Hướng dẫn soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học, vấn đáp câu hỏi hướng dẫn đọc bài trang 183 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 12 tập 1 .
Soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học giúp học sinh chuẩn bị bài tốt hơn trước khi đến lớp, nắm được khái niệm quá trình văn học, bước đầu có ý niệm về các trào lưu văn học tiêu biểu. Bên cạnh đó, các em cũng hiểu được khái niệm phong cách văn học, biết nhận diện những biểu hiện của phong cách văn học.
Với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học này.
Cùng tìm hiểu thêm …
Soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học ngắn gọn
Gợi ý trả lời các câu hỏi bài tập soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học ngắn gọn nhất trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1.
Câu 1 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Quá trình văn học là gì ? Nêu các quy luật chung của quy trình văn học ?
Trả lời:
– Quá trình văn học : diễn biến hình thành, sống sót, biến hóa, tăng trưởng của văn học qua các thời kì .- Quy luật chung của quy trình văn học :+ Quy luật phổ cập của văn học là gắn bó với đời sống và lịch sử vẻ vang+ Quy luật thừa kế và cải cách+ Quy luật bảo lưu và tiếp nốiCâu 2 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Xác định đặc trưng cơ bản của văn học Phục hưng, chủ nghĩa cổ xưa, chủ nghĩa lãng mạn, chủ nghĩa hiện thực phê phán, chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa. Nói vắn tắt về các trào lưu văn học tân tiến trên quốc tế và các trào lưu văn học ở Nước Ta .
Trả lời:
* Các đặc trưng cơ bản :- Văn học thời phục hưng ở châu Âu thế kỉ XV, XVI tôn vinh con người, giải phóng đậm chất ngầu chống lại tư tưởng khắc nghiệt thời Trung Cổ .- Chủ nghĩa cổ xưa ở Pháp thế kỉ XVII coi văn học cổ đại là hình mẫu lí tưởng, luôn tôn vinh lí trí, phát minh sáng tạo theo các quy phạm ngặt nghèo .- Chủ nghĩa lãng mạn tôn vinh những nguyên tắc chủ quan, thường lấy đề tài trong quốc tế tưởng tượng của nhà văn, cố gắng nỗ lực xây dựng hình tượng nhân vật sao cho tương thích với lí trí và tham vọng của nhà văn .- Chủ nghĩa hiện thực phê phán thế kỉ XIX thiên về những nguyên tắc khách quan, chú ý quan tâm chọn đề tài trong đời sống hiện thực, chủ trương “ nhà văn là người thư kí trung thành với chủ của thời đại ”, quan sát thực tiễn để phát minh sáng tạo các nổi bật .- Chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa thế kỉ XX miêu tả đời sống trong quy trình tăng trưởng cách mạng .* Thế kỉ XX còn tận mắt chứng kiến sự Open của các trào lưu văn minh chủ nghĩa :- Chủ nghĩa siêu thực : sinh ra 1942 ở Pháp với ý niệm quốc tế trên hiện thực mới là mảnh đất phát minh sáng tạo của nghệ sĩ .- Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo trong văn học Mĩ la – tinh .- Chủ nghĩa hiện sinh ở Châu Âu .* Ở Nước Ta trong quá trình 1930 – 1945 hai trào lưu công khai minh bạch Open :- Trào lưu lãng mạn với trào lưu Thơ mới .- Trào lưu hiện thực phê phán : trong các sáng tác của Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, Nam Cao .- Trào lưu hiện thực xã hội chủ nghĩa : các tác phẩm Hồ Chí Minh, Tố Hữu …Câu 3 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Thế nào là phong cách văn học ?
Trả lời:
– Phong cách văn học là diện mạo riêng không liên quan gì đến nhau của sáng tác được tạo thành bởi sự thống nhất của các phương tiện đi lại biểu lộ tương thích với một cái nhìn độc lạ có tính phát hiện so với đời sống .- Cái nhìn này không riêng gì bộc lộ lập trường, thái độ so với đời sống mà quan trọng hơn là thể hiện sự hiểu biết và tình cảm của con người so với cuộc sống .Câu 4 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Phân tích những biểu lộ của phong cách văn học ?
Trả lời:
Những biểu lộ của phong cách văn học :- Giọng điệu riêng không liên quan gì đến nhau, cách nhìn, sự cảm thụ có tính tò mò- Sự phát minh sáng tạo về mặt nội dung- Phương thức bộc lộ, thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ tạo ra dấu ấn riêng- Thống nhất cốt lõi, nhưng có sự tiến hành phong phú thay đổi- Có phẩm chất thẩm mĩ cao, giàu tính thẩm mỹ và nghệ thuật .
Hướng dẫnSoạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học chi tiết cụ thể
Gợi ý trả lời các câu hỏi bài tập soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học chi tiết trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1.
Bài 1 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Quá trình văn học là gì ? Nêu các quy luật chung của quy trình văn học ?
Trả lời:
– Quá trình văn học là diễn biến hình thành, sống sót, tăng trưởng, đổi khác của văn học qua các thời kì lịch sử vẻ vang .- Quá trình văn học luôn tuân theo những quy luật chung :+ Thứ nhất : Văn học gắn bó với đời sống, thời đại nào văn hoá ấy, những chuyển biến của lịch sử vẻ vang xã hội thường kéo theo những dịch chuyển trong lịch sử dân tộc tăng trưởng của văn học .+ Thứ hai : Văn học tăng trưởng trong sự thừa kế và cải cách. Văn học dân gian là cội nguồn của văn học viết, người sau thừa kế giá trị văn học của người trước và tạo nên giá trị mới .+ Thứ ba : Văn học của một dân tộc bản địa sống sót hoạt động trong sự bảo lưu và tiếp biến, là một dòng chảy của văn học quốc tế .Bài 2 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Xác định đặc trưng cơ bản của văn học Phục hưng, chủ nghĩa cổ xưa, chủ nghĩa lãng mạn, chủ nghĩa hiện thực phê phán, chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa. Nói vắn tắt về các trào lưu văn học tân tiến trên quốc tế và các trào lưu văn học ở Nước Ta .
Trả lời:
* Đặc trưng cơ bản của các trào lưu văn học:
+ Văn học thời Phục hưng ( châu Âu thế kỉ XV, XVI ) : giải phóng con người, tôn vinh đậm chất ngầu, chống lại sự khắc nghiệt của thời kì Trung cổ .+ Chủ nghĩa cổ xưa ( Pháp, thế kỉ XVII ) : coi văn hoá cổ đại là hình mẫu, lí tưởng, tôn vinh lí trí, sáng tác theo quy luật ngặt nghèo .+ Chủ nghĩa lãng mạn ( hình thành từ các nước Tây Âu sau cách mạng Pháp 1789 ) : tôn vinh những nguyên tắc chủ quan, lấy đề tài trong quốc tế tưởng tượng của nhà văn, hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ thường có vẻ như đẹp khác thường .+ Chủ nghĩa hiện thực phê phán ( châu Âu thế kỉ XIX ) : thiên về những nguyên tắc tôn trọng khách quan, thường lấy đề tài từ đời sống hiện thực, kiến thiết xây dựng những tính cách nổi bật vừa có tính khái quát vừa có tính đơn cử, tính cách tăng trưởng hợp logic đời sống .+ Chủ nghĩa hiện thực XHCN sinh ra sau Cách mạng tháng Mười Nga, miêu tả đời sống trong quy trình tăng trưởng cách mạng, tôn vinh vai trò lịch sử dân tộc của nhân dân .
* Các trào lưu văn học hiện đại trên thế giới và các trào lưu văn học ở Việt Nam.
– Trên quốc tế :+ Văn học thời Phục hưng ( châu Âu thế kỉ XV, XVI ). Đặc trưng của trào lưu này là giải phóng con người, tôn vinh đậm chất ngầu, chống lại sự khắc nghiệt của thời kì Trung cổ, tác giả tiêu biểu vượt trội, sếch-xpia ( Anh ), Xéc-van-tét ( Tây Ban Nha ) …+ Chủ nghĩa cổ xưa ( Pháp, thế kỉ XVII ) coi văn hoá cổ đại là hình mẫu, lí tưởng, tôn vinh lí trí, sáng tác theo quy luật ngặt nghèo, tác giả tiêu biểu vượt trội, Cooc-nây, Mô-li-ê ( Pháp ) .+ Chủ nghĩa lãng mạn ( hình thành từ các nước Tây Âu sau cách mạng Pháp 1789 ) tôn vinh những nguyên tắc chủ quan, lấy đề tài trong quốc tế tưởng tượng của nhà văn, hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật thường có vẻ như đẹp khác thường. Tác giả tiêu biểu vượt trội, V. Huy-gô ( Pháp ), F. Sin-le ( Đức ) .+ Chủ nghĩa hiện thực phê phán ( châu Âu thế kỉ XIX ) thiên về những nguyên tắc tôn trọng khách quan, thường lấy đề tài từ đời sống hiện thực, thiết kế xây dựng những tính cách nổi bật vừa có tính khái quát vừa có tính đơn cử, tính cách tăng trưởng hợp logic đời sống. Tác giả tiêu biểu vượt trội, H. Ban-dắc ( Pháp ), L. Tôn-xtôi ( Nga )
+ Chủ nghĩa hiện thực XHCN ra đời sau Cách mạng tháng Mười Nga, miêu tả cuộc sống trong quá trình phát triển cách mạng, đề cao vai trò lịch sử của nhân dân. Người mở đầu M. Gor-ki (Nga).
+ Chủ nghĩa siêu thực : ( Pháp – 1924 ) với đặc trưng ý niệm về quốc tế trên hiện thực mới là mảnh đất phát minh sáng tạo của nghệ sĩ. Tác giả tiêu biểu vượt trội, A. Brơ-tôn .+ Chủ nghĩa hiện thực huyền ảo ( Mĩ La – Tinh, sau Thế chiến thứ hai ), coi thực tại gồm có cả quốc tế tâm linh, niềm tin tôn giáo, các lịch sử một thời, thần thoại cổ xưa. Tác giả tiêu biểu vượt trội, G. Mác-két .- Ở Nước Ta :+ Trào lưu lãng mạn ( 1932 – 1945 ) : ( Thơ mới, tiểu thuyết lãng mạn ). Tác giả tiêu biểu vượt trội : Thế Lữ, Huy Cận, Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Nguyễn Tuân+ Trào lưu hiện thực phê phán ( gồm các truyện ngắn, tiểu thuyết hiện thực phê phán ). Tác giả tiêu biểu vượt trội : Nam Cao, Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố …+ Trào lưu văn học hiện thực XHCN ( Gồm nhiều thể loại, trước và sau Cách mạng Tháng Tám, đặc biệt quan trọng tăng trưởng trong thời kì kháng chiến và thiết kế xây dựng XHCN ở Miền Bắc ) .Bài 3 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Thế nào là phong cách văn học ?
Trả lời:
– Khái niệm phong cách văn học : là những nét riêng không liên quan gì đến nhau, độc lạ của một tác giả trong quy trình nhận thức và phản ánh đời sống, bộc lộ trong các yếu tố nội dung và hình thức của từng tác phẩm .- Phong cách văn học phát sinh do chính những nhu yếu của đời sống, vì đời sống luôn yên cầu sự Open những cái mới, những cái không lặp lại khi nào, phát sinh do nhu yếu của quy trình sáng tác văn học .- Quan hệ giữa phong cách văn học và quy trình văn học : quy trình văn học được lưu lại bằng những nhà văn kiệt xuất với phong cách độc lạ của họ ; phong cách in đậm dấu ấn riêng không liên quan gì đến nhau của tác giả .Bài 4 trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Phân tích những biểu lộ của phong cách văn học ?
Trả lời:
Những biểu lộ của phong cách văn học :– Cái nhìn, cách cảm thụ có tính mày mò và ở giọng điệu riêng không liên quan gì đến nhau của nhà văn .Ví dụ : Trước Cách mạng tháng Tám 1945, thơ Huy Cận là ” một tiếng địch buồn “, ” một bản ngậm ngùi dài dài “, còn thơ Xuân Diệu lại là ” nguồn sống dào dạt “, ” đắm say tình yêu, đắm say cảnh trời, sống hấp tấp vội vàng quấn quýt … “- Biểu hiện ở sự phát minh sáng tạo các yếu tố thuộc nội dung tác phẩm, tạo thành dấu ấn riêng của tác giả .VD : Trước Cách mạng tháng Tám, Nam Cao tập trung chuyên sâu biểu lộ thảm kịch ý thức, nỗi đau bị tha hóa, bị xói mòn nhân phẩm con người lao động nghèo, trong xã hội vô nhân đạo. Còn nhà văn Nguyễn Tuân lại nghiêng về bộc lộ vẻ đẹo tài hoa, xuất chúng của những con người một thời ” vang bóng ” .– Hệ thống thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ riêng ( ngôn từ, cấu trúc, miêu tả, … )>> > Đọc thêm văn mẫu : Phong cách là chỗ độc lạ về tư tưởng cũng như nghệ thuật và thẩm mỹ có phẩm chất thẩm mĩ
Soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học phần Luyện tập
Bài 1 rèn luyện trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Phân tích sự độc lạ giữa trào lưu văn học lãng mạn và trào lưu văn học hiện thực phê phán qua truyện ngắn Chữ người từ tù của Nguyễn Tuân với đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia ( trích Số đỏ ) của Vũ Trọng Phụng .
Trả lời:
Truyện ngắn Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân thuộc trào lưu lãng mạn, Số đỏ của Vũ Trọng Phụng thuộc trào lưu văn học hiện thực phê phán. Cần phân biệt hai tác phẩm dựa vào đặc trưng của hai trào lưu :- Tác phẩm lãng mạn ( Chữ người tử tù ) : lấy đề tài lịch sử dân tộc nhưng sáng tác thêm, xây dựng hình tượng nhân vật có vẻ như đẹp khác thường. Huấn Cao có năng lực khác thường, tấm lòng trong sáng khác thường ( thiên lương trong sáng ), và lòng can đảm và mạnh mẽ cũng khác thường : cuộc kì ngộ giữa nghệ sĩ ( Huấn Cao ) với công chúng ham mê nghệ thuật và thẩm mỹ ( cai ngục và thơ lại ) diễn ra khác thường ( trong nhà tù trước ngày bị hành quyết ) .- Tác phẩm hiện thực phê phán ( đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia lấy đề tài từ đời sống hiện thực, kiến thiết xây dựng những tính cách nổi bật trong thực trạng nổi bật ( Xuân tóc đỏ, Tuyết, mái ấm gia đình Văn Minh … ), tính cách tăng trưởng hợp logic đời sống .Bài 2 rèn luyện trang 183 SGK Ngữ văn 12 tập 1Nêu những nét chính về phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ Nguyễn Tuân và Tố Hữu .
Trả lời:
– Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ của Tố Hữu :+ Thơ trữ tình – chính trị+ In đậm dấu ấn sử thi và cảm hứng lãng mạn+ Giọng điệu tâm tình, ngọt ngào, đậm đà tính dân tộc bản địa- Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ của Nguyễn Tuân :+ Ngông ngạo, tài hoa, uyên bác+ Là nhà văn của những tính cách độc lạ, của những tình cảm, cảm xúc mãnh liệt, những cảnh sắc tuyệt mĩ .+ Tự do, phóng túng và ý thức thâm thúy về cái tôi cá thể .
Tóm tắt kiến thức và kỹ năng cơ bản
I. Quá trình văn học
1. Khái niệm
– Quá trình văn học là diễn tiến hình thành, sống sót, biến hóa, tăng trưởng của văn học qua các thời kì lịch sử dân tộc .- Quá trình văn học là sự hoạt động của văn học trong toàn diện và tổng thể, gồm có toàn bộ các tác phẩm văn học với chất lượng khác nhau, tổng thể các hình thức sống sót của văn học từ truyền miệng đến chép tay, in ấn .- Quá trình văn học luôn tuân theo những quy luật chung :+ Quy luật văn học gắn bó với đời sống : ” Thời đại nào văn học ấy ” .+ Quy luật thừa kế và cải cách+ Qui luật bảo lưu và tiếp biến
2. Trào lưu văn học
– Trào lưu văn học là một hiện tượng kỳ lạ có đặc thù lịch sử vẻ vang, sinh ra và mất đi trong một khoảng chừng thời hạn nhất định. Đó là một trào lưu sáng tác tập hợp những tác giả tác phẩm thân thiện nhau về cảm hứng, tư tưởng tạo thành một dòng to lớn có bề thế trong đời sống văn hóa truyền thống của một dân tộc bản địa .- Các trào lưu văn học của quốc tế :+ Văn học thời Phục hưng : giải phóng con người, tôn vinh đậm chất ngầu, chống lại sự khắc nghiệt của thời kỳ trung cổ .+ Chủ nghĩa cổ xưa Pháp thế kỉ XVII : xem văn hóa truyền thống cổ đại là hình mẫu lý tưởng, tôn vinh lý trí, sáng tác theo quy luật ngặt nghèo .+ Chủ nghĩa lãng mạn thế kỉ XVIII – XIX : tôn vinh những nguyên tắc chủ quan, lấy đề tài trong quốc tế tưởng tượng của nhà văn, hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ thường có vẻ như đẹp khác thường .+ Chủ nghĩa hiện thực thế kỉ XIX : thiên về nguyên tắc khách quan, thường lấy đề tài từ đời sống hiện thực, thiết kế xây dựng những tính cách nổi bật vừa khái quát vừa đơn cử, tình cách tăng trưởng hợp logic đời sống .+ Chủ nghĩa hiện thực XHCN : miêu tả đời sống trong quy trình tăng trưởng cách mạng, tôn vinh vai trò lịch sử vẻ vang của nhân dân .- Ở Nước Ta Open các trào lưu :+ Văn học lãng mạn ( 1930 – 1945 ) : Tự lực văn đoàn và trào lưu Thơ mới .+ Văn học hiện thực phê phán : Ngô Tất Tố, Nam Cao …+ Văn học hiện thực xã hội Chủ nghĩa : Hồ Chí Minh, Tố Hữu, Nguyễn Khải, Nguyễn Minh Châu, …
II. Phong cách văn học
1. Khái niệm
– Phong cách văn học là những nét riêng không liên quan gì đến nhau độc lạ của một tác giả trong quy trình nhận thức và phản ánh đời sống được bộc lộ trong các yếu tố nội dung và hình thức của tác phẩm .- Quá trình văn học mang tính lịch sử dân tộc nên phong cách cũng in đậm dấu ấn dân tộc bản địa và thời đại .
2. Biểu hiện của phong cách văn học
– Giọng điệu riêng không liên quan gì đến nhau, cách nhìn, cách cảm thụ có đặc thù mày mò .- Sự phát minh sáng tạo các yếu tố thuộc nội dung tác phẩm .- Hệ thống phương pháp bộc lộ, các thủ pháp kĩ thuật mang dấu ấn riêng .- Thống nhất từ cốt lõi nhưng sự tiến hành phải phong phú, thay đổi .- Có phẩm chất nghệ thuật và thẩm mỹ cao, giàu tính thẩm mỹ và nghệ thuật .
Tổng kết
Quá trình văn học là diễn tiến hình thành, tồn tại, thay đổi, phát triển của văn học qua các thời kì lịch sử. Hoạt động nổi bật của quá trình văn học là các trào lưu văn học. Thành tựu chính của quá trình văn học kết tinh ở các phong cách văn học độc đáo.
– / –
Trên đây là nội dung chi tiết bài soạn văn Quá trình văn học và phong cách văn học do Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn. Hi vọng tài liệu sẽ là nguồn tham khảo hữu ích cho các em trong quá trình tìm hiểu về các quá trình văn học, nhận biết các biểu hiện của phong cách văn học. Chúc các em học và tiếp thu bài tốt !
[ĐỪNG SAO CHÉP] – Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Quá trình văn học và phong cách văn học một cách tốt nhất. “Trong cách học, phải lấy tự học làm cố” – Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.
