đã đọc Tuổi trẻ cười, em thấy có bản so sánh cách sử dụng từ giữa “ nguyên ” và “ cựu ” nhưng không rõ ràng, lên hỏi bác GG thì bác cũng nhiệt tình cho ra cả tá quan điểm. Và có một đặc thù chung đều là “ Chưa có địa thế căn cứ ”, chỉ là nói thế thôi. Nhân đây, em có thống kê lại 1 số ít cái điển hình nổi bật, mời người khác cho quan điểm :
– quan niệm thứ nhất (theo Tuổi trẻ cười):
+ “Cựu” sử dụng để chỉ người từng giữ chức vụ đó nhưng nay vừa mới nghỉ hẳn rồi, không còn làm việc nữa.
+ “Nguyên” sử dụng để chỉ những người trước đó từng giữ chức phận đó nhưng nay đang chuyển công tác và giữ chức phận khác (nói chung là còn sử dụng việc, chưa nghỉ).
– quan niệm thứ 2
Hai từ “nguyên” và “cựu” có ý nghĩa giống nhau; chỉ một nhân vật đang từng đảm đương chức phận (cao nhất) nào đó. tuy nhiên mẹo sử dụng lại có chút phân biệt:
+ “Nguyên”: (=vốn là) ra mắt (hoạt động) của nhân vật trước đó khi vừa mới đương chức.
+ “Cựu”: (=đã cũ) ra mắt (hoạt động) của nhân vật khi đang rời chức vụ.
Ví du: (Xin phép được dùng danh xưng ông/bà trước khi dùng từ nguyên/cựu cho nhân vật trong ví dụ)
Ở đây sẽ đề cập đến Ông Võ văn Kiệt với 2 thời gian : lúc đương chức thủ tướng ra lệnh xây đường dây cao áp Bắc – Nam, và lúc nghỉ hưu nói về hòa giải dân tộc bản địa .
* Nguyên Thủ tướng Võ văn Kiệt đã lệnh thiết lập đường lưới điện 500 KV Bắc – Nam với lời hứa: “Nếu đóng điện không thành đạt thì tôi xin từ chức”.
>>> Lý giải: Công trình đường lưới điện 500 KV Bắc – Nam (đã) được Thủ tướng Võ Văn Kiệt phát lệnh khởi công vào ngày 5/4/1992. lúc bấy giờ khi ông đang rời chức vụ (và vừa mới đi xa), thuật lại chuyện của ông về thời điểm đó, ta dùng từ “nguyên”, để chỉ rõ vốn khi ông đương chức, ông đã nói thế.
* Cựu Thủ tướng Võ văn Kiệt đã công khai đặt yếu tố hòa hợp – hòa giải dân tộc. Ông phát biểu: “Tổ quốc là của mình, dân tộc là của mình, quốc gia là của mình, việt nam là của mình, chứ chẳng hề là của riêng của người cộng sản hay của bất cứ tôn giáo hay phe phái nào cả.”
>>> Lý giải: Trả lời phỏng vấn BBC năm 2001 (lúc đã rời chức), ta dùng từ “cựu”, để chỉ rõ ông nói câu đó sau khi hết sử dụng thủ tướng.
– ý kiến thứ 3
Nguyên và cựu Nhìn chung là giống nhau, chỉ người vừa mới từng giữ chức vụ nào đó trong quá khứ. khác biệt cơ bản là ai đó đã đương chức bị hướng dẫn chức thì sau đó không thể gọi là nguyên mà chỉ là cựu.
Ví dụ: Một bộ trưởng bị giải pháp chức trong quá khứ thì đương nhiên sẽ không được Đảng và nhà nước gọi là nguyên, nhưng dân dã luôn luôn gọi là cựu được.
tổng kết nguyên mẹo gọi của Đảng và nhà nước ta cho những người trong Đảng vừa mới từng giữ chức phận nào đó trong quá khứ, còn dân dã thì gọi là cựu. Nếu ông ấy bị chiêu thức chức thì Đảng và nhà nước khi nhắc đến tên ông ấy sẽ
không
gọi nguyên nữa, nhưng dân dã vẫn gọi là cựu
Nguồn : https://danluat.thuvienphapluat.vn/
