Mô tảTrận pháp là chỉ việc sắp xếp chiến binh và xác lập giải pháp tác chiến dựa trên địa hình và địch tình. Thời xưa, hành quân chiến trận thường nói tới cách bày trận. Một chiến tướng phải am tường binh pháp, trong đó bài binh bố trận là vô cùng quan trọng. Đông Lai Lam Chương nói : “ Phế bỏ trận pháp mà dùng binh là sai lầm đáng tiếc, cố chấp trận pháp mà mong thắng là ngu ngốc ” .Người Trung Hoa xưa cho rằng trong trật tự của tự nhiên có ẩn tàng một lực lượng sinh sôi biến hóa không ngừng nghỉ, hoàn toàn có thể phát động tự nhiên, linh tính của con người khi đạt đến cảnh giới tối cao hoàn toàn có thể tương thông với nó. Trận pháp, trận đồ, kỳ pháp hay pháp thuật … là loại sản phẩm của sự tương thông giữa lực lượng đại tự nhiên với linh tính con người. Cổ nhân lấy lý, tượng, số của “ Chu Dịch ” làm địa thế căn cứ cơ bản để xác lập trận pháp. Mà lý luận bát quái – tổng hợp những loại học thuyết thiên địa ngoài hành tinh đa phần của Trung Quốc thời cổ đại – là cơ sở của nền văn hóa truyền thống thần bí. Bát quái tích hợp quý – tiết ( tiết khí và 4 mùa ), tiết lệnh với ngũ hành và vị trí đều có quan hệ đối ứng, cấu thành hàng loạt mạng lưới hệ thống văn hóa truyền thống bát quái. Âm dương, ngũ hành, bát quái, can chi, Hà đồ, Lạc thư đều tập trung chuyên sâu bộc lộ trong trận pháp cổ .
Kỳ bí Hà đồ, Lạc thư
Bí ẩn những số lượng trong Hà đồ, Lạc thư nằm ở chỗ số lý và vị trí hoàn toàn có thể diễn hóa lẫn nhau, âm khí và dương khí tương hợp, thiên địa tương phối, là ý niệm thiên đạo tuần hoàn sinh sôi biến hóa không ngừng .
Lạc thư khi cộng ngang hay chéo đều là số 15 ( cửu cung ), cộng những số của Lạc thư là 45, cộng những số của Hà đồ là 55, tổng số là 100 – số tượng trưng của vạn hữu, thiên địa hợp nhất. Ngày nay, trong toán học, Hà đồ, Lạc thư cũng là một loại toán ma phương ( carré magique ) với những cấp số, ví dụ điển hình ma phương cấp số 5 với tổng những hàng ngang, dọc, chéo đều là 65, hay ma phương cấp số 6 với tổng những hàng đều là 111 … Trong ma phương, từ mỗi hàng đến toàn diện và tổng thể đều có bộc lộ âm khí và dương khí cùng sinh diệt. Trong một hàng nếu số này tiến thì số kia lùi ; giữa hai hàng nếu số chẵn tiến thì số lẻ lùi và ngược lại, tổng thể đều làm cho âm khí và dương khí điều hòa, và đó chính là quy luật của trời đất. Các chiến tướng thời xưa đã sớm biết vận dụng Hà đồ, Lạc thư, phối hợp Bát quái vào trong bài binh bố trận .
Trận pháp trong chiến trận thường là mượn lực của vạn vật thiên nhiên mà bố trận, dựa vào những điều kiện kèm theo địa lý của núi, sông, bình nguyên, vùng đất cao … để bày binh. Đời Đường, Lý Tịnh từng phát minh sáng tạo Lục hoa trận, địa thế căn cứ sự đổi khác của địa hình để điều phối binh sĩ. Đời Minh, danh tướng Thích Kế Quang phát minh sáng tạo ra Uyên Ương trận, tận dụng mạng lưới sông rạch dọc theo bờ biển Mân Triết mà bố trận. Đời Thanh, Thái Bình Quân còn phát minh sáng tạo ra Bàng Giải trận ( trận thế con cua ) để chống cự với quân Thanh …
Trận pháp trong võ hiệp Kim Dung
Trận pháp không chỉ được dùng trong chiến trận mà còn áp dụng võ thuật gọi là võ trận như Bát quái kiếm trận của phái Võ Đang, Côn trận của phái Thiếu Lâm… Trong các tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung có nói nhiều đến vấn đề này, ngoài “Bát quái trận” truyền thống, còn có “Ngũ hành trận”, “Bắc đẩu trận”, “Lưỡng nghi kiếm”…
Trong “ Phi hồ ngoại truyện ”, hai cao thủ Bát quái môn là Vương Kiếm Anh và Vương Kiếm Kiệt sử dụng Bát quái chưởng và Bát quái trận đồ xuất quỷ nhập thần. Viên Tử Y đã nghiên cứu và phân tích như sau : “ Võ công của Bát quái môn dạy rằng, chân đạp vị trí bát quái Càn, Khôn, Ly, Khảm, Cấn, Chấn, Tốn, Đoài ”. Nguyên tắc của Bát quái chưởng là “ lấy động làm gốc, lấy biến làm pháp ”. Bát quái chưởng ghép số của bát quái chia làm 64 chưởng với 8 bậc, mỗi bậc 8 chưởng, sử dụng bộ pháp “ Cửu cung ” chuyển dời tương thích với vị trí của Lạc thư. Tay phát chưởng, chân bước đều, bộ pháp biến ảo chợt trước chợt sau, khiến đối phương hoa mắt. Nhưng Du thân Bát quái chưởng của Vương nhị lão phải chịu đại bại trước “ Tứ tượng bộ ” – võ thuật gia truyền của Hồ Phỉ, vì theo Kinh Dịch thì “ Tứ tượng sinh bát quái ” .
Đạo sĩ phái Toàn Chân theo vị trí tướng tinh ( những sao ) mà bày Bắc đẩu trận, trận này vừa tương sinh vừa khắc chế, tương hỗ lẫn nhau. Các đạo sĩ hoặc tiến lên hoặc lùi xuống, trận pháp biến ảo, kiếm khí bay lượn qua lại, kiếm quang đan kết như lưới võng, địch lui trận pháp lui theo, địch tiến lên trận pháp cũng tiến lên, địch rút trận pháp cũng rút theo, dù đối phương làm gì cũng không thoát ra ngoài được Bắc đẩu đại trận .
Trong “ Bích huyết kiếm ”, Ôn thị ngũ lão phát minh sáng tạo ra môn “ Ngũ hành trận ”, sau khi kẻ địch lọt vào vòng vây, dù kẻ địch tránh né khôn khéo đến đâu, ngũ lão đều hoàn toàn có thể sử dụng chiêu thuật lợi hại phản kích, một người xuất thủ, bốn người còn lại lập tức liên tục áp sát áp đảo kẻ địch không phút ngơi nghỉ. Chiêu số của ngũ lão tương hỗ thế thủ cho nhau, bộ pháp bổ trợ lẫn nhau không để lộ một khe hở nhỏ, ngũ lão năm người link giống như chỉ có một người .
Trong “Ỷ thiên đồ long ký”, hai phái Hoa Sơn, Côn Lôn nghiên cứu thuật số đao kiếm lưỡng nghi, suy diễn từ “Hà đồ”, “Lạc thư kết hợp với phương vị bát quái hết sức ảo diệu tinh vi, dịch lý sâu sắc.
Trong “ Thần điêu hiệp lữ ”, Đông Tà Hoàng Dược Sư cũng đã lập đại trận Nhị thập bát tú chỉ huy quần hùng chống lại quân Mông Cổ. Trận này biến hóa theo âm khí và dương khí ngũ hành kỳ ảo, mười người trong trận hoàn toàn có thể chống hàng trăm quân địch .
Kỳ thực, bày trận là sự phân công hài hòa và hợp lý như trong bóng đá có tiền đạo, trung phong, hậu vệ … trận pháp bóng đá có khi theo giải pháp 4-4-2, 4-3-3, 3-4-3, hay 5-3-2 … không ra ngoài nguyên tắc tương sinh khắc chế .
Hàn Phong
