạc sôi động .
Các nhạc cụ và dải tần tương ứng
Âm thanh thường được phân loại thành 3 dải : Dải trầm ( bass – tần số thấp, gồm có trống cùng những nhạc cụ tần số thấp của bộ kèn đồng và dây ), dải trung ( mid-range – tần số giữa, gồm có giọng ca sĩ và đa số những nhạc cụ ) và dải cao ( treble – tần số cao, gồm có những nốt cao nhất của Piano, guitar, chuông gió cùng những phụ kiện bộ gõ ). 3 dải âm này lại được chia ra thành 3 phần nữa là thấp, trung và cao, nhưng trong phần lớn những bài nhìn nhận thường không phân loại ra nhỏ như vậy, gây rối cho người đọc .
Để nhìn nhận âm trầm, ta thường nói về ‘ lượng ‘ và ‘ chất ‘. Âm trầm ít thường được gọi là ‘ light ‘, còn những mẫu sản phẩm âm thanh có nhiều trầm thì được gọi là ‘ bass-heavy ‘ hay dành cho đối tượng người dùng nghe ‘ bass-head ‘. Tùy vào từng đối tượng người dùng khác hàng mà nhiều trầm thì sẽ hay, hoặc ít trầm mới là hay. Một số từ ngữ dùng để miêu tả trầm đó là :
– Punchy : Âm trầm Open nhanh, tạo cảm xúc đập tới tai người dùng rồi ngắt ngay
– Thumpy : Trầm rất nặng, nhất là ở dải siêu trầm ( sub-bass ), chơi trong một khoảng chừng thời hạn lâu hơn
– Muddy : Một dải trầm quá nhiều lượng, nên thiếu độ chi tiết cụ thể và ‘ quyện ‘ vào nhau như một vũng bùn, thường dùng để chê những loại sản phẩm âm thanh kém chất lượng
– Bass bleed : Dải trầm quá mạnh, lấn vào khoảng trống của những dải âm khác nên tạo ra một kiểu âm thanh kém cụ thể
Còn về âm trung, ta thường nói về vị trí đặt dải âm, độ sáng tối cũng như độ chi tiết. Ở những sản phẩm cao cấp thì dải trung hướng về sự cân bằng, với độ chi tiết cao giúp tăng tính rõ ràng ở giọng ca sĩ cũng như các nhạc cụ kèm theo. Một số từ miêu tả dải trung là:
– Boxy : Dải trung lùi, lại kém chi tiết cụ thể nên cảm xúc như có ai đó chùm túi ni-lông qua vậy !
– Smooth : Một dải trung cân đối, nhẹ nhàng, tạo cảm xúc tự do khi nghe và không hề bị chói
– Sibalance : Khi dải trung cao ( lúc ca sĩ hát lên giọng hoặc dùng giọng gió ) mà tạo ra những âm thanh chói rít, thì ta gọi là sibalance. Hiện tượng sibalance nếu chỉ diễn ra nhẹ thì không tác động ảnh hưởng tới chất âm, nhưng quá nặng thì sẽ làm người dùng không dễ chịu ngay từ lúc mới nghe
Dải cao không phải là dải âm tiên phong mà người dùng chú ý tới khi thử tai nghe hay loa, nhưng cũng là một thành phần quan trọng để tạo ra tính hoàn thành xong của chất âm toàn diện và tổng thể. Những từ ngữ cần biết để đọc nhìn nhận về dải cao là :
– Decay : Thời gian mà một âm cao Open, sau đó tan dần đi và biến mất trọn vẹn
– Sparkle ( sáng ) : một dải cao hoàn toàn có thể đạt được những tần số cao nhất, sắc và rất dễ nhận ra
– Roll-off : Hiện tượng giảm dần nguồn năng lượng hay âm lượng khi âm cao lên những tần số cao. Nếu như roll-off quá sớm sẽ tạo ra một âm cao thiếu nguồn năng lượng, cảm xúc ‘ cụt ‘
cặp tai nghe Audio Technica CKR75BT, là một cặp tai nghe khá cân bằng, nhưng đặc biệt tốt ở việc tái tạo âm trung, giọng ca sĩ nên sẽ đặc biệt tốt khi nghe nhạc ballad, folk và jazz.Tùy vào từng kiểu nhạc khác nhau, người dùng sẽ chọn một tai nghe để tương thích với mình. Nhưng thường thì, một loại sản phẩm cân đối sẽ hoàn toàn có thể ‘ nghe tạp ‘, tức là thuận tiện sử dụng với nhiều loại nhạc với nhau. Còn những mẫu sản phẩm ‘ có đậm chất ngầu ‘, tức là có 1 yếu tố âm thanh tốt một cách đặc biệt quan trọng, nên sẽ chơi tốt nhất là 1 số dòng nhạc nhất định. Một ví dụ đó là, là một cặp tai nghe khá cân đối, nhưng đặc biệt quan trọng tốt ở việc tái tạo âm trung, giọng ca sĩ nên sẽ đặc biệt quan trọng tốt khi nghe nhạc ballad, folk và jazz .2 yếu tố nữa cũng không kém phần quan trọng đó là âm trường và âm hình .
– Âm trường ( Sound-stage ) là độ rộng của âm thanh mà tai nghe phát ra. Thông thường, tai nghe và loa càng lớn và có màng loa đặt cách xa nhau thì sẽ tạo ra được âm trường rộng hơn. Riêng về tai nghe, càng bỏ ra nhiều tiền ta càng có một âm trường ‘ sâu và rộng ‘, giúp cho những nhạc cụ hoàn toàn có thể biểu lộ được một cách tốt nhất mà không bị dính vào nhau .
– Âm hình (Imaging) là một khái niệm hơi mang tính trừu tượng. Một sản phẩm có âm hình tốt sẽ giúp người dùng cảm nhận được âm thanh như một đồ vật gì đó thực, được đập tới và có thể cảm nhận không chỉ bằng tai. Âm hình thường được thể hiện rõ ràng hơn ở những bộ loa và tai nghe đắt tiền, thuộc phân khúc cao cấp và phải được dùng với những nguồn phát tốt.
Sennheiser HD800 – một cặp tai nghe có chất âm mang tính kĩ thuật cao
Nhưng tất yếu, việc chọn một loại sản phẩm âm thanh không hề phụ thuộc vào trọn vẹn vào những bài nhìn nhận, vì âm thanh được thưởng thức bằng tai chứ không phải bằng mắt. Nên trước khi quyết định hành động mua một cặp tai nghe hay loa, người dùng ngoài việc tìm hiểu và khám phá những nhìn nhận trên mạng thì nên đi nghe thử, để có nhìn nhận chủ quan nhất vì sử dụng chinh cảm nhận của mình và những bài nhạc mình đang nghe .Minh Đức
