Bài viết được viết bởi Ths.Bs Trịnh Văn Đông – Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh – Khoa Chẩn đoán hình ảnh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Phương pháp siêu âm đầu dò giúp các bác sĩ quan sát một cách rõ ràng hơn các cơ quan sinh dục ở bên trong, đồng thời phát hiện các bệnh lý ở vùng tiểu khung, mà trên siêu âm đường bụng khó quan sát thấy
1. Siêu âm đầu dò là gì?
Siêu âm đầu dò là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có độ chính xác cao, được thực hiện với đầu dò siêu âm chuyên dụng và cho phép đánh giá, phát hiện các dấu hiệu bất thường ở tử cung, buồng trứng, vùng tiểu khung, trực tràng,…
Có 2 dạng siêu âm đầu dò là: Siêu âm đầu dò âm đạo và siêu âm đầu dò hậu môn. Tùy theo từng mục đích chẩn đoán tình trạng bệnh của người bệnh mà bác sĩ sẽ có chỉ định siêu âm đầu dò hậu môn hoặc là siêu âm đầu dò âm đạo.
Vậy có nên siêu âm đầu dò không và siêu âm đầu dò có tác dụng gì? Theo đó, tùy vào trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm đầu dò một cách phù hợp. Việc siêu âm đầu dò giúp các bác sĩ:
- Kiểm tra một số dấu hiệu bất thường về tử cung, cổ tử cung, vòi trứng, buồng trứng (ví dụ như: tình trạng ứ dịch tại vòi trứng, viêm dính tại phần phụ); độ dày niêm mạc tử cung.
- Đánh giá tình hình rụng trứng cũng như sự phát triển của trứng; khám và hỗ trợ điều trị vô sinh, hiếm muộn…
- Siêu âm bằng đầu dò hậu môn được chỉ định để phát hiện các bệnh lý ở vùng tiểu khung, tuyến tiền liệt hay trực tràng.
- Với phụ nữ đang mang thai, việc siêu âm đầu dò là rất cần thiết, có tác dụng quan trọng, giúp nhận biết có thai trong giai đoạn đầu, khi mà phôi thai còn rất nhỏ và sẽ không hiển thị hình ảnh nếu chỉ siêu âm ở thành bụng; khi thai nhi được 6-8 tuần, siêu âm đầu dò còn giúp theo dõi nhịp tim của thai nhi, quan sát cổ tử cung để phát hiện những bất thường.
2. Ưu nhược điểm của kỹ thuật siêu âm đầu dò
Kỹ thuật siêu âm đầu dò có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng mang thai và tìm ra các bệnh lý liên quan đến buồng trứng, tử cung. Tuy nhiên, cũng giống các phương pháp khác, phương pháp này vẫn tồn tại một vài ưu nhược điểm sau:
Ưu điểm:
- Phương pháp siêu âm đầu dò giúp các bác sĩ quan sát một cách rõ ràng các cơ quan sinh dục ở bên trong, đồng thời phát hiện các bệnh lý tại vùng tiểu khung mà trên siêu âm đường bụng khó thể hiện hết được.
- Đối với phụ nữ mang thai, siêu âm đầu dò giúp bác sĩ phát hiện xem có mang thai hay không ở những tuần đầu mà siêu âm thành bụng cho kết quả chính xác.
Nhược điểm:
- Với những ưu điểm trên, phương pháp siêu âm đầu dò vẫn tồn tại hạn chế đó là không quan sát được các tầng cao hơn ở trong ổ bụng. Vì vậy, để có thể chẩn đoán chính xác các bệnh lý phụ khoa, phương pháp này cần kết hợp với siêu âm thành bụng.
- Bên cạnh đó, phương pháp này không được áp dụng cho trẻ em, phụ nữ chưa quan hệ tình dục hay nói cách khác là chưa bị rách màng trinh.
- Đối với những phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc đang bị viêm nhiễm cấp vùng âm đạo cũng không được bác sĩ chỉ định sử dụng phương pháp này.
3. Các bước siêu âm đầu dò
Bước 1 : Khi triển khai siêu âm đầu dò âm đạo, người bệnh nằm ngửa trên bàn khám, gập đầu gối. Sau đó, bác sĩ cho người bệnh kê một gối nhỏ phần mông để thuận tiện cho việc siêu âm. Đối với siêu âm hậu môn, người bệnh nằm ở tư thế nghiêng trái, chân co vào người .
Bước 2: Bọc bao cao su có bôi gel bôi trơn vào đầu dò siêu âm. sau đó đầu dò được đưa vào âm đạo, hoặc hậu môn, tùy vào trường hợp bệnh lý. Với những người bệnh bị dị ứng với nhựa latex thì phải thông báo cho bác sĩ siêu âm trước khi tiến hành siêu âm.
Bước 3 : Tiến hành đưa đầu dò nhẹ nhàng xung quanh âm đạo hoặc hậu môn. Đầu dò sẽ phát sóng âm và thu lại tín hiệu .
4. Cách đọc kết quả siêu âm đầu dò âm đạo
Hầu như không có các rủi ro khi tiến hành phương pháp siêu âm đầu dò âm đạo mặc dù bệnh nhân có thể gặp một số khó chịu. Toàn bộ quá trình tiến hành phương pháp này mất khoảng 15 đến 20 phút và kết quả thường sẽ có ngay sau đó. Thông thường, bác sĩ sẽ đọc kết quả siêu âm đầu dò cho bạn. Tuy nhiên, để hiểu hơn về tình trạng sức khỏe của bản thân, dưới đây là cách đọc kết quả siêu âm đầu dò:
- Tử cung: Ngả về trước, có kích thước bình thường, niêm mạc dày 7mm và cơ tử cung đều. Trong trường hợp kết quả siêu âm đầu dò này thì cho thấy bạn các cơ quan chức năng bên trong tử cung của bạn bình thường và bạn hoàn toàn có thể yên tâm.
- Xung quanh tử cung: Túi cùng sau không có dịch, kết quả này cho thấy bình thường.
- Phần phụ trái: Nếu kết quả cho thấy không có nang, bình thường thì cho thấy phần phụ trái của bạn không bị làm sao cả.
- Phần phụ phải: Tương tự, nếu kết quả cho thấy không có nang, bình thường thì cho thấy phần phụ trái của bạn không bị làm sao cả.
- Nội mạc: Âm vang đồng đều có nghĩa là nội mạc của bạn bình thường. Trường hợp mật độ không đồng nhất, vùng đáy và mặt sau có vùng phản âm kém thì có thể bạn bị lạc nội mạc tử cung.
