Viết bài làm số 7 : Văn nghị luận – Bình giảng đoạn “ Trao duyên ” trích trong Truyện Kiều của Nguyễn Du .. Trao duyên là một đoạn thơ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong Truyện Kiều. Nó là một trong những đoạn thơ khởi đầu cuộc sống mười năm lưu lạc đầy đau khổ của Thúy Kiều, biểu lộ thâm thúy chủ đề thảm kịch tình yêu tan vỡ của tác phẩm, đồng thời thể hiện biệt tài tâm lí của nhân vật Nguyễn Du .
Trao duyên là một đoạn thơ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong Truyện Kiều. Nó là một trong những đoạn thơ khởi đầu cuộc sống mười năm lưu lạc đầy đau khổ của Thúy Kiều, bộc lộ thâm thúy chủ đề thảm kịch tình yêu tan vỡ của tác phẩm, đồng thời thể hiện biệt tài tâm lí của nhân vật Nguyễn Du .
Mở đầu là lời cẩu khẩn của Kiều đối với Vân:
Cậy em, em có chịu lời
Lạy lên cho chị lạy rồi sẽ thưa .
Chỉ hai câu mà nhà thơ Nguyễn Du đã dựng lên được một không khí, một cảnh ngộ đặc biệt quan trọng. Lời nói của Kiều so với Vân không còn là ngôn từ hông thường của chị nói với em trong một mái ấm gia đình nho giáo, nề nếp nữa. Những chữ cậy ( Chứ không phải là nhờ ), đặc biệt quan trọng là sự khẩn khoản của em ầgồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa đã tạo nên không khí sang trọng và quý phái đặc biệt quan trọng khởi đầu cho một trường hợp tâm lí rất là phức tạp. Bằng những lời lẽ vừa khẩn khoản, vừa thiết tha, Kiều đã tự hạ mình xuống tư thế của người lụy phiền, an lơn, cầu khẩn chính đứa em ruột của mình. Kiều hiểu được gánh nặng Kiều sắp trao em và càng hiểu thâm thúy hơn về tình thế khó sử của Vân .
Cái điều mà Kiều muốn thưa với Vân chính là thảm kịch tình yêu tan vỡ của ninh và tha thiết cầu khẩn Vân thay mình nối duyên với Kim Trọng. Lời tâm sự của Kiều không dài dòng nhưng đã nói lên vừa đủ cả vấn đề, cả lí lẽ và tình cảm của mình, nhằm mục đích cái đích hầu hết là dọn một con đường cho trái tim iến với trái tim. Kiều đã lay động ở Vân tình cảm chị em máu mủ, ruột thịt :
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ, thay lời nước non .
Kiều còn viện cả cái chết của mình ra để nói lên sự toại nguyện nếu Vân nhận lời thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng :
Chị dù thịt nát xương mòn ,
Ngậm cười chín suối vẫn còn thơm lây .
Lời thỉnh cầu của Kiều vừa chân thành, vừa thuyết phục, vừa thiết tha, vừa ràng buộc, đưa Vân đến tình thế mặc nhiên phải đồng ý. Nàng Kiều của Nguyễn Du tỏ ra tinh tế mặn mà cả trong thảm kịch đau đớn nhất của mình .
Song, nàng Kiều trong đoạn Trao duyện cũng như trong suốt truyện Kiều không giản đơn chỉ là một con người hành vi vì mục tiêu nào đó. Nàng Kiều của Nguyễn Đu còn luôn sống với những tâm tư nguyện vọng, tình cảm thầm kín của mình. Nguyễn Du đã xâm nhập vào thâm cung của nội tâm nhân vật, miêu tả nàng Kiều với tổng thể trạng thái tình cảm đa dạng và phong phú, phức tạp như một con người thật ở ngoài đời. Kiều khẩn thiết nhờ em thay mình trả nghĩa cho Kim Trọng nhưng cũng không hề giấu giếm nỗi đau không cùng ( Giữa đường đứt gánh tương tư ) của mình, không che giấu tình cảm sâu nặng của mình so với chàng Kim ( Kể từ khi gặp chàng Kim ; Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề ). Mượn cả cái chết để nói lên sự thanh thản của mình nếu như Vân nhận lời nối duyên với chàng Kim. Vậy mà khi trao những kỉ vật cho Vân, Kiều lại thấy mất mát to lớn không gì bù đắp nổi. Tay Kiều thì trao nhưng lòng Kiều còn cố níu kéo giữ lại một chút ít gì cho mình : Chiếc thoa với bức tờ mây ; Duyên này thì giữ vật này của chung. Biết bao giằng xé, đau đớn, chua chát, trong hai chữ của chung đầy phi lí ấy. Khẩn khoản, van nài em nhận lời trao duyên của mình, vậy mà Kiểu lại thấy mình như là kẻ bị mất người coi mình như là ngưòi mệnh bạc. Tất cả những tình cảm xích míc ấy càng làm cho tấm thảm kịch tình yêu tan vỡ của Kiều thêm đau đớn .
Giờ những kỉ vật trao cho Vân, Kiều như sống lại với những kỉ niệm cũ. Sự hiện hữu của những kỉ vật càng gợi lên sự tương phản giữa niềm hạnh phúc tỏa nắng rực rỡ trong quá khứ với sự chia li đau đớn trong hiện tại. Lời hẹn ước thề bồi mới hôm nào, thoắt cái đã thành chuyện của rất lâu rồi, của quá văng. Sự cảm nhận của thời hạn có sắc tố tâm lí ấy đã tô đậm thêm nỗi đau đớn của nàng Kiều khi ý thức thâm thúy được sự cách biệt giữa quá khứ và hiện tại .
Cố níu giữ tình yêu khi trao kỉ vật trong quốc tế tồn hiện tại chưa đủ, Kiều còn cố níu một ỉần nữa trong tương lai ở quốc tế bên kia. Song cái quốc tế của tương lai … của linh hồn cũng không hơn gì quốc tế của thời điểm ngày hôm nay, của cuộc sống thực. Vẫn là lời của Kiều tâm sự, cầu khẩn với Vân tưởng như những lời từ quốc tế bên kia vọng vể, mà sao vẫn thấm đầy nước mắt :
Mai sau dù có khi nào
Đốt là hương ấy, so tơ phím này.
Quảng cáo
Trông ra ngọn cỏ lá cây
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về .
Hồn còn mang nặng lời thề ,
Nát thân, bồ liễu đền nghi trúc mai
Dạ đài cách mặt khuất lời ,
Rảy xin chém nước cho người thác oan .
Dẫu đã sang quốc tế bên kia nhưng linh hồn Kiều đã vẫn còn mang nặng lời thề, vẫn còn mong ước, khao khát qua những làn gió nhẹ hiu hiu quay trở lại gặp lại tình nhân, vẫn khát khao nhận được sự đồng cảm của con người nơi trần gian. Từ lúc tâm sự, giãi bày, thuyết phục Vân nhận lời trao duyên, đến úc trao kỉ vật, rồi đến khi sống trong quốc tế của hồn oan, Kiều càng ngày : àng đau xót nhưng cũng ngày càng kinh khủng, cố níu giữ tình yêu của ninh bằng mọi cách. Thật quả là ; Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng. Bản chất thủy chung son sắt với tình yêu đã làm cho nàng Kiều, ngay cả khi đã hóa ứiân vào hồn oan, cũng tỏ ra rất người, rất trần gian .
Dẫu có quay về với quá khứ, vẫn hướng tới tương lai của quốc tế bên kia ihưng nàng Kiều đa phần vẫn là con người sống trong thực tại. Nguyễn Du, bằng cảm quan hiện thực của mình, đã không trình diễn cảnh trao duyên một cách đơn thuần, vấn đề này tiếp nối đuôi nhau vấn đề kia, mà biết dừng lại ở cái giờ đây, cái riêng biệt, không tái diễn của thời hạn và khoảng trống đã mày mò quốc tế nội lâm của nhân vật. Nàng Kiều ở đầu cuối lại quay về với chính lòng mình, tột cùng đau đớn khi ý thức thâm thúy bị kịch trong hiện tại của mình. Sự tan vỡ tình yêu là có thật, là không gì cứu vãn nổi. Dồn dập những hình ảnh, những từ Igữ : trâm gãy bình tan, tơ duyên ngắn ngủi, nước chảy hoa trôi, phận bạc như vôi đã nói lên thật thấm thìa, đầy xót thương về nỗi đau của nàng Kiều. Bi kịch của nàng Kiều lại càng thâm thúy khi trước hiện tại, nàng vẫn không thôi khao vhát niềm hạnh phúc tình yêu :
Bây giờ trâm gãy bình tan
Kể làm thế nào xiết muôn vàn ái ân .
Đến đoạn cuối, Kiều như quên hẳn là đang nói với Vân mà như nói với hình mình. Bi kịch tình yêu tan vỡ lên tới tột đỉnh, Kiều thốt lên những tiếng kêu xé lòng :
Ôi Kim Lang! Hỡi Kim Lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây !
Tên chàng Kim vang lên hai lần trong một câu thơ, vừa tha thiết, vừa xiết ao trân trọng. Câu ở đầu cuối là một lời than, lời tự trách mình. Bước ngoặt im lí này thật giật mình nhưng lại rất phải chăng, bị pháp luật bởi chính logic tính ách của Kiều. Nàng Kiều sống hết mình trong nỗi đau tột cùng của mình, hưng trước sau vẫn là một con người giàu lòng vị tha. Kiều ân cần, chu đáo với chàng Kim, nhưng vãn tự cho mình là người đã phụ chàng. Kiều quên nỗi xấu số của mình để cảm thông thâm thúy với nỗi xấu số của người khác. Kiều thương chàng Kim hơn cả chính bản thân mình, Kiều không đổ lỗi cho hoàn anh mà tự nhận nghĩa vụ và trách nhiệm về mình. Có thể nói, chỉ một chữ phụ thôi mà đã im sáng lên vẻ đẹp nhân cách hùng vĩ, giàu lòng vị tha của nàng Kiều .
Đoạn Trao duyên, về hình thức, được trình diễn như là lời tâm sự, giãi bày ủa Kiêu với Vân, tức là bằng ngôn từ đối thoại. Hình thức đối thoại ấy rõ hất là ở mấy câu thơ đầu, nhưng ngày càng mờ nhạt dần. Sự thật, cả cạn thơ chỉ thấy ngôn từ của Kiều, không thấy lời đáp lại của Vân. Hình lức đối thoại được từ từ chuyển thành hình thức độc thoại nội tâmắ Ngòi út bậc thầy tâm lí mà Nguyễn Du đã miêu tả tâm lí Thúy Kiều trong cảnh trao Byên như thể một quy trình tự ý thức về thảm kịch tình yêu tan vỡ của mình, tự thể hiện, tự trình diện tâm sự, tình cảm và khát vọng sâu kín của mình. Và chính vì vậy, người đọc như được tận mắt chứng kiến tận mắt cảnh trao duyên chứ không phải được thẩm mỹ và nghệ thuật lại cảnh này .
