” Nhà giả kim Renel “, bởi Sir William Douglas, 1853
Giả kim thuật (chữ Hán: 假金術), còn gọi bằng thuật ngữ ít phổ biến hơn là luyện kim thuật (chữ Hán: 鍊金術), là một truyền thống triết học và tiền khoa học được thực hành khắp châu Âu, Ai Cập và châu Á. Mục đích của giả kim thuật là để làm sạch, trưởng thành và hoàn thiện một số đối tượng.[1][2][n 1] Mục tiêu mà giả kim thuật nhắm đến là chuyển đổi các kim loại cơ bản, rẻ tiền (ví dụ: chì) thành các kim loại quý (ví dụ: vàng); tạo ra thuốc trường sinh bất tử; tạo ra loại thuốc có thể chữa bất kỳ bệnh nào (Panacea) và sự phát triển của Alkahest – một chất dung môi hòa tan mọi thứ.[3]
Giả kim thuật là tiền thân của nền hóa học cận đại và có tác động ảnh hưởng thâm thúy đến khoa học kỹ thuật thời cổ cũng như đời sống loài người .
Nguồn gốc của từ kim thuật bắt nguồn từ tiếng Ả Rập al-kīmiyā (الكيمياء hay الخيمياء), lấy từ phụ tố al- (الـ) chỉ danh từ và tiếng Hy Lạp cổ đại khēmeía (χημεία) cũng được lấy từ kēme (𓆎𓅓𓏏𓊖 “khmi”) chỉ Ai Cập
Mục đích của giả kim thuật là điều tra và nghiên cứu giải pháp đổi khác những sắt kẽm kim loại thường như sắt thành những sắt kẽm kim loại quý như vàng hoặc chiêu thức luyện thuốc trường sinh bất tử. Giả kim thuật sử dụng quan điểm của Aristoteles, một nhà triết học thế kỉ 4 trước công nguyên làm cơ sở triết lý : hoàn toàn có thể chuyển hóa được chất này thành một chất khác, sắt kẽm kim loại này thành sắt kẽm kim loại khác .Ý nghĩ điều chế được vàng từ sắt kẽm kim loại thường khởi đầu Open khi mà sự tăng trưởng của thương mại đã từ từ biến vàng thành thứ sắt kẽm kim loại quý giá nhất mang đến sự phong phú về vật chất cùng với đó là quyền lực tối cao cho con người .Từ rất lâu trước Công nguyên, ở Ai Cập, Ấn Độ, Trung Quốc và Hy Lạp cổ đại người ta đã biết rằng vàng hoàn toàn có thể trộn lẫn với bạc, đồng và nhiều thứ sắt kẽm kim loại khác. Từ đó Open vàng tự tạo bằng cách đưa thêm đồng và những sắt kẽm kim loại khác vào vàng. Ngoài ra người ta còn trộn đồng ( màu đỏ ) và thiếc ( màu trắng ) thành hợp kim đồng – thiếc có màu giống vàng. Điều đó chừng như xác nhận rằng hoàn toàn có thể biến những sắt kẽm kim loại khác thành vàng .Năm 296, Hoàng đế La Mã buộc phải ra sắc lệnh hủy bỏ những cách điều chế vàng nói trên vì vàng giả tràn ngập thị trường. Để trốn tránh lệnh truy nã, những nhà giả kim thuật chạy từ Ai Cập sang Babylon, Syria và dựng những phòng thí nghiệm, kiên trì biến sắt kẽm kim loại thường thành vàng .Trong quy trình điều tra và nghiên cứu, những nhà giả kim thuật đã góp thêm phần tìm ra những hợp chất mới : sắt kẽm kim loại ( Bi, Zn ), muối ( Hg, NH4 +, … ), một số ít axit vô cơ H2SO4, HCl, HNO3, nước cường thủy, … và hoàn thành xong nhiều kĩ thuật thí nghiệm quan trọng : nung, chưng cất, hòa tan, lọc, bay hơi, kết tinh, thăng hoa, …Ngày nay, việc sản xuất vàng vẫn còn là một tiềm năng theo đuổi của một số ít nhà khoa học, người ta đã hiểu rõ thực chất của vàng cũng như cấu trúc hạt nhân của nó ; Do đó, việc biến những sắt kẽm kim loại rẻ tiền khác thành vàng là điều hoàn toàn có thể làm được nhưng yên cầu kĩ thuật rất cao, tốn kém và không kinh tế tài chính, do đó những nghiên sản xuất vàng theo hướng này phần đông ít được theo đuổi mà lúc bấy giờ có một hướng điều tra và nghiên cứu mới không phải sản xuất vàng mà là trích xuất vàng có trong tự nhiên. Dựa vào lượng vàng khổng lồ có sẵn trong những đại dương cũng như lượng vàng rơi vãi trong những quặng nghèo mà người ta có sáng tạo độc đáo dùng công nghệ biến đổi gen để tạo ra những bãi rong biển có năng lực hấp thụ vàng trong nước biển cũng như những thảm cỏ có năng lực hấp thụ vàng cao trong đất để phủ đầy trên mặt phẳng những quặng nghèo. Nếu việc nghiên cứu và điều tra này thành công xuất sắc thì lúc đó tất cả chúng ta hoàn toàn có thể có những mùa gặt vàng bội thu .
Giả kim thuật của người Ả Rập[sửa|sửa mã nguồn]
cha đẻ của hóa học thời kỳ đầuJabir ibn Hayyan (Geber)(khoảng 721 – 815)), được xem nhưthời kỳ đầu
Vào thế kỷ thứ 8, sau khi người Ả Rập chinh phục Ai Cập, Syria và hàng loạt các quốc gia ở vùng Cận Đông thì trung tâm khoa học đã chuyển về Ả Rập. Vào đầu thế ký thứ 9, họ đã có giả kim thuật riêng và khác với giả kim thuật của người Hy Lạp.
Các nhà giả kim thuật Ả Rập không tiếp thu một cách đơn thuần thuyết Aristotle mà còn lý giải chúng theo ý họ và bổ trợ những khái niệm mới. Họ lý giải sự Open của những sắt kẽm kim loại trong vạn vật thiên nhiên là do 2 chất bắt đầu là lưu huỳnh và thủy ngân vì :
- Thủy ngân có điểm đặc biệt là khả năng hòa tan các kim loại khác, kể cả vàng và đặc quánh lại tạo thành hỗn hống.
- Lưu huỳnh có tính chất lý thú là khi kết hợp với chì và thiếc nó sẽ cho các kim loại có vẻ sáng và màu sắc của bạc, kết hợp với đồng và sắt sẽ cho các kim loại đó màu sắc và vẻ sáng của vàng.
Theo quan điểm của những nhà giả kim thuật Ả Rập muốn điều chế vàng và bạc từ sắt kẽm kim loại thường thì cần tỉ lệ tích hợp giữa thủy ngân và lưu huỳnh là đủ và hàng loạt cách điều chế vàng đã sinh ra. Tuy nhiên toàn bộ đều thất bại .Nhưng những nhà giả kim thuật Ả Rập không riêng gì điều chế vàng mà còn nghiên cứu và điều tra những chất và chiêu thức điều chế những chất đó. Từ đó nhiều loại axít, base, khoáng chất đã được phát hiện. Đó là sự góp phần vô cùng to lớn của những nhà giả kim thuật Ả Rập cho sự tăng trưởng của hóa học .
Chính người Ả Rập đã thêm vào từ chymeia, nghĩa là “hóa học”, tiếp đầu ngữ al để thành alchymeia, nghĩa là “giả kim thuật”. Tên gọi này tồn tại đến cuối thế kỷ 18.
Giả kim thuật của người Trung Quốc[sửa|sửa mã nguồn]
Giả kim thuật của người Trung Quốc khác hẳn với giả kim thuật của người Hy Lạp. Trong khi người Hy Lạp cố biến sắt kẽm kim loại thường thành vàng thì người Trung Quốc cố tìm kiếm thuốc trường sinh bất lão. Vì thế giả kim thuật Trung Quốc có tên gọi là luyện đan ( tiếng Trung : 炼丹 ), dựa trên cơ sở học thuyết thần tiên. Các đạo gia chia luyện đan thành ngoại đan và nội đan. Ngoại đan là dùng lửa luyện những khoáng chất như chì, thủy ngân trong những lò đặc biệt quan trọng biến chúng thành đan dược nuốt vào hoàn toàn có thể thành tiên hay trường sinh bất lão .
Thứ được các nhà giả kim thuật Trung Quốc ưa sử dụng nhất là đan sa, công thức hóa học là HgS, luyện trong các lò thành vàng, uống vàng đó sẽ trường sinh bất lão. Các đạo sĩ cho rằng đan sa có màu đỏ là màu cao quý, có khả năng chữa bách bệnh, ngoài ra khi đun nóng còn phân tích thành thủy ngân là thứ kim loại kì lạ và có những đặc điểm lý thú. Chính vì thế mà đan sa được xem là tiên dược để luyện thuốc trường sinh.
Do đan sa có độc tính cao nên nhiều trường hợp người xưa đã chết khi sử dụng nó. Thời nhà Đường có Đường Thái Tông, Đường Hiến Tông, Đường Mục Tông, Đường Kính Tông đều trúng độc do uống kim đan. Vì thế, ngoại đan dần dần suy vi, chỉ còn nội đan là khởi thủy của ngành luyện kim ngày nay (tức dã kim học, tiếng Trung: 冶金学).
- ^ Lỗi harv : không có tiềm năng : CITEREFLinden1996 ( trợ giúpFor a detailed look into the problems of defining alchemy, Xem Linden 1996, tr. 6 – 36 về yếu tố định nghĩa giả kim thuật .
