Bệnh tim bẩm sinh: Dấu hiệu nhận biết, tầm soát và điều trị | Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

24/03/2021

“Thống kê cho thấy, cứ 1.000 trẻ em được sinh ra sẽ có 8 trẻ mắc các bệnh tim bẩm sinh. Nếu không được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ sau này, thậm chí tử vong”, bác sĩ chuyên khoa I Vũ Năng Phúc – Trưởng khoa Tim mạch Nhi, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM nhấn mạnh.

Bệnh tim bẩm sinh nguy hiểm như thế nào? Làm thế nào để sớm nhận biết các triệu chứng của bệnh? Phương pháp điều trị nào an toàn, hiệu quả, phòng tránh được các biến chứng nguy hiểm cho trẻ?… Bài viết sau đây được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ chuyên khoa I Vũ Năng Phúc – Trưởng khoa Tim mạch Nhi, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM sẽ giúp bố mẹ trang bị đầy đủ những thông tin cần thiết về bệnh.

Bệnh tim bẩm sinh là gì?

Bệnh tim bẩm sinh hay dị tật tim bẩm sinh (tiếng Anh là Congenital Heart Disease) là những dị tật của cơ tim, van tim, buồng tim xảy ra ngay từ lúc còn trong bào thai và tồn tại sau sinh. Lúc này, một vài cấu trúc tim sẽ bị khiếm khuyết dẫn đến các hoạt động và chức năng của tim bị ảnh hưởng..

Bệnh lý tim mạch bẩm sinh là dị tật thông dụng nhất, và là nguyên do số 1 gây tử trận trong số những trường hợp dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ. Ở những nước tăng trưởng, tỷ suất trẻ mắc những bệnh tim bẩm sinh khoảng chừng 0,8 – 1 % những trường hợp trẻ sinh ra còn sống. Nhờ sự tăng trưởng của kỹ thuật siêu âm cũng như sự tương hỗ của mạng lưới hệ thống máy móc tiên tiến và phát triển, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã hoàn toàn có thể triển khai tầm soát dị tật tim bẩm sinh ở trẻ ngay từ tuần thứ 18 của thai kỳ.

Phân loại bệnh tim bẩm sinh

Bác sĩ Vũ Năng Phúc cho biết một số ít dị tật tim bẩm sinh thường gặp ở trẻ gồm :

Nhóm bệnh tim bẩm sinh có tắc nghẽn

• Hẹp van động mạch chủ:Đây là một trong những dị tật tim bẩm sinh nặng. Van động mạch chủ trấn áp dòng chảy của máu từ buồng bơm chính của tim ( tâm thất trái ) đến động mạch chủ và hàng loạt khung hình. Khi van động mạch chủ bị hẹp, làm giảm dòng chảy của máu giàu oxy từ tim đi nuôi những cơ quan trong khung hình, khiến cơ tâm thất trái hoạt động giải trí nhiều hơn. Hầu hết trẻ nhỏ bị hẹp van động mạch chủ thường không có triệu chứng. Hẹp van hoàn toàn có thể tiến triển theo thời hạn. Do đó, cần theo dõi sát để được phẫu thuật hoặc can thiệp qua da để xử lý ùn tắc này khi có chỉ định .
• Hẹp van động mạch phổi:Van động mạch phổi nằm ở giữa động mạch phổi và tâm thất phải. Bình thường, khi van mở, máu sẽ được bơm từ tâm thất phải lên phổi. Tuy nhiên, khi van động mạch phổi bị hẹp, tim hoạt động giải trí khó khăn vất vả hơn để tống máu qua chỗ hẹp lên phổi. Trường hợp này hoàn toàn có thể vận dụng can thiệp nong van hoặc phẫu thuật tim hở .
• Hẹp dưới van động mạch chủ: Đây là thực trạng hẹp tâm thất trái vùng dưới van động mạch chủ, dẫn đến giảm size đường tống máu của thất trái, làm dày thành tâm thất trái. Dị tật này hoàn toàn có thể là bẩm sinh, hoặc do những bệnh lý về cơ tim ( bệnh cơ tim phì đại ) .
• Hẹp eo động mạch chủ: động mạch chủ bị hẹp làm giảm lưu lượng máu đến phần dưới khung hình, đồng thời huyết áp tăng cao ở phần trên chỗ hẹp. Hầu hết trẻ hẹp eo động mạch chủ không có triệu chứng nào lúc mới sinh nhưng những triệu chứng hoàn toàn có thể Open sớm ở tuần đầu sau sinh .
• Van động mạch chủ 2 mảnh: Đây là trường hợp trẻ được sinh ra với van động mạch chủ có 2 mảnh thay vì thông thường là 3 mảnh. Van 2 mảnh thường sẽ thoái hoá sớm, nhanh, gây hẹp hở van và dãn động mạch chủ. Dị tật này thường được phát hiện khi trẻ trưởng thành, 1 số ít trường hợp biểu lộ sớm triệu chứng khi ở tuổi thiếu niên .

Nhóm dị tật vách ngăn

• Thông liên nhĩ: Vách liên nhĩ ngăn giữa nhĩ phải và nhĩ trái Open lỗ thông ( thay vì trọn vẹn kín ) khiến máu hoàn toàn có thể lưu thông giữa hai tâm nhĩ. Nếu chỉ có thông liên nhĩ đơn độc, phần nhiều không triệu chứng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ .
• Thông liên thất: Lỗ thông liên thất do khiếm khuyết trong quy trình hình thành vách ngăn giữa thất trái và thất phải. Lỗ thông này được cho phép máu lưu thông từ thất trái qua thất phải, dẫn đến giãn buồng tim trái và tăng lưu lượng máu lên phổi .
• Bệnh tim bẩm sinh tím: Là thực trạng máu nuôi khung hình chứa ít oxy hơn so với thông thường, dẫn đến trẻ bị tím ngay lúc sanh hoặc thời hạn ngắn đến vài tháng sau sanh .
• Tứ chứng Fallot:Đây là dị tật bẩm sinh tim thường gặp với 4 đặc trưng : động mạch chủ “ cưỡi ngựa ”, thông liên thất, hẹp tại van và / hoặc dưới van động mạch phổi gây cản trở máu lên phổi và thất phải dày. Trẻ bị tứ chứng Fallot cần phải phẫu thuật tim hở để đóng lỗ thông liên thất, lan rộng ra chỗ hẹp phổi gây cản trở máu lên phổi và cần được theo dõi sức khỏe thể chất suốt đời .
• Teo van 3 lá: Trẻ mắc chứng này sẽ không có van 3 lá, dẫn đến không có máu từ tâm nhĩ phải xuống trực tiếp tâm thất phải. Lúc này, cần can thiệp thông tim hoặc phẫu thuật tạo cầu nối làm tăng lưu lượng máu đến phổi .
• Chuyển vị đại động mạch:Vị trí của động mạch chủ và động mạch phổi bị đảo ngược, đơn cử là động mạch chủ bắt nguồn từ tâm thất phải, máu ít oxy trở lại tim không lên được phổi để lấy oxy mà được liên tục bơm ra ngoài tới những cơ quan để cung ứng oxy. trái lại, động mạch phổi bắt nguồn từ tâm thất trái, máu nhiều oxy từ phổi trở về tim trái và lại liên tục được bơm ngược lên phổi để lấy oxy. Dị tật tim bẩm sinh này cần được can thiệp sớm sau sinh .

Nhóm các dị tật tim bẩm sinh khác

• Hội chứng thiểu sản tim trái:Thất trái, động mạch chủ, van động mạch chủ và van 2 lá tăng trưởng không thông thường làm máu đến động mạch chủ trải qua ống động mạch. Trong trường hợp ống động mạch đóng lại sau sinh, trẻ có rủi ro tiềm ẩn tử trận .
• Còn ống động mạch: Bình thường, ống động mạch ( động mạch nối động mạch chủ và động mạch phổi ) sẽ tự đóng lại sau sinh. Trong trường hợp, ống này không đóng lại, trẻ sẽ mang dị tật “ còn ống động mạch ”, làm máu đi từ động mạch chủ qua động mạch phổi, làm tăng lưu lượng máu lên phổi, về lâu bền hơn gây tăng áp phổi. Thông tim bít ống động mạch bằng dụng cụ là lựa chọn số 1. Trong 1 số trường hợp đặc biệt quan trọng, phẫu thuật cột / thắt ống động mạch là lựa chọn thay thế sửa chữa .
• Bất thường Ebstein: là bệnh lý van 3 lá. Lá van sẽ di dời về phía mỏm tim do dính vào thành tim, do đó, tâm nhĩ phải sẽ lớn hơn, còn tâm thất phải bị nhĩ hoá nên nhỏ hơn thông thường. Van ba lá không bình thường làm hở van từ nhẹ đến nặng và thể nặng hoàn toàn có thể bị hẹp đường thoát thất phải. Dị tật này cũng thường đi kèm với rối loạn nhịp tim do đường phụ .

Nguyên nhân dẫn đến bệnh tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh hoàn toàn có thể do nhiều nguyên do ; tuy nhiên, hầu hết những trường hợp khó xác lập được nguyên do đơn cử. Bệnh hoàn toàn có thể là do :

Yếu tố di truyền

Nhiều cha mẹ vướng mắc rằng bệnh tim bẩm sinh có di truyền không ? Yếu tố di truyền được xem là căn nguyên lớn nhất của việc hình thành những dị tật bẩm sinh ở trẻ, đặc biệt quan trọng là dị tật ở tim. Nếu bố, mẹ hoặc người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình mắc một trong những bệnh tim bẩm sinh thì trẻ có rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh cao hơn. Tuy nhiên, 1 số ít trường hợp cha mẹ mang gen bệnh, không mắc tim bẩm sinh nhưng trẻ sinh ra vẫn có rủi ro tiềm ẩn cao.

Nhiễm độc và nhiễm bệnh trong thời gian thai kỳ

Trong suốt quy trình mang thai, nếu mẹ có sử dụng những chất kích thích như rượu, bia, ma túy, hút thuốc lá … hoặc một số ít loại thuốc thì trẻ sinh ra có rủi ro tiềm ẩn mắc những dị tật tim bẩm sinh. Nếu người mẹ tiếp tục tiếp xúc với những chất phóng xạ, tia X-quang, hoặc sống trong thiên nhiên và môi trường ô nhiễm cũng hoàn toàn có thể có rủi ro tiềm ẩn nhiễm độc thai kỳ, dẫn đến những dị tật bẩm sinh ở trẻ. Hoặc mẹ nhiễm những virus Rubella, Herpes, Cytomegalo … trong 3 tháng đầu thai kỳ ; mẹ mắc bệnh đái tháo đường, lupus ban đỏ mạng lưới hệ thống … trong thời hạn mang thai cũng hoàn toàn có thể có rủi ro tiềm ẩn gặp phải những biến chứng nguy hại, trong đó có dị tật tim bẩm sinh.

Dấu hiệu nhận biết sớm bệnh tim bẩm sinh ở trẻ

Ở trẻ sơ sinh, những biểu lộ bệnh tim bẩm sinh gồm khó thở, thở nhanh, bú ít, bú ngắt quãng, cử bú lê dài. Trẻ được vài tháng tuổi sẽ có những biểu lộ rõ ràng hơn như ho tiếp tục, thở khò khè và có những triệu chứng của viêm phổi. Thêm vào đó, trẻ hoàn toàn có thể chậm tăng trưởng sức khỏe thể chất, xanh lè, hay vã mồ hôi, tay chân lạnh, một số ít trẻ tim bẩm sinh tím sẽ dễ quan sát thấy môi, đầu ngón tay-chân chuyển sang tím, tăng khi trẻ khóc … Các dị tật tim bẩm sinh cũng thường đi kèm với những bệnh lý có tương quan đến đột biến nhiễm sắc thể như hội chứng Down, thiếu hoặc thừa ngón chân, sứt môi … Do đó, trong những trường hợp này trẻ cần được theo dõi kỹ, sát sao để sớm phát hiện những dị tật tim bẩm sinh nếu có. “ Bệnh tim bẩm sinh nếu được phát hiện sớm và có giải pháp can thiệp đúng, kịp thời hoàn toàn có thể giúp trẻ tăng trưởng, tăng trưởng và có đời sống gần hoặc như những trẻ thông thường. Do đó, ngay khi phát hiện trẻ có những triệu chứng không bình thường kể trên, cha mẹ hãy đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán đúng mực và có hướng xử trí hài hòa và hợp lý, kịp thời, đạt được hiệu suất cao điều trị cao nhất ”, bác sĩ Vũ Năng Phúc nhấn mạnh vấn đề.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh tim bẩm sinh

Các biến chứng của bệnh tim bẩm sinh vẫn hoàn toàn có thể liên tục tăng trưởng theo thời hạn, kể cả khi trẻ đã được điều trị, gồm :

• Loạn nhịp tim:Là thực trạng tim đập không đều, quá nhanh hoặc quá chậm. Ở một số ít bệnh nhân, loạn nhịp tim hoàn toàn có thể gây đột quỵ hoặc đột tử nếu không được can thiệp điều trị kịp thời và đúng cách .
• Nhiễm trùng tim: Còn gọi là viêm nội tâm mạc, là bệnh lý nhiễm trùng của lớp nội mạc cơ tim, thường xảy ra khi vi trùng xâm nhập vào máu và vận động và di chuyển đi đến tim. Viêm nội tâm mạc hoàn toàn có thể làm hỏng, hủy hoại van tim, thậm chí còn thuyên tắc gây đột quỵ .
• Đột quỵ:

  Dị tật tim bẩm sinh có thể khiến hình thành các cục máu đông trong tim, gây thuyên tắc mạch máu, làm giảm hoặc ngăn chặn việc cung cấp máu đến não.

• Tăng áp động mạch phổi: Là thực trạng tăng áp lực đè nén trong động mạch phổi, phần đông do lưu lượng máu đến phổi tăng lên .
• Suy tim:Một số dị tật tim bẩm sinh không phát hiện và điều trị kịp thời dẫn tới tim bơm không đủ máu so với nhu yếu khung hình, dẫn đến suy tim .

Chẩn đoán bệnh tim bẩm sinh

Các triệu chứng của bệnh tim bẩm sinh ở trẻ hoàn toàn có thể không biểu lộ triệu chứng rõ ràng hoặc “ đến muộn ” khiến việc phát hiện bệnh chậm trễ, hoàn toàn có thể dẫn đến tử trận hoặc nhiều biến chứng nguy hại khác. Thống kê cho thấy, khoảng chừng 10 – 15 % những trường hợp trẻ sơ sinh mắc bệnh cần được điều trị thuốc hoặc phẫu thuật ngay trong tháng đầu đời. Do đó, việc sàng lọc bằng cách đo độ bão hòa oxy lúc bấy giờ được thực thi trên toàn bộ những trẻ sơ sinh trước xuất viện. Tiếp đó, những trường hợp khi thăm phát có tín hiệu hoài nghi được chẩn đoán tổng lực nhằm mục đích phát hiện đúng chuẩn nguyên do bằng những phương tiện đi lại :

• Điện tâm đồ ECG ;
• Chụp X-quang ngực ;
• Siêu âm tim ;
• Xét nghiệm máu thường quy ( khi thiết yếu )
• Chụp cộng hưởng từ tim hoặc chụp cắt lớp vi tính tim hoặc thông tim, trong 1 số ít trường hợp .

Phương pháp điều trị bệnh tim bẩm sinh

“ Bệnh tim bẩm sinh có chữa được không ? ” là câu hỏi được rất nhiều cha mẹ có con nhỏ mắc bệnh lý này chăm sóc. Bác sĩ Vũ Năng Phúc cho biết, trẻ nhỏ bị bệnh tim bẩm sinh vẫn hoàn toàn có thể tăng trưởng khỏe mạnh, thông thường như những bạn đồng trang lứa nếu được phát hiện sớm và can thiệp điều trị đúng cách. Tùy vào thực trạng đơn cử mà bác sĩ sẽ có tư vấn và phác đồ điều trị đơn cử, thường thì có 3 giải pháp sau :

Sử dụng thuốc

Hầu hết những trường hợp không triệu chứng không cần sử dụng thuốc, nhưng trẻ cần theo dõi định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ. Một số trường hợp, trẻ được chỉ định dùng 1 số ít loại thuốc điều trị suy tim, loạn nhịp … hoàn toàn có thể thời gian ngắn hoặc lâu bền hơn.

Can thiệp qua da

Đây là giải pháp điều trị tân tiến được Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tăng trưởng mạnh trong thời hạn gần đây. Các bác sĩ sẽ dùng một ống nhỏ và dài để đưa qua những mạch máu dẫn đến tim, để đo đạc những thông số kỹ thuật hoặc đưa những dụng cụ can thiệp như nong những van hẹp, đặt giá đỡ ( stent ) ( ống động mạch, đường thoát thất phải, tuần hoàn bàng hệ, hẹp eo động mạch chủ, hẹp động mạch phổi … ) hoặc bít những luồng thông không bình thường ( tuần hoàn chủ phổi, rò mạch vành, rò động – tĩnh mạch phổi ) hoặc thay van động mạch phổi qua da. Ưu điểm nổi trội của chiêu thức này phải kể đến việc không cần mở xương ức, giảm đau, thời hạn phục sinh nhanh gọn ; đồng thời giảm thiểu tối đa những rủi ro tiềm ẩn gây nhiễm khuẩn. Áp dụng điều trị được ở cả những trường hợp dị tật như hẹp van động mạch chủ, hẹp van động mạch phổi, thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch … với một mức ngân sách hài hòa và hợp lý tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Phẫu thuật tim

Ở những trường hợp không hề can thiệp qua da, những bác sĩ sẽ triển khai phẫu thuật từ đơn thuần tới phức tạp để đóng những lỗ thông, lan rộng ra phần hẹp động mạch phổi, hẹp eo động mạch chủ, phẫu thuật mBTT shunt, phẫu thuật Fontan, Kawashima, phẫu thuật Senning – Rastelli, sửa kênh nhĩ thất, sửa hoặc thay van tim, phẫu thuật Ozaki, nối tuần hoàn bàng hệ, phẫu thuật chuyển vị đại động mạch …

Chăm sóc trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh

Trẻ em mắc những bệnh tim bẩm sinh cần được chăm sóc và chăm nom. Hầu hết những trẻ vẫn hoàn toàn có thể tham gia những hoạt động giải trí hoạt động và sinh hoạt và đi dạo thông thường, tuy nhiên cần hạn chế hoặc tránh những bộ môn hoạt động giải trí mạnh, tranh tài đối kháng … Bên cạnh đó, trẻ cần được tiêm vắc xin không thiếu và tuân thủ lịch kiểm tra sức khỏe thể chất định kỳ để giúp phát hiện sớm những yếu tố nguy cơ biến chứng, và có giải pháp can thiệp kịp thời.

Phòng ngừa bệnh tim bẩm sinh bằng cách nào?

Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm nước ta có khoảng chừng 10.000 – 12.000 trẻ mắc những bệnh tim bẩm sinh, tuy nhiên chỉ 6.000 trẻ được điều trị phẫu thuật, số còn lại đang trong tiến trình chờ hoặc đã tử trận trước khi phát hiện bệnh. Do đó, việc dữ thế chủ động triển khai những giải pháp phòng ngừa từ sớm sẽ giúp trẻ tránh được những nguy khốn do bệnh gây ra. Để dữ thế chủ động phòng ngừa dị tật tim bẩm sinh cho trẻ, ngay từ khi có kế hoạch mang thai, mẹ cần :

• Liệt kê rất đầy đủ và hỏi quan điểm bác sĩ về những loại thuốc đang dùng .
• Trường hợp mẹ bị tiểu đường, cần kiến thiết xây dựng kế hoạch theo dõi và trấn áp lượng đường trong máu .
• Trường hợp mái ấm gia đình có tiền sử bệnh tim bẩm sinh, hãy tìm hiểu thêm quan điểm bác sĩ về sàng lọc di truyền .
• Tiêm vắc xin phòng bệnh Rubella và sởi trước thai kỳ .

Trong suốt thời hạn mang thai, mẹ không được uống rượu bia, hút thuốc lá và những loại thuốc mà chưa có chỉ định của bác sĩ, nhất là trong 3 tháng đầu thai kỳ. Tham khảo quan điểm của bác sĩ về liều lượng axit folic hoàn toàn có thể dùng trong mang thai và liên tục để phòng ngừa bệnh lý ở trẻ sơ sinh. Trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh vẫn hoàn toàn có thể được tiêm chủng hầu hết những loại vắc xin để phòng ngừa những bệnh lý truyền nhiễm. Hãy tìm hiểu thêm quan điểm và tư vấn của bác sĩ để có phác đồ tiêm vắc xin tương thích cho trẻ. Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên viên đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm tay nghề như PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, PGS.TS.BS Nguyễn Thị Bạch Yến, BS Nguyễn Minh Trí Viên, TS.BS Trần Văn Hùng, TS.BS Nguyễn Anh Dũng, BSCKII Huỳnh Ngọc Long, BSCKII Trần Thị Thanh Trúc, BSCKI Vũ Năng Phúc, TS.BS Nguyễn Thị Duyên, TS.BS Lê Thị Thanh Hằng, BS Nguyễn Đức Hưng, BS Nguyễn Phạm Thùy Linh, BS.CKI Phạm Thục Minh Thủy, ThS. BS Huỳnh Khiêm Huy, BS.CKII Võ Ngọc Cẩm, ThS. BS Nguyễn Khiêm Thao, BS.CKI Hoàng Thị Bình, ThS. BS Nguyễn Quốc Khánh … không ngừng update và ứng dụng những văn minh mới trong chẩn đoán và điều trị hiệu suất cao những bệnh lý tim mạch, đặc biệt quan trọng là bệnh tim bẩm sinh từ đơn thuần đến phức tạp. Để được tư vấn và đặt lịch khám với những chuyên viên số 1 tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người sử dụng sung sướng liên hệ :

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH

• Hà Nội: 
  • Địa chỉ : 108 Hoàng Như Tiếp, phường Bồ Đề, Q. Long Biên, TP. TP.HN
  • đường dây nóng : 1800 6858
• TP.HCM:

  • Địa chỉ: 2B Phổ Quang, phường 2, quận Tân Bình, TP.HCM

  • đường dây nóng : 0287 102 6789
• Fanpage: https://www.facebook.com/benhvientamanh

Các bệnh tim bẩm sinh nếu được phát hiện sớm, can thiệp kịp thời và đúng cách sẽ giúp trẻ giảm thiểu tối đa các nguy cơ biến chứng, giúp bố mẹ giảm bớt âu lo về bệnh tật và gánh nặng về chi phí điều trị bệnh, đồng thời giúp trẻ có sức khỏe tốt để tương lai phát triển tốt hơn!