Hậu chấn tâm lý hay rối loạn căng thẳng sau sang chấn/chấn thương (tiếng Anh: Post traumatic Stress Disorder– PTSD) là một rối loạn tâm thần có thể phát triển sau khi một người tiếp xúc với một sự kiện đau buồn, chẳng hạn như tấn công tình dục, chiến tranh (trường hợp này còn được gọi là sốc chiến trường, tức shell shock), va chạm giao thông nghiêm trọng, lạm dụng trẻ em hoặc các mối đe dọa khác đối với cuộc sống.[6][7] Các triệu chứng có thể bao gồm xuất hiện những hồi ức, suy nghĩ, cảm xúc hoặc giấc mơ rối loạn liên quan đến các sự kiện, đau khổ về tinh thần hoặc thể chất trước các dấu hiệu liên quan đến chấn thương, cố gắng tránh các tín hiệu liên quan đến chấn thương, thay đổi cách một người suy nghĩ và cảm thấy, và gia tăng phản ứng chiến-hay-chạy.[6][8] Các triệu chứng này kéo dài hơn một tháng sau sự kiện.[6] Trẻ nhỏ ít thể hiện sự đau khổ mà thay vào đó có thể bộc lộ những ký ức của chúng thông qua việc chơi đùa.[6] Một người bị PTSD có nguy cơ tự tử và cố ý làm hại bản thân cao hơn.[9][10]
Hầu hết những người trải qua những sự kiện đau thương không tăng trưởng hậu chấn tâm lý. [ 9 ] Những người trải qua chấn thương giữa những cá thể như hiếp dâm hoặc lạm dụng trẻ nhỏ có nhiều năng lực tăng trưởng hậu chấn tâm lý hơn so với những người trải qua chấn thương không do tiến công, ví dụ điển hình như tai nạn thương tâm và thiên tai. [ 11 ] Khoảng 50% số người tăng trưởng hậu chấn tâm lý sau khi bị hiếp dâm. [ 9 ] [ 12 ] Trẻ em ít có rủi ro tiềm ẩn tăng trưởng hậu chấn tâm lý sau chấn thương hơn người lớn, đặc biệt quan trọng nếu chúng dưới 10 tuổi. [ 13 ] Chẩn đoán dựa trên sự hiện hữu của những triệu chứng đơn cử sau một sự kiện đau thương. [ 9 ]Có thể phòng ngừa hậu chấn tâm lý khi tư vấn được nhắm tiềm năng vào những người có những triệu chứng khởi đầu nhưng không hiệu suất cao khi được cung ứng cho tổng thể những người tiếp xúc với chấn thương mặc dầu có hoặc không có triệu chứng. [ 9 ] Các giải pháp điều trị chính cho những người bị PTSD là tư vấn ( tâm ý trị liệu ) và dùng thuốc. [ 8 ] [ 14 ] Thuốc chống trầm cảm thuộc loại ức chế tái hấp thu serotonin có tinh lọc là loại thuốc tiên phong được sử dụng cho điều trị hậu chấn tâm lý và có lợi cho khoảng chừng một nửa số bệnh nhân. [ 4 ] Lợi ích từ việc dùng thuốc ít hơn so với quyền lợi khi được tư vấn. [ 9 ] Người ta không biết liệu việc sử dụng thuốc và tư vấn cùng nhau có mang lại quyền lợi lớn hơn so với một trong hai giải pháp riêng không liên quan gì đến nhau hay không. [ 9 ] [ 15 ] Các loại thuốc, không phải SSRI, không có đủ vật chứng để chứng tỏ cho việc sử dụng chúng và trong trường hợp của thuốc benzodiazepin, hoàn toàn có thể làm xấu đi tác dụng. [ 16 ] [ 17 ]
Ở Hoa Kỳ, khoảng 3,5% người trưởng thành mắc chứng này trong một năm nhất định và 9% người phát triển bệnh này vào một thời điểm nào đó trong đời.[6] Ở hầu hết các quốc gia còn lại trên thế giới, tỷ lệ người mắc chứng này trong một năm nhất định là từ 0,5% đến 1%.[6] Tỷ lệ cao hơn có thể xảy ra ở các khu vực xung đột vũ trang.[9] Bệnh này phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới.[8] Các triệu chứng rối loạn tâm thần liên quan đến chấn thương đã được ghi nhận ít nhất từ thời Hy Lạp cổ đại.[18] Trong các cuộc chiến tranh thế giới, tình trạng này được biết đến dưới nhiều thuật ngữ khác nhau bao gồm ” sốc đạn pháo ” và ” chứng loạn thần kinh chiến đấu “.[19] Thuật ngữ “rối loạn căng thẳng sau chấn thương” được sử dụng vào những năm 1970 phần lớn là do chẩn đoán của các cựu quân nhân Hoa Kỳ trong Chiến tranh Việt Nam.[20] Chứng bệnh này được Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ chính thức công nhận vào năm 1980 trong ấn bản thứ ba của Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần (DSM-III).[21]
Một quân nhân sử dụng hình ảnh thẩm mỹ và nghệ thuật để làm giảm những triệu chứng hậu chấn tâm lý .Các triệu chứng của hậu chấn tâm lý thường mở màn trong vòng ba tháng tiên phong sau khi xảy ra sự kiện đau thương, nhưng hoàn toàn có thể không mở màn cho đến nhiều năm sau đó. [ 6 ] [ 8 ] Trong trường hợp nổi bật, người bị hậu chấn tâm lý luôn tránh tâm lý và xúc cảm tương quan đến chấn thương hoặc tranh luận về sự kiện đau buồn, và thậm chí còn hoàn toàn có thể bị mất trí nhớ về sự kiện này. [ 6 ] Tuy nhiên, sự kiện này thường được cá thể hồi tưởng lại trải qua những hồi ức xâm nhập, lặp đi lặp lại, những tiến trình phân ly khi hồi tưởng lại chấn thương ( ” hồi tưởng ” ) và ác mộng. [ 22 ] Mặc dù thường thì những triệu chứng sau bất kể sự kiện chấn thương nào, những triệu chứng này phải sống sót ở mức độ đủ ( tức là gây rối loạn tính năng sống hoặc mức độ đau khổ lâm sàng ) trong hơn một tháng sau chấn thương để được phân loại là hậu chấn tâm lý ( rối loạn tính năng lâm sàng nghiêm trọng hoặc đau buồn trong vòng ít hơn một tháng sau chấn thương hoàn toàn có thể là rối loạn stress cấp tính ). [ 6 ] [ 23 ] [ 24 ] [ 25 ] Một số người sau một sự kiện đau buồn trải qua sự trưởng thành sau chấn thương. [ 26 ]
Các chứng bệnh tương quan[sửa|sửa mã nguồn]
Những người sống sót sau chấn thương thường tăng trưởng trầm cảm, rối loạn lo âu và rối loạn tâm trạng cùng với hậu chấn tâm lý. [ 27 ]Lạm dụng ma túy và lạm dụng rượu thường cùng xảy ra với hậu chấn tâm lý. [ 28 ] Việc hồi sinh sau rối loạn stress sau chấn thương hoặc những rối loạn lo âu khác hoàn toàn có thể bị cản trở, hoặc thực trạng trở nên tồi tệ hơn khi rối loạn sử dụng chất gây nghiện đi kèm với hậu chấn tâm lý. Giải quyết những yếu tố này hoàn toàn có thể giúp cải tổ thực trạng sức khỏe thể chất tinh thần và mức độ lo ngại của người bệnh. [ 29 ] [ 30 ]Ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên, có mối liên hệ ngặt nghèo giữa những khó khăn vất vả trong điều tiết cảm hứng ( ví dụ như đổi khác tâm trạng, bộc phát cơn tức giận, nóng nảy ) và những triệu chứng stress sau chấn thương, không nhờ vào vào tuổi tác, giới tính hoặc loại chấn thương. [ 31 ]
Các tác nhân rủi ro tiềm ẩn[sửa|sửa mã nguồn]
Những người được coi là có rủi ro tiềm ẩn hậu chấn tâm lý gồm có quân nhân chiến đấu, nạn nhân của thiên tai, những người sống sót trong trại tập trung chuyên sâu và nạn nhân của tội phạm đấm đá bạo lực. Những người thao tác trong những việc làm khiến họ phải chịu đấm đá bạo lực ( ví dụ điển hình như binh lính ) hoặc thảm họa ( ví dụ điển hình như nhân viên cấp dưới dịch vụ khẩn cấp ) cũng có rủi ro tiềm ẩn. [ 33 ] Các nghề khác có rủi ro tiềm ẩn cao hơn gồm có công an, nhân viên cấp dưới cứu hỏa, nhân viên cấp dưới cứu thương, chuyên viên chăm nom sức khỏe thể chất, lái tàu, thợ lặn, nhà báo và thủy thủ, ngoài những người thao tác tại ngân hàng nhà nước, bưu điện hoặc shop. [ 34 ]
Hậu chấn tâm lý có tương quan đến một loạt những sự kiện đau thương. Nguy cơ tăng trưởng hậu chấn tâm lý sau một chấn thương đổi khác theo loại chấn thương [ 35 ] [ 36 ] và cao nhất sau khi tiếp xúc với đấm đá bạo lực tình dục ( 11,4 % ), đặc biệt quan trọng là hiếp dâm ( 19,0 % ). [ 37 ] Nam giới có nhiều năng lực phải trải qua một sự kiện đau thương ( dưới bất kỳ hình thức nào ), nhưng phụ nữ có nhiều năng lực trải qua loại sự kiện đau thương có ảnh hưởng tác động mạnh hoàn toàn có thể dẫn đến hậu chấn tâm lý, ví dụ điển hình như đấm đá bạo lực giữa những cá thể và tiến công tình dục. [ 38 ]Những người sống sót sau va chạm xe cơ giới, cả trẻ nhỏ và người lớn, có nhiều rủi ro tiềm ẩn mắc hậu chấn tâm lý. [ 39 ] [ 40 ] Trên toàn thế giới, khoảng chừng 2,6 % người lớn được chẩn đoán mắc hậu chấn tâm lý sau một tai nạn đáng tiếc giao thông vận tải không rình rập đe dọa đến tính mạng con người, và một tỷ suất tương tự như ở trẻ nhỏ bị hậu chấn tâm lý. [ 37 ] Nguy cơ PTSD gần như tăng gấp đôi lên 4,6 % so với những tai nạn thương tâm xe hơi rình rập đe dọa tính mạng con người. [ 37 ] Phụ nữ có nhiều năng lực được chẩn đoán mắc hậu chấn tâm lý sau một tai nạn đáng tiếc giao thông vận tải đường đi bộ, mặc dầu tai nạn thương tâm xảy ra trong thời thơ ấu hay khi trưởng thành. [ 39 ] [ 40 ]Phản ứng stress sau chấn thương đã được điều tra và nghiên cứu ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. [ 41 ] Tỷ lệ hậu chấn tâm lý hoàn toàn có thể thấp hơn ở trẻ nhỏ so với người lớn, nhưng nếu không điều trị, những triệu chứng hoàn toàn có thể liên tục trong nhiều thập kỷ. [ 13 ] Một ước tính cho thấy tỷ suất trẻ nhỏ và thanh thiếu niên mắc hậu chấn tâm lý ở nhóm dân số không già ở một nước tăng trưởng hoàn toàn có thể là 1 % so với 1,5 % đến 3 % ở người lớn và thấp hơn nhiều ở độ tuổi dưới 10 tuổi. [ 13 ] Trung bình, 16 % trẻ nhỏ tiếp xúc với một sự kiện đau buồn tăng trưởng hậu chấn tâm lý, biến hóa tùy theo loại tiếp xúc và giới tính. [ 42 ] Tương tự như dân số trưởng thành, những yếu tố rủi ro tiềm ẩn của hậu chấn tâm lý ở trẻ nhỏ gồm có : giới tính nữ, tiếp xúc với thiên tai ( tự nhiên hoặc tự tạo ), hành vi ứng phó xấu đi và / hoặc thiếu mạng lưới hệ thống tương hỗ xã hội thích hợp. [ 43 ]Các quy mô dự báo đã liên tục phát hiện ra rằng chấn thương thời thơ ấu, nghịch cảnh mãn tính, sự độc lạ về sinh học thần kinh và những yếu tố gây căng thẳng mệt mỏi trong mái ấm gia đình có tương quan đến rủi ro tiềm ẩn mắc hậu chấn tâm lý sau một sự kiện đau thương ở tuổi trưởng thành. [ 44 ] [ 45 ] [ 46 ] Rất khó để tìm thấy những góc nhìn đồng nhất của những sự kiện Dự kiến, nhưng sự tự cô lập mình sau sang chấn là một chỉ số dự báo khá đồng điệu về sự tăng trưởng của hậu chấn tâm lý. [ 47 ] Khoảng cách gần, thời hạn và mức độ nghiêm trọng của chấn thương gây ra. Người ta đã suy đoán rằng những sang chấn giữa những cá thể gây ra nhiều yếu tố hơn những sang chấn do cá thể gây ra, [ 48 ] nhưng điều này còn gây tranh cãi. [ 49 ] Nguy cơ tăng trưởng hậu chấn tâm lý tăng lên ở những người bị lạm dụng sức khỏe thể chất, hành hung thể xác hoặc bắt cóc. [ 50 ] [ 51 ] Phụ nữ bị đấm đá bạo lực sức khỏe thể chất có nhiều năng lực bị hậu chấn tâm lý hơn phái mạnh. [ 50 ]
Bạo lực từ bạn tình / người phối ngẫu[sửa|sửa mã nguồn]
Một cá thể bị đấm đá bạo lực mái ấm gia đình có khuynh hướng tăng trưởng hậu chấn tâm lý. Tuy nhiên, việc tiếp xúc với thưởng thức đau thương không tự động hóa cho thấy một cá thể sẽ tăng trưởng hậu chấn tâm lý. [ 23 ] Có một mối liên hệ ngặt nghèo giữa sự tăng trưởng hậu chấn tâm lý ở những bà mẹ từng bị đấm đá bạo lực mái ấm gia đình trong thời kỳ chu sinh của thai kỳ. [ 52 ]Những người đã từng bị tiến công tình dục hoặc cưỡng hiếp hoàn toàn có thể tăng trưởng những triệu chứng của hậu chấn tâm lý. [ 53 ] [ 54 ] Các triệu chứng hậu chấn tâm lý gồm có thưởng thức lại cuộc hành hung, tránh những thứ tương quan đến cuộc hành hung, tê liệt, tăng lo ngại và tăng phản ứng giật mình. Khả năng duy trì những triệu chứng của hậu chấn tâm lý cao hơn nếu kẻ hiếp dâm giam giữ hoặc kiềm chế người đó, nếu người bị cưỡng hiếp tin rằng kẻ hiếp dâm sẽ giết họ, người bị cưỡng hiếp còn rất trẻ hoặc rất già và nếu kẻ hiếp dâm là người mà họ biết .. Khả năng những triệu chứng nghiêm trọng lê dài cũng cao hơn nếu những người xung quanh nạn nhân phớt lờ ( hoặc không biết ) về vụ hiếp dâm hoặc đổ lỗi cho nạn nhân bị hiếp dâm. [ 55 ]
Chấn thương tương quan đến cuộc chiến tranh[sửa|sửa mã nguồn]
Nghĩa vụ quân sự chiến lược là một yếu tố rủi ro tiềm ẩn tăng trưởng hậu chấn tâm lý. [ 56 ] Khoảng 78 % những người tiếp xúc với chiến đấu không tăng trưởng chứng hậu chấn tâm lý ; trong khoảng chừng 25 % quân nhân mắc hậu chấn tâm lý, sự Open của bệnh này bị trì hoãn. [ 56 ]Người tị nạn cũng có rủi ro tiềm ẩn mắc hậu chấn tâm lý cao hơn do họ phải tiếp xúc với cuộc chiến tranh, khó khăn và những sự kiện đau thương. Tỷ lệ hậu chấn tâm lý trong quần thể người tị nạn giao động từ 4 % đến 86 %. [ 57 ] Trong khi những căng thẳng mệt mỏi của chiến tranh ảnh hưởng đến tổng thể những người có tương quan, những người phải sơ tán đã được chứng tỏ là nhiều hơn những người khác. [ 58 ]Những thử thách tương quan đến sức khỏe thể chất tâm ý xã hội tổng thể và toàn diện của người tị nạn rất phức tạp và mang nhiều sắc thái riêng. Những người tị nạn đã giảm mức độ niềm hạnh phúc và tỷ suất đau khổ ý thức cao do chấn thương trong quá khứ và hiện tại. Các nhóm người bị ảnh hưởng tác động đặc biệt quan trọng và nhu yếu của họ thường không được phân phối là phụ nữ, người lớn tuổi và trẻ vị thành niên không có người bảo lãnh. [ 59 ] Căng thẳng sau chấn thương và trầm cảm ở người tị nạn cũng có xu thế ảnh hưởng tác động đến sự thành công xuất sắc trong việc học tập của họ. [ 59 ]
Cái chết giật mình của người thân trong gia đình[sửa|sửa mã nguồn]
Cái chết bất ngờ đột ngột, giật mình của người thân trong gia đình là loại sự kiện đau thương thông dụng nhất được báo cáo giải trình trong những điều tra và nghiên cứu xuyên vương quốc. [ 37 ] [ 60 ] Tuy nhiên, phần nhiều những người trải qua loại sự kiện này sẽ không trải qua hậu chấn tâm lý. Một nghiên cứu và phân tích từ Khảo sát Sức khỏe Tâm thần Thế giới của WHO cho thấy 5,2 % rủi ro tiềm ẩn tăng trưởng hậu chấn tâm lý sau khi biết tin về cái chết giật mình của một người thân yêu. [ 60 ] Do mức độ phổ cập của loại sự kiện đau thương này, cái chết giật mình của người thân trong gia đình chiếm khoảng chừng 20 % những trường hợp hậu chấn tâm lý trên toàn quốc tế. [ 37 ]
Bệnh có rủi ro tiềm ẩn tử trận[sửa|sửa mã nguồn]
Các thực trạng y tế tương quan đến tăng rủi ro tiềm ẩn mắc hậu chấn tâm lý gồm có ung thư, [ 61 ] [ 62 ] [ 63 ] đau tim, [ 64 ] và đột quỵ. [ 65 ] 22 % người sống sót sau ung thư có những triệu chứng giống như hậu chấn tâm lý suốt đời. [ 66 ] Nhập viện tại đơn vị chức năng chăm nom đặc biệt quan trọng ( ICU ) cũng là một yếu tố rủi ro tiềm ẩn mắc hậu chấn tâm lý. [ 67 ] Một số phụ nữ trải qua hậu chấn tâm lý từ kinh nghiệm tay nghề của họ tương quan đến ung thư vú và phẫu thuật cắt bỏ vú. [ 61 ] [ 68 ] [ 69 ] Những người thân yêu của những người bị bệnh rình rập đe dọa tính mạng con người cũng có rủi ro tiềm ẩn tăng trưởng hậu chấn tâm lý, ví dụ điển hình như cha mẹ của trẻ mắc bệnh mãn tính. [ 70 ]
Chấn thương tương quan đến thai kỳ[sửa|sửa mã nguồn]
Phụ nữ sẩy thai có rủi ro tiềm ẩn bị hậu chấn tâm lý. [ 71 ] [ 72 ] [ 73 ] Những người bị sẩy thai tiếp theo có rủi ro tiềm ẩn mắc hậu chấn tâm lý cao hơn so với những người chỉ bị một lần. [ 71 ] Hậu chấn tâm lý cũng hoàn toàn có thể xảy ra sau khi sinh con và rủi ro tiềm ẩn tăng lên nếu một phụ nữ đã trải qua chấn thương trước khi mang thai. [ 74 ] [ 75 ] Tỷ lệ bị hậu chấn tâm lý sau khi sinh con thông thường ( nghĩa là, không gồm có thai chết lưu hoặc những biến chứng lớn ) được ước tính là từ 2,8 đến 5,6 % ở 6 tuần sau sinh, [ 76 ] với tỷ suất giảm xuống 1,5 % ở 6 tháng sau sinh. [ 76 ] [ 77 ] Các triệu chứng của hậu chấn tâm lý thường gặp sau khi sinh con, với tỷ suất phổ cập là 24-30, 1 % [ 76 ] ở tuần thứ 6, giảm xuống còn 13,6 % ở tháng thứ 6. [ 78 ] Sinh con khẩn cấp cũng hoàn toàn có thể gây ra hậu chấn tâm lý. [ 79 ]
Có vật chứng cho thấy tính nhạy cảm với hậu chấn tâm lý là do di truyền. Khoảng 30 % phương sai trong hậu chấn tâm lý là do di truyền. [ 47 ] Đối với những cặp sinh đôi tiếp xúc với chiến đấu ở Nước Ta, việc có một cặp song sinh đơn hợp tử ( giống hệt nhau ) mắc hậu chấn tâm lý có tương quan đến việc tăng rủi ro tiềm ẩn người đồng hợp tử mắc hậu chấn tâm lý so với cặp song sinh dị hợp tử ( song sinh không giống nhau ). [ 80 ] Những phụ nữ có hồi hải mã nhỏ hơn hoàn toàn có thể dễ bị hậu chấn tâm lý hơn sau một sự kiện đau thương dựa trên những phát hiện bắt đầu. [ 81 ] Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng hậu chấn tâm lý có nhiều tác động ảnh hưởng di truyền phổ cập so với những rối loạn tinh thần khác. Rối loạn hoảng sợ và lo âu tổng quát và hậu chấn tâm lý có cùng 60 % phương sai di truyền. Sự nhờ vào vào ma túy, rượu, và nicotin có hơn 40 % điểm tương đương về di truyền. [ 47 ]Một số thông tư sinh học đã được xác lập có tương quan đến sự tăng trưởng hậu chấn tâm lý sau này. Các phản ứng giật mình cao và chỉ với tác dụng sơ bộ, thể tích hồi hải mã nhỏ hơn đã được xác lập là tín hiệu sinh học hoàn toàn có thể có cho rủi ro tiềm ẩn mắc hậu chấn tâm lý cao. [ 82 ] Ngoài ra, một nghiên cứu và điều tra cho thấy những người lính có bạch cầu có nhiều thụ thể glucocorticoid hơn dễ bị hậu chấn tâm lý sau khi trải qua chấn thương. [ 83 ]
Sinh lý bệnh[sửa|sửa mã nguồn]
Sinh lý thần kinh[sửa|sửa mã nguồn]
Các triệu chứng rối loạn sau sang chấn hoàn toàn có thể xảy ra khi một sự kiện chấn thương gây ra phản ứng adrenaline quá mức, tạo ra những quy mô thần kinh sâu trong não. Những hình thái này hoàn toàn có thể sống sót rất lâu sau sự kiện gây ra nỗi sợ hãi, khiến một cá thể phản ứng nhanh với những trường hợp sợ hãi trong tương lai. [ 23 ] [ 84 ] Trong những thưởng thức đau thương, mức độ cao của những hormone stress được tiết ra ngăn ngừa hoạt động giải trí của vùng dưới đồi, hoàn toàn có thể là một yếu tố chính dẫn đến sự tăng trưởng của hậu chấn tâm lý. [ 85 ]Hậu chấn tâm lý gây ra những biến hóa sinh hóa trong não và khung hình, khác với những rối loạn tinh thần khác như trầm cảm nặng. Những người được chẩn đoán mắc hậu chấn tâm lý phản ứng mạnh hơn với xét nghiệm ức chế dexamethasone so với những người được chẩn đoán trầm cảm lâm sàng. [ 86 ] [ 87 ]Hầu hết những người bị hậu chấn tâm lý đều có khung hình tiết ra ít cortisol và tiết nhiều catecholamine trong nước tiểu, [ 88 ] với tỷ suất norepinephrine / cortisol do đó cao hơn so với những người không được chẩn đoán. [ 89 ] Điều này trái ngược với phản ứng chống trả hoặc bỏ chạy thường thì, trong đó cả mức catecholamine và cortisol đều tăng sau khi tiếp xúc với một tác nhân gây stress. [ 90 ]Các bệnh nhân hậu chấn tâm lý đều có nồng độ catecholamine trong não cao, [ 91 ] và nồng độ yếu tố giải phóng corticotropin ( CRF ) cao. [ 92 ] [ 93 ] Kết hợp với nhau, những phát hiện này cho thấy sự không bình thường ở trục hạ đồi-tuyến yên-thượng thận ( HPA ) .Sự duy trì nỗi sợ hãi đã được chứng tỏ là gồm có trục HPA, mạng lưới hệ thống locus coeruleus – noradrenergic, và những liên kết giữa hệ limbic và vỏ não trước. Trục HPA điều phối phản ứng nội tiết tố với căng thẳng mệt mỏi, [ 94 ] kích hoạt mạng lưới hệ thống LC-noradrenergic, có tương quan đến việc củng cố quá mức ký ức xảy ra sau chấn thương. [ 95 ] Sự hợp nhất quá mức này làm tăng năng lực mắc hậu chấn tâm lý của một người. Các hạch hạnh nhân chịu nghĩa vụ và trách nhiệm phát hiện mối rình rập đe dọa và những phản ứng sợ hãi có điều kiện kèm theo và không điều kiện kèm theo được triển khai như một phản ứng so với mối rình rập đe dọa. [ 47 ]Trục HPA chịu nghĩa vụ và trách nhiệm điều phối phản ứng của hormone trước sự stress. [ 47 ] Do sự ức chế can đảm và mạnh mẽ của cortisol so với dexamethasone trong hậu chấn tâm lý, những không bình thường của trục HPA hoàn toàn có thể được Dự kiến dựa trên sự ức chế phản hồi xấu đi mạnh của cortisol, bản thân nó hoàn toàn có thể là do sự tăng nhạy cảm của những thụ thể glucocorticoid. [ 96 ] Hậu chấn tâm lý đã được giả thuyết là một lộ trình học tập sai lầm đáng tiếc để phản ứng với nỗi sợ hãi trải qua trục HPA quá nhạy cảm, tăng hoạt động giải trí và phản ứng nhanh. [ 97 ]Nồng độ cortisol thấp hoàn toàn có thể khiến những cá thể mắc hậu chấn tâm lý : Sau chấn thương cuộc chiến tranh, những người lính Thụy Điển Giao hàng ở Bosnia và Herzegovina với nồng độ cortisol nước bọt trước khi tham gia quân đội thấp có rủi ro tiềm ẩn phản ứng với những triệu chứng hậu chấn tâm lý, sau chấn thương cuộc chiến tranh, so với những người lính có mức độ trước khi tham gia quân đội ở mức thông thường. [ 98 ] Bởi vì cortisol thường quan trọng trong việc Phục hồi cân đối nội môi sau phản ứng stress, người ta cho rằng những người sống sót sau chấn thương có cortisol thấp sẽ có phản ứng kém kiềm chế – nghĩa là, lâu hơn và đau buồn hơn -, tạo thời cơ mắc hậu chấn tâm lý .Người ta cho rằng mạng lưới hệ thống locus coeruleus-noradrenergic làm trung gian cho việc củng cố quá mức trí nhớ sợ hãi. Mức độ cao của cortisol làm giảm hoạt động giải trí của noradrenergic và chính bới những người bị hậu chấn tâm lý có xu thế giảm mức cortisol, người ta đã yêu cầu rằng những người bị hậu chấn tâm lý không hề kiểm soát và điều chỉnh phản ứng noradrenergic tăng lên so với stress chấn thương. [ 85 ] Ký ức xâm nhập và phản ứng sợ hãi có điều kiện kèm theo được cho là hiệu quả của phản ứng với những yếu tố kích hoạt tương quan. Neuropeptide Y đã được báo cáo giải trình là làm giảm giải phóng norepinephrine và đã được chứng tỏ là có đặc tính giải lo âu trên những quy mô động vật hoang dã. Các nghiên cứu và điều tra đã chỉ ra rằng những người bị hậu chấn tâm lý có mức NPY giảm, hoàn toàn có thể cho thấy mức độ lo ngại của họ tăng lên. [ 47 ]Các điều tra và nghiên cứu khác chỉ ra rằng những người bị hậu chấn tâm lý có mức serotonin thấp kinh niên, góp thêm phần vào những triệu chứng hành vi thường tương quan như lo ngại, tâm lý, không dễ chịu, hung hăng, tự mãn và bốc đồng. [ 99 ] Serotonin cũng góp thêm phần không thay đổi sản xuất glucocorticoid .Mức dopamine ở một người bị hậu chấn tâm lý hoàn toàn có thể góp thêm phần gây ra những triệu chứng : mức thấp hoàn toàn có thể gây ra chứng loạn trương lực cơ, hờ hững, suy giảm năng lực chú ý quan tâm và thiếu hoạt động ; mức độ cao hoàn toàn có thể góp thêm phần vào rối loạn tinh thần, kích động và bồn chồn. [ 99 ]Một số nghiên cứu và điều tra đã miêu tả nồng độ hormone tuyến giáp triiodothyronine tăng cao trong hậu chấn tâm lý. [ 100 ] Loại thích ứng dị ứng loại 2 này hoàn toàn có thể góp thêm phần làm tăng độ nhạy cảm với catecholamine và những chất trung gian gây stress khác .Việc phản ứng quá mẫn trong mạng lưới hệ thống norepinephrine cũng hoàn toàn có thể do tiếp xúc với stress cao. Sự hoạt động giải trí quá mức của những thụ thể norepinephrine trong vỏ não trước trán hoàn toàn có thể tương quan đến những hồi tưởng và ác mộng mà những người bị PTSD liên tục trải qua. Sự suy giảm những tính năng norepinephrine khác ( nhận thức về thiên nhiên và môi trường hiện tại ) ngăn cản những chính sách ghi nhớ trong não giải quyết và xử lý thưởng thức và những cảm hứng mà người đó đang trải qua trong quy trình hồi tưởng không tương quan đến môi trường tự nhiên hiện tại. [ 99 ]Có nhiều tranh cãi trong hội đồng y tế về sinh học thần kinh của hậu chấn tâm lý. Một nhìn nhận năm 2012 cho thấy không có mối quan hệ rõ ràng giữa mức cortisol và hậu chấn tâm lý. Phần lớn những báo cáo giải trình chỉ ra rằng những người bị hậu chấn tâm lý có nồng độ hormone giải phóng corticotropin cao hơn, mức cortisol cơ bản thấp hơn và tăng cường ức chế phản hồi xấu đi của trục HPA do dexamethasone. [ 47 ] [ 101 ]
Giải phẫu thần kinh[sửa|sửa mã nguồn]
[102]
Các vùng não liên quan đến căng thẳng và rối loạn căng thẳng sau chấn thương
Một nghiên cứu và phân tích tổng hợp những điều tra và nghiên cứu MRI cấu trúc đã phát hiện ra mối tương quan với việc giảm tổng thể tích não, thể tích nội sọ và thể tích của hồi hải mã, vỏ não trong và thể tích thùy trước. [ 103 ] Phần lớn nghiên cứu và điều tra này bắt nguồn từ hậu chấn tâm lý của những người trong Chiến tranh Nước Ta. [ 104 ] [ 105 ]Những người bị PTSD bị giảm hoạt động giải trí của não trong vỏ não trước và sống lưng và vỏ não trước trán, những khu vực tương quan đến thưởng thức và điều hòa xúc cảm. [ 106 ]Các hạch hạnh nhân tham gia can đảm và mạnh mẽ vào việc hình thành ký ức cảm hứng, đặc biệt quan trọng là ký ức tương quan đến sợ hãi. Trong thời hạn căng thẳng mệt mỏi cao độ, vùng hồi hải mã, có tương quan đến việc đặt ký ức vào đúng toàn cảnh khoảng trống và thời hạn và năng lực nhớ lại trí nhớ, bị ức chế. Theo một giả thuyết, sự đàn áp này hoàn toàn có thể là nguyên do của những đoạn hồi tưởng hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến những người bị PTSD. Khi một người nào đó bị PTSD trải qua những kích thích tương tự như như sự kiện đau thương, khung hình sẽ cảm nhận sự kiện đó sẽ xảy ra một lần nữa vì ký ức không khi nào được ghi lại đúng cách trong bộ nhớ của người đó. [ 47 ] [ 107 ]Mô hình hạch hạnh nhân của PTSD yêu cầu rằng hạch hạnh nhân bị kích thích rất nhiều và không được trấn áp không thiếu bởi vỏ não trung gian trước trán và vùng hải mã, đặc biệt quan trọng là trong thời kỳ tuyệt chủng. [ 108 ] Điều này tương thích với cách lý giải PTSD là một hội chứng thiếu năng lực tuyệt chủng. [ 108 ] [ 109 ]Nhân cơ bản ( BLA ) của hạch hạnh nhân chịu nghĩa vụ và trách nhiệm so sánh và tăng trưởng những mối liên hệ giữa những phản ứng không điều kiện kèm theo và có điều kiện kèm theo so với những kích thích, dẫn đến chứng sợ hãi trong PTSD. BLA kích hoạt hạt nhân trung tâm ( CeA ) của hạch hạnh nhân, tạo ra phản ứng sợ hãi, ( gồm có phản ứng hành vi so với mối rình rập đe dọa và phản ứng giật mình tăng cao ). Các yếu tố nguồn vào ức chế giảm dần từ vỏ não trung gian trước trán ( mPFC ) kiểm soát và điều chỉnh quy trình truyền từ BLA đến CeA, được giả thuyết là đóng một vai trò trong việc hủy hoại những phản ứng sợ hãi có điều kiện kèm theo. [ 47 ] Nhìn chung, chứng tăng động hạch hạnh nhân được báo cáo giải trình bằng nghiên cứu và phân tích tổng hợp về hình ảnh thần kinh công dụng trong PTSD, có một mức độ lớn của thực trạng dị hợp, nhiều hơn so với rối loạn lo âu xã hội hoặc rối loạn ám ảnh. So sánh những cụm sống lưng ( gần như CeA ) và bụng ( gần BLA ), tăng động mạnh hơn ở cụm bụng, trong khi giảm hoạt động giải trí biểu lộ rõ ở cụm sống lưng. Sự độc lạ hoàn toàn có thể lý giải những cảm hứng bị giảm sút trong PTSD ( trải qua giải mẫn cảm trong CeA ) cũng như thành phần tương quan đến nỗi sợ hãi. [ 110 ]Trong một nghiên cứu và điều tra năm 2007, những cựu chiến binh chiến đấu trong Chiến tranh Nước Ta mắc hậu chấn tâm lý cho thấy thể tích vùng hồi hải mã của họ giảm 20 % so với những cựu chiến binh không bị những triệu chứng như vậy. [ 111 ] Phát hiện này không được nhân rộng ở những bệnh nhân PTSD mãn tính bị chấn thương trong một vụ tai nạn đáng tiếc máy bay triển lãm hàng không năm 1988 ( Ramstein, Đức ). [ 112 ]Bằng chứng cho thấy rằng nồng độ cannabinoid nội sinh bị giảm trong PTSD, đặc biệt quan trọng là anandamide, và những thụ thể cannabinoid ( CB1 ) được tăng lên để bù đắp. [ 113 ] Hình như có mối liên hệ giữa sự ngày càng tăng năng lực sẵn có của thụ thể CB1 trong hạch hạnh nhân và quy trình giải quyết và xử lý mối rình rập đe dọa không bình thường và chứng điên cuồng, nhưng không phải chứng dysphoria ở những người sống sót sau chấn thương .Một điều tra và nghiên cứu năm 2020 không tìm thấy vật chứng cho những Kết luận từ điều tra và nghiên cứu trước đó cho thấy chỉ số IQ thấp là một yếu tố rủi ro tiềm ẩn mắc PTSD. [ 114 ]
Hậu chấn tâm lý hoàn toàn có thể khó chẩn đoán, vì :
- bản chất chủ quan của hầu hết các tiêu chuẩn chẩn đoán (mặc dù điều này đúng với nhiều rối loạn tâm thần);
- khả năng báo cáo quá mức, ví dụ, trong khi tìm kiếm trợ cấp khuyết tật, hoặc khi PTSD có thể là một yếu tố giảm nhẹ khi kết án hình sự;[cần dẫn nguồn]
- khả năng báo cáo thiếu, ví dụ, kỳ thị, tự hào, lo sợ rằng chẩn đoán PTSD có thể ngăn cản một số cơ hội việc làm nhất định;
- triệu chứng trùng lặp với các rối loạn tâm thần khác như rối loạn ám ảnh cưỡng chế và rối loạn lo âu tổng quát;[115]
- liên quan đến các rối loạn tâm thần khác như rối loạn trầm cảm nặng và rối loạn lo âu tổng quát;
- rối loạn sử dụng chất gây nghiện, thường tạo ra một số dấu hiệu và triệu chứng giống như PTSD; và
- rối loạn sử dụng chất kích thích có thể làm tăng tính dễ bị tổn thương đối với PTSD hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng PTSD hoặc cả hai; và
- PTSD làm tăng nguy cơ phát triển các rối loạn lạm dụng chất gây nghiện.
- sự biểu hiện khác biệt của các triệu chứng về mặt văn hóa (đặc biệt đối với việc tránh và các triệu chứng gây tê, những giấc mơ buồn và các triệu chứng soma)[116]
Có một số công cụ sàng lọc PTSD dành cho người lớn, chẳng hạn như Danh sách kiểm tra PTSD cho DSM-5 (PCL-5) [117][118] và Tầm soát PTSD Chăm sóc ban đầu cho DSM-5 (PC-PTSD-5).[119]
Ngoài ra còn có một số công cụ sàng lọc và đánh giá để sử dụng cho trẻ em và thanh thiếu niên. Chúng bao gồm Thang điểm triệu chứng PTSD ở trẻ em (CPSS),[120][121] Bảng câu hỏi sàng lọc chấn thương trẻ em,[122][123] và Chỉ số phản ứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương UCLA cho DSM-IV.[124][125]
Ngoài ra, cũng có những công cụ sàng lọc và nhìn nhận cho người chăm nom trẻ nhỏ ( từ sáu tuổi trở xuống ). Chúng gồm có Sàng lọc PTSD cho Trẻ nhỏ, [ 126 ] Danh sách Kiểm tra PTSD Trẻ nhỏ, [ 126 ] và Đánh giá Chẩn đoán Trẻ sơ sinh và Mẫu giáo. [ 127 ]
Thẩm định / nhìn nhận[sửa|sửa mã nguồn]
Các nguyên tắc nhìn nhận dựa trên vật chứng, gồm có cách tiếp cận nhìn nhận đa phương pháp, là nền tảng của nhìn nhận PTSD. [ 128 ] [ 129 ] [ 130 ]
Sổ tay chẩn đoán và thống kê[sửa|sửa mã nguồn]
PTSD được phân loại là rối loạn lo âu trong DSM-IV, nhưng sau đó đã được phân loại lại là “rối loạn liên quan đến chấn thương và căng thẳng” trong DSM-5.[6] Tiêu chuẩn chẩn đoán DSM-5 cho PTSD bao gồm bốn cụm triệu chứng: trải nghiệm lại, tránh né, thay đổi tiêu cực trong nhận thức / tâm trạng, và thay đổi về kích thích và phản ứng.[6][8]
Phân loại bệnh quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
Bảng phân loại quốc tế về bệnh tật và những yếu tố sức khỏe thể chất tương quan 10 ( ICD-10 ) phân loại PTSD theo ” Phản ứng với stress nghiêm trọng và rối loạn kiểm soát và điều chỉnh. ” [ 131 ] Các tiêu chuẩn ICD-10 cho PTSD gồm có thưởng thức lại, tránh và tăng năng lực phản ứng hoặc không có năng lực nhớ lại một số ít cụ thể tương quan đến sự kiện. [ 131 ]Mô tả chẩn đoán ICD-11 cho PTSD gồm có ba thành phần hoặc nhóm triệu chứng ( 1 ) thưởng thức lại, ( 2 ) tránh và ( 3 ) cảm xúc bị rình rập đe dọa cao hơn. [ 132 ] [ 133 ] ICD-11 không còn gồm có những tâm lý bằng lời nói về sự kiện đau buồn như một triệu chứng. [ 133 ] Dự đoán tỷ suất PTSD được chẩn đoán bằng ICD-11 thấp hơn so với ICD10 hoặc DSM-5. [ 133 ] ICD-11 cũng yêu cầu xác lập một nhóm riêng không liên quan gì đến nhau với rối loạn căng thẳng mệt mỏi phức tạp sau chấn thương ( CPTSD ), những người thường trải qua 1 số ít hoặc chấn thương lê dài và bị suy giảm tính năng nhiều hơn những người bị PTSD. [ 133 ]
Chẩn đoán phân biệt[sửa|sửa mã nguồn]
Chẩn đoán PTSD nhu yếu người đó đã tiếp xúc với một tác nhân gây stress cực độ, rình rập đe dọa tính mạng con người. Bất kỳ tác nhân gây căng thẳng mệt mỏi nào cũng hoàn toàn có thể dẫn đến chẩn đoán rối loạn kiểm soát và điều chỉnh và đây là chẩn đoán thích hợp cho một tác nhân gây stress và một dạng triệu chứng không phân phối tiêu chuẩn cho PTSD .Mô hình triệu chứng của rối loạn căng thẳng mệt mỏi cấp tính phải xảy ra và được xử lý trong vòng bốn tuần sau chấn thương. Nếu nó kéo dài lâu hơn và quy mô triệu chứng tương thích với đặc thù đó của PTSD, chẩn đoán hoàn toàn có thể bị đổi khác. [ 22 ]Rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoàn toàn có thể được chẩn đoán vì những tâm lý xâm nhập đang tái diễn nhưng không tương quan đến một sự kiện đau thương đơn cử. [ 134 ]Trong những trường hợp nghiêm trọng của chấn thương lê dài, lặp đi lặp lại mà không có thời cơ thoát ra được, những người sống sót hoàn toàn có thể tăng trưởng chứng rối loạn căng thẳng mệt mỏi phức tạp sau chấn thương. [ 135 ] Điều này xảy ra do nhiều lớp chấn thương hơn là một sự kiện chấn thương duy nhất và gồm có những triệu chứng bổ trợ, ví dụ điển hình như mất ý thức mạch lạc về bản thân. [ 136 ]
Những quyền lợi nhã nhặn hoàn toàn có thể có được từ việc tiếp cận sớm với liệu pháp hành vi nhận thức. Quản lý stress sự cố nghiêm trọng đã được đề xuất kiến nghị như một giải pháp ngăn ngừa hậu chấn tâm lý, nhưng những nghiên cứu và điều tra tiếp theo cho thấy năng lực nó tạo ra những tác dụng xấu đi. [ 137 ] [ 138 ] Một năm 2019 Tổng quan Cochrane đã không tìm thấy bất kể vật chứng để tương hỗ việc sử dụng những giải pháp can thiệp cung ứng cho tổng thể mọi người ” và rằng ” … nhiều giải pháp can thiệp phiên hoàn toàn có thể dẫn đến hiệu quả tồi tệ hơn không có sự can thiệp so với một số ít cá thể. ” [ 139 ] Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị không nên sử dụng benzodiazepine và thuốc chống trầm cảm trong trường hợp căng thẳng mệt mỏi cấp tính ( những triệu chứng lê dài dưới một tháng ). [ 140 ] Một số vật chứng ủng hộ việc sử dụng hydrocortisone để phòng ngừa ở người lớn, mặc dầu có ít hoặc không có vật chứng ủng hộ propranolol, escitalopram, temazepam hoặc gabapentin. [ 141 ]
Hỏi đáp tâm ý[sửa|sửa mã nguồn]
Các cá nhân tiếp xúc với chấn thương thường được điều trị gọi là hỏi đáp tâm lý trong nỗ lực ngăn ngừa PTSD, bao gồm các cuộc phỏng vấn nhằm cho phép các cá nhân trực tiếp đối mặt với sự kiện và chia sẻ cảm xúc của họ với nhân viên tư vấn và giúp cấu trúc ký ức của họ về sự kiện đó.[142] Tuy nhiên, một số phân tích tổng hợp cho thấy rằng hỏi đáp tâm lý là vô ích và có khả năng gây hại.[142][143][144] Điều này đúng cho cả phỏng vấn một phiên và can thiệp nhiều phiên.[139] Vào năm 2017, Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ đã đánh giá việc phỏng vấn tâm lý là Không cần hỗ trợ / Điều trị có thể có hại.[145]
Các can thiệp nhắm vào những đối tượng người tiêu dùng rủi ro đáng tiếc[sửa|sửa mã nguồn]
Các giải pháp can thiệp nhắm vào rủi ro đáng tiếc là những giải pháp nỗ lực giảm thiểu thông tin hoặc sự kiện hình thành đơn cử. Nó hoàn toàn có thể nhắm tiềm năng quy mô hóa những hành vi thông thường, hướng dẫn về một trách nhiệm hoặc cung ứng thông tin về sự kiện. [ 146 ] [ 147 ]
Đánh giá những nghiên cứu và điều tra đã phát hiện ra rằng liệu pháp phối hợp ( liệu pháp tâm ý và dược lý ) không hiệu suất cao hơn liệu pháp tâm ý đơn thuần. [ 15 ]
Các chiêu thức tiếp cận với hiệu suất cao mạnh nhất gồm có những liệu pháp hành vi và nhận thức-hành vi như liệu pháp tiếp xúc lê dài, [ 148 ] liệu pháp giải quyết và xử lý nhận thức, giải mẫn cảm và tái giải quyết và xử lý hoạt động của mắt ( EMDR ). [ 149 ] [ 150 ] [ 151 ] Ngoài ra, liệu pháp tâm ý chiết trung ngắn gọn ( BEP ), liệu pháp tiếp xúc với tường thuật ( NET ) và những liệu pháp dùng việc tường thuật bằng văn bản cũng tỏ ra hiệu suất cao. [ 152 ]Một nhìn nhận của Cochrane năm 2019 đã nhìn nhận những cặp vợ chồng và những liệu pháp mái ấm gia đình so với không chăm nom và những liệu pháp cá thể và nhóm để điều trị PTSD. [ 153 ] Có rất ít nghiên cứu và điều tra về những liệu pháp dành cho hai bạn trẻ để xác lập xem liệu có mang lại quyền lợi đáng kể hay không nhưng những RCT sơ bộ cho thấy rằng những liệu pháp dành cho hai bạn trẻ hoàn toàn có thể có lợi trong việc giảm những triệu chứng PTSD. [ 153 ]Một so sánh nghiên cứu và phân tích tổng hợp gồm EMDR và liệu pháp hành vi nhận thức ( CBT ) cho thấy cả hai giao thức không hề phân biệt được về mặt hiệu suất cao trong điều trị PTSD ; tuy nhiên, ” sự góp phần của thành phần hoạt động của mắt trong EMDR vào tác dụng điều trị ” là không rõ ràng. [ 154 ] Một nghiên cứu và phân tích tổng hợp ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên cũng cho thấy EMDR cũng có hiệu suất cao như liệu pháp hành vi nhận thức. [ 155 ]Trẻ em bị PTSD có nhiều năng lực thực thi điều trị ở trường ( vì nó gần và thuận tiện ) hơn là ở phòng khám không tính tiền. [ 156 ]
Liệu pháp nhận thức hành vi ( CBT )[sửa|sửa mã nguồn]
Biểu đồ miêu tả cách cảm hứng, tâm lý và hành vi ảnh hưởng tác động lẫn nhau. Hình tam giác ở giữa bộc lộ nguyên tắc của CBT rằng niềm tin cốt lõi của tổng thể con người hoàn toàn có thể được tổng hợp thành ba loại : bản thân, người khác, tương lai .CBT tìm cách biến hóa cách một người cảm nhận và hành vi bằng cách biến hóa quy mô tâm lý hoặc hành vi, hoặc cả hai, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về những cảm hứng xấu đi. Kết quả từ một nhìn nhận có mạng lưới hệ thống năm 2018 cho thấy dẫn chứng có sức mạnh cao ủng hộ liệu pháp phơi nhiễm CBT có hiệu suất cao trong việc giảm PTSD và những triệu chứng trầm cảm, cũng như mất chẩn đoán PTSD. [ 157 ] CBT đã được chứng tỏ là một chiêu thức điều trị hiệu suất cao cho PTSD và hiện đang được coi là tiêu chuẩn chăm nom PTSD của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. [ 158 ] [ 159 ] Trong CBT, những cá thể học cách xác lập những tâm lý khiến họ cảm thấy sợ hãi hoặc không dễ chịu và thay thế sửa chữa chúng bằng những tâm lý ít đau khổ hơn. Mục đích là để hiểu cách những tâm lý nhất định về những sự kiện gây ra stress tương quan đến PTSD. [ 160 ] [ 161 ] Việc phân phối CBT ở định dạng dựa trên Internet cũng đã được nghiên cứu và điều tra trong một nhìn nhận của Cochrane năm 2018. Đánh giá này đã tìm thấy những tác động ảnh hưởng có lợi tựa như so với những cơ sở dựa trên Internet như khi gặp mặt trực tiếp nhưng chất lượng của vật chứng thấp do số lượng thử nghiệm được xem xét là ít. [ 162 ]Liệu pháp hồi tưởng là một loại liệu pháp hành vi nhận thức [ 163 ] tương quan đến việc tương hỗ những người sống sót sau chấn thương trải qua lại những ký ức và lời nhắc nhở tương quan đến chấn thương để tạo điều kiện kèm theo cho việc định cư và giải quyết và xử lý cảm hứng thành công xuất sắc trong ký ức chấn thương. Hầu hết những chương trình trị liệu phơi nhiễm gồm có cả đương đầu trong tưởng tượng với ký ức đau buồn và tiếp xúc thực tiễn với những lời nhắc về chấn thương ; phương pháp trị liệu này được tương hỗ tốt bởi những vật chứng lâm sàng. Sự thành công xuất sắc của những liệu pháp điều trị dựa trên phơi nhiễm đã đặt ra câu hỏi liệu phơi nhiễm có phải là một thành phần thiết yếu trong điều trị PTSD hay không. [ 164 ] Một số tổ chức triển khai đã xác nhận nhu yếu hồi tưởng và quay lại xúc cảm chấn thương. [ 165 ] [ 166 ] Bộ Cựu chiến binh Hoa Kỳ đã tích cực giảng dạy nhân viên cấp dưới điều trị sức khỏe thể chất tinh thần về liệu pháp phơi nhiễm lê dài [ 167 ] và Liệu pháp giải quyết và xử lý nhận thức [ 168 ] nhằm mục đích nỗ lực điều trị tốt hơn cho những cựu chiến binh Hoa Kỳ mắc PTSD .Nghiên cứu gần đây về những liệu pháp hành vi thế hệ thứ ba dựa trên ngữ cảnh cho thấy rằng chúng hoàn toàn có thể tạo ra hiệu quả tương tự với một số ít liệu pháp đã được kiểm chứng tốt hơn. [ 169 ] Nhiều phương pháp trị liệu này có yếu tố tiếp xúc đáng kể [ 170 ] và đã chứng tỏ thành công xuất sắc trong việc điều trị những yếu tố chính của PTSD và những triệu chứng trầm cảm đồng thời xảy ra. [ 171 ]
Theo nghiên cứu do Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) thực hiện năm 1988 tỉ lệ mắc bệnh trọn đời của những cựu binh này là 14,7%. Nhưng theo cuộc khảo cứu tiếp sau của tổ chức National Vietnam Veterans Readjustment Study (NVVRS) cũng thuộc chính phủ Mỹ, thì lại nâng tỉ lệ mắc bệnh trọn đời tới 30,9% và tỉ lệ người bệnh ở thời điểm hiện tại là 15,2%. Tập san Science của Mỹ năm 2006, hạ tỉ lệ người mắc bệnh trọn đời xuống còn 18,7% và 9,2% cho hiện tại[172][173]. Lý giải sự khác nhau của con số này người ta cho rằng nó bắt nguồn từ sự khác nhau về định nghĩa thế nào là rối loạn stress sau sang chấn.
Báo cáo của NVVRS còn cho thấy hàng loạt những yếu tố gặp phải ở cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Nước Ta [ 174 ] :
- 40% cựu binh đã ly hôn ít nhất một lần, 10% ly hôn hai lần hoặc hơn.
- 14,1% có các vấn đề nghiêm trọng trong hôn nhân và 23,1% có vấn đề nghiêm trọng với cha mẹ.
- Gần một nửa cựu binh mắc PTSD từng bị bắt giữ hoặc vào tù một lần, 34,2% hơn 1 lần và 11,5% có hành vi phạm tội nghiêm trọng.
- 11,2% cựu binh nghiện hoặc lạm dụng rượu, 39,2% từng có hành vi này tại một thời điểm nào đó trong đời.
Chừng 1/3 những người vô gia cư Mỹ là những cựu quân nhân, phần nhiều những người này từng Giao hàng trên mặt trận Nước Ta [ 175 ]. Từ hơn 20 năm nay, Mỹ đã phải lập Bộ Cựu Chiến Binh Hoa Kỳ để lo ngại và trợ giúp những người cựu chiến binh này .
Tỷ lệ mắc bệnh trọn đời của người trưởng thành Mỹ là 7,8 %, với 10,4 % phụ nữ và 5 % phái mạnh mắc PTSD vào một thời gian nào đó trong đời. 60,7 % phái mạnh và 51,2 % phái đẹp xác nhận có tối thiểu một sự kiện sang chấn xảy đến với mình. Phần lớn nói rằng họ trải qua tối thiểu 2 kiểu sang chấn, 10 % phái mạnh và 6 % phái đẹp trải qua trên 4 kiểu sang chấn khác nhau [ 174 ] .
Tiêu chuẩn chẩn đoán[sửa|sửa mã nguồn]
Theo DSM-IV ( sổ tay hướng dẫn chẩn đoán bệnh tâm thần ), tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn stress sau sang chấn là [ 176 ] :
A. Từng bị ảnh hưởng bởi một sự kiện sang chấn (có thể trực tiếp là nạn nhân hoặc chỉ chứng kiến)
B. Sự kiện gây sang chấn tái diễn dai dẳng theo một hay nhiều cách (ví dụ như ác mộng, hồi tưởng)
C. Né tránh trước các kích thích gợi lại sang chấn và sự tê liệt đáp ứng
D. Các triệu chứng dai dẳng có tính chất bi kịch (không xảy ra trước sang chấn) như khó đi vào giấc ngủ, dễ giận dữ
E. Thời gian kéo dài của rối loạn này (các triệu chứng ở tiêu chuẩn B, C và D) trên 1 tháng
F. Làm suy yếu chức năng xã hội, ảnh hưởng xấu đến công việc và các mối quan hệ khác
Tái diễn lại sang chấn[sửa|sửa mã nguồn]
Người bệnh thường thì muốn lẩn tránh những kích thích tương quan đến biến cố sang chấn tuy nhiên khi vấn đề này thất bại họ lại có khuynh hướng ngược lại, tức là tìm đến những thực trạng tựa như sang chấn. Ví dụ nạn nhân của loạn luân trở thành gái mại dâm, trẻ bị bạo hành về thể xác thực thi hành vi tự gây thương tích như dùng dao tự cắt vào da thịt của mình, binh lính đã giải ngũ quay trở lại làm lính đánh thuê … Sigmund Freud xem bộc lộ này là có mục tiêu của người bệnh nhằm mục đích cố gắng nỗ lực lấy lại quyền làm chủ bản thân. Ở thời gian hiện tại có điều tra và nghiên cứu cho rằng nguyên do của yếu tố này là họ nghiện 1 số ít chất tiết ra trong quy trình sang chấn và giờ đây muốn tiếp xúc trở lại [ 177 ] .
