| Đổ mồ hôi | |
|---|---|
 |
|
| Khuôn mặt lấm tấm mồ hôi của một vận động viên chạy bộ. | |
| Phân loại và tài liệu bên ngoài | |
| ICD-10 | R61 |
| ICD-9 | 780.8 |
Mồ hôi là một chất dịch lỏng với dung môi là nước và nhiều loại chất tan hàm chứa trong đó (chủ yếu là các muối chloride) do các tuyến mồ hôi nằm ở da của các động vật có vú tiết ra.[1] Trong mồ hôi cũng hàm chứa nhiều chất thơm như 2-methylphenol (o-cresol) và 4-methylphenol (p-cresol) cũng như một lượng nhỏ urê. Hiện tượng cơ thể bài tiết mồ hôi được gọi bằng một tên thông dụng là đổ mồ hôi hay ra mồ hôi, còn hiện tượng bài tiết mồ hôi ở cường độ cao do sốc hay do cơ thể nằm trong tình trạng nguy hiểm được gọi là vã mồ hôi hay toát mồ hôi hột.
Ở người, việc đổ mồ hôi có công dụng hầu hết là điều hòa thân nhiệt, mặc dầu có quan điểm cho rằng mồ hôi của phái mạnh cũng có chứa những pheromone. [ 2 ] Một lượng nhỏ chất độc cũng được bài tiết ra khỏi khung hình qua việc đổ mồ hôi .Khi mồ hôi trên da bốc hơi, nó có tính năng làm mát cho khung hình vì nhiệt hóa hơi của nước rất đáng kể. Chính thế cho nên trong thời tiết nực nội hay trong lúc những cơ bắp sinh nhiệt quá nhiều do hoạt động cường độ cao ; khung hình sẽ tiết mồ hôi nhiều hơn thông thường. Mồ hôi cũng được bài tiết nhiều khi sinh vật ở trong trạng thái căng thẳng mệt mỏi, lo âu hoặc buồn nôn. Và đương nhiên, khi nhiệt độ thiên nhiên và môi trường trở nên thấp thì mồ hôi sẽ tiết ra ít đi. Những động vật hoang dã có ít tuyến mồ hôi ( ví dụ như chó ) thì bốc thoát hơi nước bằng việc há miệng, thè lưỡi và thở hổn hển, nhờ đó nước trong khoang miệng và hầu sẽ có dịp bay hơi ra ngoài và làm giảm thân nhiệt tựa như như việc đổ mồ hôi. Phần nách của những động vật hoang dã linh trưởng và ngựa cũng đổ mồ hôi nhiều tương tự như như người. Khá nhiều loài động vật hoang dã có vú có năng lực đổ mồ hôi, [ 3 ] [ 4 ] tuy nhiên số loài sinh vật đổ mồ hôi với cường độ cao nhằm mục đích làm giảm nhiệt độ khung hình thì không được nhiều như vậy, trong nhóm thiểu số này gồm có người và ngựa. [ 5 ]
Một nghiên cứu ở Nhật Bản cho thấy, nhìn chung thì nam giới bắt đầu quá trình đổ mồ hôi nhanh hơn rất nhiều so với nữ giới, và trong trường hợp đang tập thể dục thể thao hoặc làm việc với cường độ mạnh thì nam đổ mồ hôi nhanh gấp đôi nữ. Nói cách khác, để đổ được mồ hôi thì, nhìn chung, thân nhiệt của nữ giới phải cao hơn của nam giới. Theo tiến sĩ Yoshimitsu, một trong những người tham gia nghiên cứu, hàm lượng thể dịch của phụ nữ thấp hơn đàn ông nên cơ thể họ dễ bị tổn thương hơn do việc mất nước, vì vậy người nữ tiết mồ hôi ít hơn nhằm hạn chế tác hại của việc mất quá nhiều nước trong cơ thể. Trong khi đó người nam tiết nhiều mồ hôi hơn có thể là nhằm mục đích đảm bảo hiệu quả lao động cao hơn.[6]
Mồ hôi là một dung dịch với dung môi ( và cũng là thành phần đa phần ) là nước. Chất tan trong mồ hôi là những muối khoáng, axít lactic và urê. Thành phần muối khoáng trong mồ hôi biến hóa theo tùy tạng người, tùy năng lực thích nghi của họ với cái nóng, tùy vào cường độ lao động, vào những yếu tố gây xúc kích ( tỉ như buồn nôn ), thời hạn đổ mồ hôi và thành phần muối khoáng mà khung hình tiềm ẩn .Một số muối khoáng tiêu biểu vượt trội trong mồ hôi là những muối natri ( 0,9 gam / lít ), kali ( 0,2 g / l ), calci ( 0,015 g / l ), magiê ( 0,0013 g / l ). [ 7 ] Nhiều nguyên tố vi lượng cũng được tìm thấy trong mồ hôi – ở đây hàm lượng của chúng hoàn toàn có thể chênh lệch nhau rất lớn tùy theo những lần đo đạc – ví dụ như kẽm ( 0,4 miligram / lít ), đồng ( 0,3 – 0,8 mg / l ), sắt ( 1 mg / l ), crôm ( 0,1 mg / l ), niken ( 0,05 mg / l ), chì ( 0,05 mg / l ). [ 8 ] [ 9 ] Rõ ràng những nguyên tố vi lượng với hàm lượng không nhiều trong khung hình thì sẽ Open với nồng độ khá thấp trong mồ hôi. Một số hợp chất hữu cơ ngoại sinh cũng ” chui ” vào phần mồ hôi như được minh họa bởi một hợp chất có mùi thơm ” si rô cây phong ” không xác lập trong một số ít loài trong chi nấm Lactarius .. [ 10 ]Ở người, mồ hôi tương đối thấm thấy giống như huyết tương. [ 11 ]
