Công ty đa quốc gia, thường viết tắt là MNC (từ các chữ Multinational corporation) hoặc MNE (từ các chữ Multinational enterprises), là khái niệm để chỉ các công ty sản xuất hay cung cấp dịch vụ ở ít nhất hai quốc gia. Các công ty đa quốc gia lớn có ngân sách vượt cả ngân sách của nhiều quốc gia. Công ty đa quốc gia có thể có ảnh hưởng lớn đến các mối quan hệ quốc tế và các nền kinh tế của các quốc gia. Các công ty đa quốc gia đóng một vai trò quan trọng trong quá trình toàn cầu hóa; một số người cho rằng một dạng mới của MNC đang hình thành tương ứng với toàn cầu hóa – đó là xí nghiệp liên hợp toàn cầu.
Công ty nào là MNC tiên phong đang còn được tranh cãi. Một số cho rằng Hiệp sĩ dòng Đền, xây dựng vào năm 1118, trở thành công ty đa quốc gia khi mở màn chuyển sang kinh doanh thương mại ngành ngân hàng nhà nước vào năm 1135. Tuy nhiên một số ít khác cho rằng Công ty Đông Ấn Anh hay Công ty Đông Ấn Hà Lan mới thực sự là những công ty đa quốc gia tiên phong .
Cấu trúc công ty đa quốc gia[sửa|sửa mã nguồn]
Các công ty đa quốc gia có thể xếp vào ba nhóm lớn theo cấu trúc các phương tiện sản xuất:
- Công ty đa quốc gia “theo chiều ngang” sản xuất các sản phẩm cùng loại hoặc tương tự ở các quốc gia khác nhau (ví dụ: McDonalds).
- Công ty đa quốc gia “theo chiều dọc” có các cơ sở sản xuất ở một số nước nào đó, sản xuất ra sản phẩm là đầu vào cho sản xuất của nó ở một số nước khác (ví dụ: Adidas).
- Công ty đa quốc gia “nhiều chiều” có các cơ sở sản xuất ở các nước khác nhau mà chúng hợp tác theo cả chiều ngang và chiều dọc (ví dụ: Microsoft).
Một số khác cho rằng đặc điểm cơ bản của các công ty đa quốc gia là bộ phận không trực tiếp làm việc với khách hàng, tiếng Anh: back-office, (ví dụ cung cấp nguyên liệu, tài chính và nguồn nhân lực) ở mỗi quốc gia mà nó hoạt động. Các công ty đa quốc gia đã tạo ra một phiên bản nhỏ của chính nó ở mỗi công ty. Xí nghiệp liên hợp toàn cầu mà một số người cho rằng sẽ là giai đoạn tiếp theo trong tiến trình phát triển của công ty đa quốc gia thì không có đặc điểm này.
Sức mạnh quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
Các công ty đa quốc gia vững mạnh hoàn toàn có thể có tác động ảnh hưởng lớn đến những quan hệ quốc tế khi chúng có ảnh hưởng tác động kinh tế tài chính lớn đến những khu vực mà những nhà nhà chính trị đại diện thay mặt và chúng có nguồn lực kinh tế tài chính dồi dào để Giao hàng cho quan hệ công chúng ( public relations ) và hoạt động hiên chạy dọc ( lobbying ) chính trị .
