Guilt-tripping – Hình thức thao túng tâm lí khiến con người có cảm giác tội lỗi

Related Articles

Cảm giác tội lỗi, cảm xúc ta đã phạm sai lầm đáng tiếc gì đó khiến ai đó tổn thương là một thứ vũ khí khá sắc bén xuyên thẳng vào cảm hứng của người khác. Tệ hơn thế, nếu ai đó sử dụng thứ cảm xúc tội lỗi đầy thống khổ này của ta nhằm mục đích mục tiêu muốn ta thực thi điều họ muốn một cách gián tiếp, để giải phóng cảm xúc tội lỗi ấy. Và có rất nhiều người thường sử dụng hình thức điều khiển và tinh chỉnh tâm ý này đầy chuyên nghiệp. Thế nhưng, có lẽ rằng đây là một cách gián tiếp mà người ta rất thường hay dùng lên người khác trong đời sống hằng ngày nhằm mục đích đạt được mong ước của mình .

Và nếu bạn đọc qua, có lẽ rằng bạn sẽ nhận ra đây là một cách tiếp xúc Open rậm rạp ở toàn bộ những mối quan hệ từ mái ấm gia đình, bè bạn, đồng nghiệp cho đến tình yêu. Guilt-tripping, cũng như những cách thao túng tâm ý khác như “ silent treatment ” ( sử dụng vũ khí lạng lẽ ) hay “ gaslighting ” ( hiệu ứng thao túng tâm ý “ thắp sáng đèn ga ” ) – đều cố ý hoặc vô tình sử dụng nhằm mục đích mục tiêu tinh chỉnh và điều khiển hành vi của một ai đó, và guilt-tripping thao túng người khác bằng cách khiến người đó cảm thấy có lỗi, cũng như làm họ cảm nhận những cảm hứng xấu đi .

Là cách mà ai đó dùng những hình thức như chỉ trích hoặc làm xấu hổ người khác để thuyết phục người khác làm điều gì đó hoặc tuân theo nhu yếu, mong cầu của mình. Thế nhưng, mối đe dọa của việc lấy xúc cảm của người khác để đổi lấy cảm hứng cho chính mình có tai hại lâu dài hơn mà nhiều “ guilt tripper ” không chú ý đến, thậm chí còn là trong những mối quan hệ mái ấm gia đình hay bè bạn : rằng sau mỗi lần cảm thấy tội lỗi, người nhận cảm giác này lâu dần sẽ sinh cảm xúc phẫn uất, không bằng lòng hay thậm chí còn là oán giận với người đã khiến họ có cảm xúc đó .

Guilt-tripping có biểu hiện như thế nào?

Có lẽ chính những người quan trọng với ta nhất mới càng khiến ta tổn thương nhất. Và guilt-tripping thường Open trong những mối quan hệ thân thiện như mái ấm gia đình, bạn hữu, sự nghiệp hay mối quan hệ lãng mạn. Nói cách khác, bất kể mối quan hệ nào khiến một người bận tâm và muốn nâng niu, săn sóc người đó càng nhiều thì nơi đó hoàn toàn có thể sẽ Open những hành vi guilt-trip. Người ta thường sử dụng vũ khí cảm hứng khiến người khác cảm thấy tội lỗi – để bộc lộ sự tuyệt vọng hoặc không dễ chịu của bản thân .

Thường là khi có một nguyên do nào đó bên trong ngăn cản khiến họ không hề thể hiện điều mà họ thực sự muốn nói, cũng như không muốn bộc lộ xúc cảm thực sự của chính mình. Có thể họ sợ hãi bị bỏ rơi, họ cảm thấy bản thân không được quan trọng trong lòng người khác, họ thấy mình không có được sự quan tâm mà họ muốn ở người khác, … nhưng không hề nói cho người đó biết điều đó ; hoặc như sâu bên trong, họ sợ nếu như bộc lộ cho người đó biết quá nhiều về xúc cảm thật – người kia sẽ chán ghét hoặc tuyệt vọng về họ .

Ở với bố mẹ và gia đình

Cảm giác có lỗi là một trong nhưng cảm hứng hoàn toàn có thể giúp một đứa trẻ học được rằng điều gì đúng và sai, từ đó giúp trẻ lớn lên lành mạnh và có sự đồng cảm, cảm thông nếu nó biết rằng nó phải có nghĩa vụ và trách nhiệm với lỗi lầm. Tuy nhiên, cảm xúc tội lỗi ở một đứa trẻ sẽ là một yếu tố lớn nếu người lớn cố ý làm cho nó thấy tội lỗi để nhu yếu đứa trẻ làm gì đó, hoặc nhằm mục đích mục tiêu đạt được mong ước gì đó mà người lớn muốn từ đứa trẻ. Ví dụ như, khi cha mẹ muốn đứa trẻ làm gì đó giúp mình nhưng lại không nói thẳng và lý giải rõ ràng tại sao chúng nên tương hỗ mình .

Ví dụ như người mẹ muốn đứa trẻ giúp mình trông coi em nhỏ, nhưng lại dùng hình thức guilt-tripping bằng cách nói với đứa trẻ rằng sao con suốt ngày làm những chuyện khác vô bổ mà không giúp sức cha mẹ ; sao con không nhìn xem “ con nhà người ta ” ; họ buộc tội đứa trẻ rằng chúng không giúp họ thao tác nhà hay thậm chí còn là than vãn và than phiền gián tiếp rằng đứa trẻ không khi nào hiểu những nỗi khổ hay mong ước mà cha mẹ có. Nhiều cha mẹ thậm chí còn không nhận ra hành vi đó gây tác động ảnh hưởng lên tâm ý và nhận thức của đứa trẻ như thế nào – Theo nhà tư vấn lâm sàng chuyên nghiệp Lorie Kaufman nói trên tạp chí verywellfamily .

“ Phụ huynh dùng hình thức khiến đứa trẻ thấy tội lỗi như một chiêu thức nuôi dạy con cháu với mục tiêu nhắm vào mong ước nghe lời của đứa trẻ ” – Theo Kaufman – “ Những người bố, người mẹ ấy cảm thấy hết cách hoặc vô vọng trong việc trấn áp, điều khiển và tinh chỉnh hành vi của đứa trẻ trong vài trường hợp nào đó hoàn toàn có thể sẽ khiến chúng thấy có lỗi để hoàn toàn có thể khiến nó triển khai hành vi mà họ muốn, hoặc dừng việc làm những điều họ không thích ”. Thế nhưng, việc làm con cháu cảm thấy tội lỗi không phải là một cách tốt để dạy dỗ con trẻ vì chúng không thực sự hiểu rằng mình đã làm gì sai, đặc biệt quan trọng nếu cha mẹ không lý giải rõ ràng về yếu tố đó. Theo Kaufman Rees, trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên hoàn toàn có thể sẽ phản ứng với hành vi khiến mình thấy có lỗi từ cha mẹ theo 2 cách :

  • Chúng mang theo cảm giác tủi nhục, có lỗi theo mình. Từ đó dễ dàng khiến chúng trở thành một người mong muốn đạt được sự công nhận của người khác, như một “people pleaser” chính hiệu – đánh đổi mong muốn của mình để làm hài lòng người khác.
  • “You think I’m bad? Well, I’ll show you!” – “Bố mẹ nghĩ con tệ, con ngu ngốc, con hư hỏng á? Ổn thôi, để con cho bố mẹ xem con là người như thế nào!” – Đến lúc đó, bố mẹ càng mất đi sợi dây liên kết giữa mình và đứa trẻ bởi chúng thoát khỏi nỗi đau và cảm giác tội lỗi bằng cách trở nên bốc đồng và không muốn bị chỉ trích bởi họ nữa.

Trong tình yêu, guilt-tripping có thể biểu hiện như việc một người luôn bày tỏ quan điểm từ góc nhìn của mình và tìm cách thể hiện rằng người kia mới là người gây ra sự khó chịu mà họ cảm nhận. Họ sử dụng những từ như “em/anh CHƯA BAO GIỜ làm gì đó…” hay “anh/em LUÔN LUÔN làm gì đó cho em/anh…” hay họ sử dụng những cách nói châm biếm hay đía đểu lên người kia. Đối với họ, việc sử dụng những câu như “đó là chuyện của em, không phải tại anh…” xảy ra thường xuyên.

Một người hoàn toàn có thể sẽ trải qua cảm xúc bản thân mình có lỗi với người kia từ đó phải xin lỗi cho những việc họ không hề làm, hoặc không hề thấy bản thân mình sai. Từ đó, họ vẫn sẽ liên tục triển khai những hành vi gây xích míc đó vì họ vốn dĩ không biết rằng điều mình làm sai ở đâu ? – Đây là nguyên do vì sao những giải pháp xử lý xích míc trong tĩnh mịch hay không xử lý tận gốc yếu tố hoàn toàn có thể khiến yếu tố liên tục Open và không khi nào đổi khác. Ở câu nói “ bạn trai / bạn gái nhà người ta ” – thay vì nói thẳng điều họ không thích hoặc không hài lòng về tình nhân hiện tại, họ dùng cách gián tiếp nhưng vô tình khiến người kia cảm thấy bạn thân có lỗi .

Và tất yếu – điều này gây ra phẫn nộ nhiều hơn là khiến người bạn trai / bạn gái ấy muốn đổi khác, vì chính câu nói ấy khiến họ thấy bản thân bị phủ nhận giá trị. Trong tình bạn, ví dụ như một người bạn mời bạn đi chơi, nhưng vì nhiều việc làm quan trọng nên bạn không đến được. Thế là họ nhắn bạn rằng : “ không ai muốn gặp mình cả. Tại sao mình lại rủ mọi người đi chơi làm gì nhỉ ? Hay mình huỷ khỏi đi luôn nếu cậu không đến ! ”. Và áp lực đè nén cùng tội lỗi khi làm tổn thương người bạn ấy khiến bạn phải đến dự bữa tiệc dù bản thân cảm thấy buồn và không muốn tham gia. Và lúc này – guil trip của họ đã đạt được mục tiêu. Dù cho bạn không hề làm gì sai, nhưng người đó khiến bạn cảm thấy rằng đó là lỗi của bạn. Họ khiến cảm xúc không vui tươi của họ hiện ra rõ ràng và bạn chính là người phải giải quyết và xử lý cảm hứng không hài lòng đó của họ .

Nguồn: lostbird.vn

More on this topic

Comments

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Advertismentspot_img

Popular stories