 |
| Đừng chủ quan với những cơn đau lưng bất chợt – Ảnh: N.C.T. |
Bệnh nhân than phiền đau lưng nhưng lại đau về đêm và khi nghỉ ngơi. Khi chụp X-quang chúng tôi phát hiện bệnh nhân bị viêm cột sống dính khớp .
Viêm cột sống dính khớp ( Ankylosing Spondylitis ) là bệnh body toàn thân có tương quan tới yếu tố gen HLA-B27. Bệnh này nằm trong nhóm bệnh viêm với tỉ lệ 0,5 – 1,9 % dân số. Bệnh có đặc thù là rối loạn mạng lưới hệ thống đặc trưng bởi viêm cột sống và những khớp lớn theo trục thân như gối, háng .
Cũng là đau thắt lưng nhưng …
Bệnh thường xảy ra ở nam giới, với tỉ lệ 3:1. Một khi cột sống bị dính và có hình cây tre trên phim X-quang thì việc chẩn đoán quá rõ nhưng cũng quá trễ vì không còn điều trị được nữa.
Biểu hiện mà bệnh nhân hay than phiền là đau vùng thắt lưng hoặc đau hai bên mông không nằm ở giữa cột sống như các cơn đau cột sống bình thường. Cơn đau thường xuất hiện vào ban đêm và không giảm dù bệnh nhân nghỉ ngơi.
Đặc điểm này khác với kiểu đau sống lưng do mỏi cơ hoặc căng gân và dây chằng quanh cột sống như thường gặp. Bệnh lại hay gặp trên người trẻ tuổi trẻ tuổi, nên nếu bác sĩ không hỏi kỹ bệnh sử hoàn toàn có thể sẽ chẩn đoán lầm với đau lưng cơ năng .
Khi đau sống lưng nhiều và lê dài mà không được điều trị, cột sống từ từ bị cứng do những cầu xương nối những đốt sống dính lại với nhau tạo nên hình ảnh giống cây tre. Tùy theo tư thế cột sống bị cứng mà bệnh nhân hoàn toàn có thể bị gù hay bị ưỡn. Biểu hiện sớm là bệnh nhân không hề khom sống lưng được vì cột sống thắt lưng bị cứng dần .
Bệnh nhân hoàn toàn có thể có thêm những bệnh của những cơ quan khác như viêm màng bồ đào, hoàn toàn có thể bộc lộ trên hệ tim mạch và khó thở, viêm chỗ bám gân, những vùng ụ ngồi ở mông, vùng mấu chuyển lớn ( là vùng da lõm ở đầu trên xương đùi khi ta đứng ). Bệnh nhân hoàn toàn có thể bị loãng xương .
Xuất hiện hình cây tre : quá trễ
Khi làm những xét nghiệm thấy vận tốc máu lắng tăng cao, protein viêm tăng cao biểu lộ thực trạng viêm. Khi chụp X-quang thường quy khu trú cho thấy có thực trạng viêm hủy xương khớp cùng chậu ở tiến trình sớm và sau đó là dính khớp cùng chậu. Đây chính là biểu lộ của viêm cột sống dính khớp .
Phim cộng hưởng từ cho phép chẩn đoán sớm viêm khớp cùng chậu. Một khi cột sống bị dính và có hình cây tre trên phim X-quang thì việc chẩn đoán quá rõ nhưng quá trễ vì không còn điều trị được nữa.
Lưu ý những bộc lộ sau :
1. Hạn chế cử động của cột sống trên cả hai mặt phẳng trán và dọc .
2. Hạn chế sự co và giãn của lồng ngực .
3. Tiền sử đau sống lưng do viêm. Đau lưng do viêm được phân biệt với đau lưng không do viêm ở chỗ : đau sống lưng do viêm xảy ra ở tuổi nhỏ hơn 40, khởi phát từ từ, cứng vào buổi sáng, cải tổ khi hoạt động giải trí và lê dài hơn ba tháng trước khi cần phải đi khám bệnh .
CT scan và MRI sẽ cho thấy những biến hóa trên cột sống và khớp cùng chậu sớm hơn so với X-quang thường quy. Khi bệnh tiến triển lâu ( thường hơn 10 năm ) chụp X-quang thường quy sẽ cho thấy hình ảnh dính cột sống, cột sống sẽ có hình cây tre, do đó bệnh này cũng có tên như vậy .
Về điều trị, mục tiêu là giảm đau và hạn chế sự cứng khớp. Thuốc đầu tay vẫn là nhóm kháng viêm không steroide với liều thấp nhất có thể giảm đau được. Khi thuốc này không còn tác dụng hay gây ra tác dụng phụ, các thuốc khác có thể dùng bao gồm sulfasalazine, methotrexate.
Corticoide chích vào khớp hoàn toàn có thể giúp cải tổ triệu chứng đau. Biện pháp vật lý trị liệu sẽ tương hỗ việc điều trị bằng cách giữ cho lực cơ tốt, giúp những khớp và cột sống mềm dẻo tránh bị tàn phế. Bệnh gần như không hề chữa khỏi .
Trong những năm gần đây đã Open thuốc điều trị sinh học như ức chế TNF anpha, ức chế interleukine 6 … có năng lực làm lui bệnh, chống cứng khớp cột sống hay khớp háng, gối …
Kinh nghiệm cho thấy những thuốc sinh học được dùng sớm để ngăn ngừa biến chứng dính cột sống hay dính khớp, vì một khi đã bị dính khớp thường không hề đảo ngược được .
