Kinh tế tri thức – Wikipedia tiếng Việt

Related Articles

Khái niệm, định nghĩa[sửa|sửa mã nguồn]

Đừng nhầm với kinh tế tri thứcKhái niệm kinh tế tri thức manh nha Open từ đầu những năm 1960 của thế kỷ trước, tiên phong bởi Fritz Machlup và Peter Drucker. Trong hơn bốn thập kỷ qua, đã có nhiều điều tra và nghiên cứu nhằm mục đích xác lập và lý giải chính sách của nền kinh tế này. Trong những năm qua kinh tế tri thức được chọn làm kế hoạch tăng trưởng của nhiều vương quốc, cả những nước tăng trưởng và đang tăng trưởng. Tuy nhiên, kinh tế tri thức là khái niệm không dễ hiểu vì dựa trên hai khái niệm trừu tượng là kinh tế và tri thức, và do vậy đã được hiểu nhiều ít khác nhau. [ 1 ]. Nền kinh tế tri thức, còn gọi là kinh tế dựa vào tri thức ( Knowledge – BasedEconomy ) là nền kinh tế đa phần dựa vào tri thức, trên cơ sở tăng trưởng khoa học và công nghệ cao. ” Nền kinh tế tri thức là nền kinh tế ngày càng nhờ vào trực tiếp vào việc sản xuất phân phối và sử dụng tri thức và thông tin ” ( OECD 1996 ). [ 2 ] : ” Nền kinh tế tri thức là nền kinh tế mà trong đó quy trình sản xuất, phân phối và sử dụng tri thức trở thành động lực chính cho tăng trưởng, cho quy trình tạo ra của cải và việc làm trong tổng thể những ngành kinh tế ” ( APEC 2000 ). [ 2 ] Ngân hàng Thế giới ( WB, 2000 ) nhìn nhận ” Đối với những nền kinh tế tiên phong trong nền kinh tế Thế giới, cán cân giữa hai yếu tố tri thức và những nguồn lực đang nghiêng về tri thức. Tri thức thực sự đã trở thành yếu tố quan trọng nhất quyết định hành động mức sống – hơn cả yếu tố đất đai, hơn cả yếu tố tư liệu sản xuất, hơn cả yếu tố lao động. Các nền kinh tế tăng trưởng nhất về công nghệ tiên tiến ngày này thực sự đã dựa vào tri thức “. Còn theo Bộ Thương mại và Công nghiệp Anh : Kinh tế tri thức là nền kinh tế mà việc sản sinh ra và khai thác tri thức có vai trò nổi trội trong quy trình tạo ra của cải. [ 3 ] : Kinh tế tri thức là nền kinh tế trong đó sự sản sinh ra, phổ cập và sử dụng tri thức giữ vai trò quyết định hành động nhất so với sự tăng trưởng kinh tế, tạo ra của cải, nâng cao chất lượng đời sống. [ 3 ]

Các động lực[sửa|sửa mã nguồn]

4 trụ cột của nền kinh tế tri thức [ 1 ] :

  • Môi trường kinh tế và thể chế xã hội
  • Giáo dục và đào tạo
  • Mạng lưới các trung tâm nghiên cứu, đại học, tổ chức chuyên gia cố vấn, doanh nghiệp tư nhân, các nhóm cộng đồng
  • Hạ tầng cơ sở thông tin, từ radio đến Internet, đặc biệt là hệ thống viễn thông

Kinh tế tri thức xuất hiện trong mọi lĩnh vực, trong toàn bộ cơ cấu nền kinh tế quốc dân. ở Bắc Mỹ và một số nước Tây Âu, nền kinh tế tri thức đã bắt đầu hình thành. Hiện nay, ở những nước này riêng về kinh tế thông tin (những ngành kinh tế chủ yếu dựa vào công nghệ thông tin) trong đó nền kinh tế tri thức là chủ yếu, chiếm khoảng 40-50% GDP. Trong các nước OECD kinh tế tri thức chiếm hơn 50% GDP, công nhân tri thức chiếm trên 60% lực lượng lao động. Nhiều người ước tính khoảng năm 2030 các nước phát triển đều trở thành nước có nền kinh tế tri thức.

So sánh một số đặc điểm của một số giai đoạn kinh tế:

Tiêu chí

Giai đoạn Kinh tế sơ khai (Thiên về tự cung tự cấp)

Kinh tế công nghiệp

Kinh tế tri thức

Đầu vào của sản xuất

Lao động, đất đai, vốn

Lao động, đất đai, vốn, công nghệ, thiết bị

Lao động, đất đai, vốn, công nghệ, thiết bị, tri thức, thông tin

Đầu ra của sản xuất

Lương thực

Của cải, hàng hóa, tiêu dùng, xí nghiệp, nền công nghiệp

Sản phẩm công nghiệp với công nghệ hiện đại, tri thức, vốn tri thức

Cơ cấu xã hội

nông dân

Công nhân

Công nhân tri thức

Tỉ lệ đóng góp của KHCN

30%

>80%

Đầu tư cho giáo dục

Nền kinh tế tri thức có những đặc trưng cơ bản như: 1.Tri thức đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, là vốn; 2. Trong nền kinh tế tri thức, cơ cấu sản xuất dựa ngày càng nhiều vào việc ứng dụng các thành tựu của khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao; 3. Cơ cấu lao động trong kinh tế tri thức có những biến đổi như Lao động tri thức chiếm tỷ trọng cao (70-90%), nguồn nhân lực nhanh chóng được tri thức hóa, sự sáng tạo, đổi mới, học tập trở thành nhu cầu thường xuyên đối với mọi người. ở đỉnh cao của nó, xã hội của nền kinh tế tri thức sẽ trở thành xã hội học tập; 4. Trong nền kinh tế tri thức, quyền sở hữu đối với tri thức trở nên quan trọng; 5. Mọi hoạt động của kinh tế tri thức đều liên quan đến vấn đề toàn cầu hóa.[2]

Một số chỉ tiêu thống kê phản ánh[sửa|sửa mã nguồn]

Một số chỉ tiêu thống kê phản ánh nền kinh tế tri thức

Các chỉ tiêu vĩ mô

1. Chi nghiên cứu và triển khai các công trình khoa học vào thực tiễn so với tổng chi ngân sách nhà nước;

2. Chi cho đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao so với tổng chi cho giáo dục của toàn xã hội;

3. Tỷ lệ vốn đầu tư cho lĩnh vực công nghệ thông tin so với tổng vốn đầu tư;

4. Giá trị chuyển giao công nghệ so với tổng chi ngân sách nhà nước;

5. Tỷ lệ doanh thu của ngành công nghệ thông tin so với tổng giá trị sản xuất của nền kinh tế;

6. Tỷ lệ doanh thu bán phần mềm so với tổng doanh thu của khu vực doanh nghiệp trong nền kinh tế;

7. Tỷ lệ giá trị tăng thêm của các ngành thông tin so với tổng sản phẩm trong nước;

8. Tỷ lệ của sản nghiệp tri thức so với tổng giá trị tài sản của nền kinh tế;

9. Năng suất nhân tố tổng hợp (TFP);

10. Hệ số đổi mới tài sản cố định;

11. Nhân tử đầu ra của ngành văn hóa, du lịch văn hóa, du lịch tri thức đối với các ngành sản xuất vật chất và tiêu dùng của dân cư;

12. Hệ số liên hệ xuôi (Forward linkage), hệ số liên hệ ngược (Backward linkage) của ngành văn hóa, du lịch văn hóa, du lịch tri thức đối với các ngành sản xuất vật chất và tiêu dùng của dân cư;

13. Tỷ lệ lao động làm công tác thông tin so với tổng số lao động đang làm việc trong nền kinh tế;

14. Tỷ lệ lao động trí óc so với lao động chân tay;

15. Số lượng các đơn vị khoa học công nghệ trong nền kinh tế.

Các chỉ tiêu vi mô 16. Chi cho nghiên cứu và điều tra và tiến hành những khu công trình khoa học vào thực tiễn so với tổng vốn góp vốn đầu tư của khu vực doanh nghiệp ; 17. Tỷ lệ cán bộ làm nghiên cứu và điều tra và tiến hành công nghệ tiên tiến của khu vực doanh nghiệp so với tổng số lao động của khu vực doanh nghiệp ; 18. Số máy tính dùng trong khu vực doanh nghiệp ; 19. Tỷ lệ doanh nghiệp có Website và truy vấn internet ; 20. Tỷ lệ dân cư truy vấn internet so với tổng dân số ; 21. Tỷ lệ dân cư tham gia hoạt động giải trí thương mại điện tử so với tổng dân số ; 22. Số điện thoại thông minh thuê bao tính cho 1000 dân ; 23. Các chỉ tiêu về tiếp cận, sử dụng và thụ hưởng thông tin trong đời sống hằng ngày của dân cư [ 4 ]

Sự tăng trưởng[sửa|sửa mã nguồn]

Ngay từ những năm 70 của thế kỷ XX, những vương quốc có nền kinh tế và khoa học công nghệ tiên tiến tăng trưởng đã đề ra những chương trình, kế hoạch nhằm mục đích hướng nền kinh tế tăng trưởng theo những đặc trưng của kinh tế tri thức. [ 5 ]. Có thể kể đến những ví dụ điển hình như : từ 1984 đến nay, mỗi năm chính phủ nước nhà Mỹ chi hàng trăm tỷ USD cho hoạt động giải trí khoa học, công nghệ tiên tiến. Từ những năm 80 của thế kỷ XX, chính phủ nước nhà Nhật đã dành cho chương trình vi điện tử hơn 100 tỷ USD. Những năm 90 đến nay, nước Nhật đã dành khoảng chừng 3 % tổng sản phẩm quốc dân cho hoạt động giải trí nghiên cứu và điều tra và tiến hành. Các nước Tây Âu cũng tăng cường hoạt động giải trí vào nghành công nghệ cao, như : công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ tiên tiến vật tư mới, nổi bật là những nước Đức, Pháp, Italia, Anh, Ba Lan … để thống kê giám sát sự tăng trưởng của kinh tế tri thức tại những vương quốc, lúc bấy giờ có chỉ số KEI ( knowledge economy index ) của Ngân hàng quốc tế. Năm 2012, Thụy Điển, Phần Lan và Đan Mạch là 3 vương quốc đạt hạng cao nhất quốc tế về tăng trưởng kinh tế tri thức với số điểm lần lượt là 9,43, 9,33 và 9,16. Trong bảng nhìn nhận này, Nước Ta xếp hạng 104 với số điểm 3,4, tăng 9 bậc so với năm 2000. [ 6 ]

Xã hội tri thức[sửa|sửa mã nguồn]

Xã hội tri thức là một trật tự xã hội ở những nước tăng trưởng, trong đó kỹ năng và kiến thức của những cá thể và tập thể và tổ chức triển khai của họ ngày càng trở thành nền tảng của xã hội và kinh tế, cũng như sự chung sống với nhau .

More on this topic

Comments

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Advertismentspot_img

Popular stories