Tìm hiểu khái niệm Nhân sinh quan và Nhân sinh quan người Việt
Nhân sinh quan là gì?
Nhân sinh quan là một phạm trù dùng để chỉ những ý niệm, quan điểm mang tính xu thế của con người về mối quan hệ của họ với mái ấm gia đình, xã hội và môi trường tự nhiên tự nhiên .
Có rất nhiều cách phân chia các loại hình của nhân sinh quan, có thể phân chia từ góc độ nhân sinh quan cá nhân hay nhân sinh quan cộng đồng, có thể phân chia dựa trên vai trò của nhân sinh quan (tích cực hay tiêu cực), hoặc có thể phân chia theo trình độ nhận thức và tư duy của con người.
Tiếp cận từ cách phân loại dựa trên vai trò của nhận thức và lý tính, chúng tôi nhận thấy, trong quy trình tăng trưởng của mình, nhân sinh quan sống sót dưới ba hình thức cơ bản : nhân sinh quan thần thoại cổ xưa, nhân sinh quan tôn giáo, nhân sinh quan triết học .
Nhân sinh quan người Việt
Chúng tôi hoàn toàn có thể chỉ ra một số ít đặc trưng sau :
Một là, đặc trưng nhân sinh quan người Việt thường gắn bó ngặt nghèo với vận mệnh của dân tộc bản địa, những triết lý nhân sinh của người Việt đều giải đáp những vấn nạn mà người Việt gặp phải trên con đường dựng nước và giữ nước của họ .
Hai là, nhân sinh quan người Việt luôn gắn liền với các điều kiện sinh tồn của họ, đó là nông nghiệp (lúa nước), nông thôn (thiết chế làng – xã) và con người (nông dân), được triển khai trong một hệ thống hoàn chỉnh trên mọi chiều kích của các mối quan hệ: lao động – sản xuất, môi trường thiên nhiên, môi trường xã hội, gia đình, dòng tộc, họ hàng…
Ba là, nhân sinh quan người Việt là mẫu số chung của phép cộng những triết lý nhân sinh của những tộc người – mà những tộc người này trong quy trình cộng cư lâu dài hơn, đã diễn ra sự xen kẽ văn hóa truyền thống, với dòng chủ lưu, cốt lõi là văn hóa truyền thống Việt / Kinh, hấp lực những nền văn hóa truyền thống của những tộc người khác xung quanh mình nhưng không phá vỡ diện mạo riêng có của nó .
Bốn là, nhân sinh quan người Việt thường được miêu tả qua hai dòng : văn hóa truyền thống dân gian ( Folklore ) và văn hóa truyền thống bác học hàn lâm ( Academic ). Cả hai dòng ấy đều có sự xen kẽ, thẩm thấu, ảnh hưởng tác động lẫn nhau, tạo ra những giá trị và những truyền thống cho nhân sinh quan người Việt .
Năm là, thái độ trọng nghĩa – tình là truyền thống lịch sử của văn hóa truyền thống Nước Ta, nó được phản ánh khá đậm nét trong nhân sinh quan người Việt. Trong ứng xử, người Việt luôn nêu cao triết lý nhân nghĩa, thuỷ chung, quý trọng con người, trọng tình làng nghĩa xóm
Sáu là, vì nằm giữa hai nền văn minh Trung Quốc và Ấn Độ, trong quy trình tăng trưởng, nhân sinh quan người Việt đã tiếp thu ( dù cưỡng bức hay dữ thế chủ động ) nhiều yếu tố trong triết lý nhân sinh của hai nền văn hóa truyền thống trên qua mạng lưới hệ thống những học thuyết triết học của nó như Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo .
