( SKDS ) – Có nhiều nguyên do làm rụng tóc : do thiếu dinh dưỡng, bị stress, nhiễm khuẩn, nhiễm nấm, cường tuyến giáp, do chăm nom tóc không tốt ( dùng dầu gội không đúng làm tóc dễ gãy, dễ nứt vỡ, đứt ; có tật nhổ tóc, thắt bím tóc quá chặt, uốn tóc bằng lược, sức nóng ; nhuộm tóc bằng hóa chất, chải tóc quá nhiều bằng lược cứng …. ) .
Sẹo lồi là gì ?
Sẹo lồi ( keloid ) là sự tăng trưởng quá mức của tổ chức triển khai xơ sau tổn thương da. Nó tăng trưởng không ngừng, thường nổi cao trên mặt da và lan rộng ra ngoài ranh giới của sẹo, không khi nào giảm theo thời hạn, màu hồng hoặc tím, mặt phẳng nhẵn, cảm xúc thường ngứa, đôi lúc đau khi chạm vào sẹo. Cần phân biệt với sẹo phì đại ở những điểm sau : sẹo phì đại tăng trưởng ngay sau khi chấn thương nhưng chỉ số lượng giới hạn trong ranh giới của sẹo, thường dừng tăng trưởng và giảm sau 1 – 2 năm .
Nguyên nhân gây ra sẹo lồi hiện nay vẫn chưa rõ. Một số tác giả đặt ra giả thuyết do sự thay đổi tín hiệu tế bào kiểm soát phát triển và tăng sinh tổ chức, mất cân bằng giữa quá trình đồng hóa và dị hóa trong tiến trình lành vết thương.
Sẹo lồi hoàn toàn có thể gặp ở bất kể vùng nào trên khung hình nhưng hay gặp ở những vùng da căng, cử động như ngực, sống lưng, bả vai và cũng hoàn toàn có thể ở những vùng ít di động và ít sức căng như dái tai. Thường sẹo lồi ít gặp ở người già và trẻ nhỏ, người có da sẫm mẫu dễ bị hơn là người da trắng .
Mổ Ruột nghệ thuật và thẩm mỹ điều trị sẹo lồi
Điều trị như thế nào ?Hiện nay, điều trị sẹo lồi vẫn còn là yếu tố nan giải của y học cũng như ngành Da liễu vì tỷ suất phân phối điều trị thấp và tỷ suất tái phát cao. Không có một chiêu thức điều trị đơn độc nào tốt nhất cho sẹo lồi. Nhiều chiêu thức điều trị được vận dụng, nhưng cho đến nay vẫn chưa có giải pháp nào triển khai xong, điều trị khỏi trọn vẹn sẹo lồi. Do vậy, điều trị dự trữ sẹo là yếu tố cốt lõi .
Các giải pháp được vận dụng điều trị sẹo lồi lúc bấy giờ gồm có :
Sẹo lồi hoàn toàn có thể gặp ở bất kể vùng nào trên khung hình nhưng hay gặp ở những vùng da căng, cử động như ngực, sống lưng, bả vai và cũng hoàn toàn có thể ở những vùng ít di động và ít sức căng như dái tai. Thường sẹo lồi ít gặp ở người già và trẻ nhỏ, người có da sẫm mẫu dễ bị hơn là người da trắng .
• Dự phòng là nguyên tắc đầu tiên trong điều trị sẹo lồi. Tránh phẫu thuật thẩm mỹ trên những bệnh nhân có cơ địa sẹo lồi, đặc biệt là vùng giữa ngực. Giảm thiểu sức căng tại vết mổ nhiều nhất nếu có thể. Cố gắng đưa vết mổ theo nếp da và tránh nhiễm trùng vết mổ.
• Dự phòng là nguyên tắc tiên phong trong điều trị sẹo lồi. Tránh phẫu thuật nghệ thuật và thẩm mỹ trên những bệnh nhân có cơ địa sẹo lồi, đặc biệt quan trọng là vùng giữa ngực. Giảm thiểu sức căng tại vết mổ nhiều nhất nếu hoàn toàn có thể. Cố gắng đưa vết mổ theo nếp da và tránh nhiễm trùng vết mổ .• Tiêm corticosteroid nội thương tổn : Thuốc được dùng là triamcinolone acetonide. Phương pháp này đơn thuần, tương đối bảo đảm an toàn và hiệu suất cao. Một số tính năng không mong ước thường gặp là teo da tại vùng tiêm, dãn mạch, mọc lông, trứng cá, rối loạn kinh nguyệt, mất sắc tố không hồi sinh … Khi tiêm cần chú ý quan tâm tiêm vào trong sẹo, không được tiêm vào vùng tổ chức triển khai da lành để hạn chế những biến chứng do thuốc. Có thể dùng tiêm nội sẹo đơn độc hoặc tích hợp với những chiêu thức khác như phẫu thuật lạnh, phẫu thuật cắt bỏ, 5FU, băng ép hoặc dán silicon …
• Mổ Ruột lạnh ( Cryotherapy ) : Làm lạnh thương tổn bằng ni tơ lỏng, gây tổn thương những mạch máu và teo biến, hủy hoại tổ chức triển khai xơ, collagen làm cho tổ chức triển khai xẹp xuống. Biện pháp này hiệu suất cao, ít biến chứng, hiện đang được dùng ở Bệnh viện Da liễu Trung ương. Cần chú ý quan tâm thời hạn ngừng hoạt động không quá 25 giây để tránh biến chứng mất sắc tố. Không được áp lạnh quá số lượng giới hạn sẹo vì hoàn toàn có thể làm sẹo rộng ra do làm tổn thương tổ chức triển khai lành. Qui trình thường phải làm từ 3-10 lần, mỗi lần cách nhau từ 3-4 tuần. Có thể phối hợp với tiêm corticosteroid làm tăng tỉ lệ phân phối điều trị lên đến 84 %. Tuy nhiên, khi tích hợp 2 chiêu thức này, hoàn toàn có thể gặp rủi ro tiềm ẩn loét lâu lành tại tổn thương .
• Phẫu thuật: Cắt bỏ thương tổn thường cần kết hợp với các biện pháp khác để tránh tái phát như tiêm corticosteroid trước, sau phẫu thuật, băng ép, dán silicon, bôi imiquimod… Có nhiều kỹ thuật cắt bỏ được đề nghị như phẫu thuật vạt da xẻ đôi, cắt để lại ranh giới sẹo. Tuy nhiên, kết quả vẫn còn hạn chế với tỷ lệ đáp ứng khoảng từ 50 – 80% và phẫu thuật chỉ áp dụng cho một số trường hợp nhất định.
• Laser : Laser màu xung ( PDL-pulsed dye laser ) có công dụng làm giảm kích cỡ và xẹp sẹo, giảm màu đỏ của sẹo do tác động ảnh hưởng tàn phá những mạch máu, nhưng giá tiền đắt. Việc phối hợp corticosteroid tiêm nội thương tổn cho tác dụng khả quan hơn. Laser Nd : YAG ( neodymium ; yttrium-aluminum-garnet ) cũng có công dụng nhất định trong việc làm mềm sẹo, giảm kích cỡ nhưng còn ít nghiên cứu và điều tra nhìn nhận hiệu suất cao vĩnh viễn. Các loại laser khác ít hiệu quả hoặc có khi làm tăng size sẹo như laser argon chỉ có công dụng giảm ngứa, laser CO2 tái phát cao 40-90 % chỉ có tính năng bào mòn sẹo để vận dụng những giải pháp tránh tái phát khác .
• Xạ trị : Có thể tích hợp với phẫu thuật, nhưng hiệu suất cao thấp tùy điều tra và nghiên cứu hoàn toàn có thể tái phát 100 %, đồng thời một rủi ro tiềm ẩn khiến cho giải pháp này lúc bấy giờ ít dùng đó là Open ung thư tế bào vảy ở da tại điểm điều trị sau 15-30 năm. Phương pháp này không được vận dụng cho trẻ con. Trong 1 số ít điều tra và nghiên cứu cho thấy chiếu từng đợt ngắn liều cao 1200 Gy trong vòng 24 giờ đầu sau phẫu thuật cho hiệu suất cao tốt với tỷ suất tái phát 4,7 % .
Ngoài ra hoàn toàn có thể dùng một số ít chiêu thức vật lý như : Băng ép, thắt sẹo, vải băng ép …
• Các trị liệu mới : Là những trị liệu mới ứng dụng, cho một số ít hiệu quả khả quan nhưng cần nghiên cứu và điều tra thêm gồm có :
Bevacizumab : Là một chất ức chế yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu ( VEGF ) :
Liệu pháp ánh sáng : Quang động lực ( photodynamic therapy / PDT ), UVA-1, UVB dải hẹp bước sóng 340 – 400 nm giúp dự trữ sẹo lồi do giảm tế bào mast .
Etanercept : Ức chế TNF và TGF-beta3 .
Quercetin : một flavonol, có tính năng ức chế sự tăng trưởng những nguyên bào sợi quá thừa trong sẹo .
Prostaglandin E2 ( Dinoprostone ) phục sinh sự thay thế sửa chữa vết thương thông thường .
Chất tẩy màu mạnh do quan sát thấy sẹo lồi không gặp ở bệnh nhân bị bạch tạng và ít gặp sẹo lồi ở những bệnh nhân da trắng .
Chất ức chế tế bào mast.
Liệu pháp gene .
Như vậy, sẹo lồi hoàn toàn có thể coi là một tổn thương lành tính về mặt khoa học, nhưng thường ác tính về mặt tâm ý và xã hội. Sẹo lồi đặt ra một thử thách lớn cho bác sĩ điều trị vì tỉ lệ tái phát cao và thường không cung ứng với điều trị. Có nhiều giải pháp điều trị nhưng cho đến nay không có một liệu pháp duy nhất nào đạt hiệu suất cao 100 %. Vì vậy, cần phải nghiên cứu và điều tra tiếp về điều trị sẹo lồi .
ThS. Vũ Thái Hà, ThS. Đinh Hữu Nghị
