Bơi – Wikipedia tiếng Việt

Bài này viết về hoạt động bơi lội nói chung. Đối với bơi lội thể thao, xem Bơi ( thể thao ) Một vận động viên bơi trườn sấp Thi bơi chuyên nghiệp

Bơi là sự vận động trong nước, thường không có sự trợ giúp nhân tạo. Bơi là một hoạt động vừa hữu ích vừa có tính giải trí. Bơi thường được sử dụng khi tắm, làm mát, di chuyển, đánh cá, giải trí, luyện tập và thể thao.

Quân của Babur bơi qua sông .Bơi đã được biết đến từ thời tiền sử. Tư liệu sớm nhất về bơi đã có từ thời kỳ đồ đá qua những bức họa cách đây 7000 năm. Tài liệu chữ viết có từ khoảng chừng 2000 năm TCN. Những tài liệu tìm hiểu thêm sớm nhất gồm có những tác phẩm Gilgamesh, Odyssey, Kinh Thánh ( Ezekiel 47 : 5, Acts 27 : 42, Isaiah 25 : 11 ), Beowulf và truyện dân gian của những dân tộc bản địa Bắc Âu .

Năm 1538, Nikolaus Wynman, một giáo sư ngôn ngữ người Đức đã viết cuốn sách đầu tiên nói về bơi, tên cuốn sách đó là: Người bơi hay Một cuộc Đối thoại về Nghệ thuật bơi (Der Schwimmer oder ein Zwiegespräch über die Schwimmkunst). Bơi thi đấu bắt đầu được tổ chức tại châu Âu từ khoảng năm 1800, phần lớn là bơi ếch. Năm 1873 John Arthur Trudgen giới thiệu kiểu bơi trudgen với những vận động viên bơi châu Âu, sau khi ông sao chép kiểu bơi trườn sấp của thổ dân châu Mĩ. Vì người Anh không thích việc nước bị tung tóe khi bơi nên Trudgen đã sử dụng kiểu đạp chân cắt kéo thay cho kiểu đạp chân vẫy của bơi trườn sấp.

Bơi trở thành một môn thể thao trong đại hội thể thao Olympic văn minh tiên phong tại Athens năm 1896. Năm 1902 Richard Cavill ra mắt kiểu bơi trườn sấp tới quốc tế phương Tây. Năm 1908 Liên đoàn bơi quốc tế, Fédération Internationale de Natation ( FINA ), được xây dựng. Bơi bướm được tăng trưởng trong những năm 1930 và lúc đầu được coi là một biến thể của bơi ếch, cho tới khi được đồng ý là một kiểu bơi riêng không liên quan gì đến nhau vào năm 1952 .

Bơi vui chơi[sửa|sửa mã nguồn]

Mục đích thông dụng nhất của bơi là vui chơi. Bơi vui chơi là hình thức tốt để thư giãn giải trí, đồng thời rèn luyện cho cả khung hình. [ 1 ] Nhiều kiểu bơi thích hợp với việc vui chơi. Phần lớn người bơi vui chơi thích kiểu bơi mà giữ đầu trên mặt nước và hồi sinh thế tay ở trong nước. Bơi ếch, bơi nghiêng, bơi trườn sấp nhô đầu và bơi chó là những kiểu bơi thông dụng nhất thường được sử dụng trong bơi vui chơi, nhưng những kiểu bơi có hồi sinh thế tay ngoài nước như bơi trườn sấp hay bơi bướm lại được cho phép khai thác sự độc lạ giữa sức cản của nước và không khí .Bơi bướm gồm có phục sinh ngoài nước với sự hoạt động đối xứng của khung hình là kiểu bơi thích hợp cho bơi rèn luyện nặng. Ví dụ, một kỉ lục trong bơi sức bền, Vicki Keith vượt qua hồ Ontario bằng cách bơi bướm. Việc bơi vui chơi thường diễn ra trong hồ bơi và nơi nước lặng ( biển, hồ, sông ), vì thế bơi trườn sấp cũng thích hợp cho mục tiêu vui chơi .

Bơi việc làm[sửa|sửa mã nguồn]

Một số việc cần người làm phải biết bơi. Ví dụ, người kiếm bào ngư hoặc ngọc trai phải bơi và lặn để kiếm quyền lợi kinh tế tài chính .

Bơi được sử dụng để cứu hộ những người bơi khác khi họ bị kiệt sức. Ở Mĩ, hầu hết các thành phố và các bang đều huấn luyện người cứu hộ, họ được triển khai ở bể bơi và bãi biển. Có một số kiểu bơi đặc biệt dành cho mục đích cứu hộ (xem Danh sách các kiểu bơi). Những người cứu hộ hay thành viên lực lượng Bảo vệ Bờ biển Mĩ phải học các kĩ thuật đó. Việc huấn luyện kĩ thuật này cũng tạo ra những cuộc thi, ví dụ như lướt sóng cứu sinh.

Bơi cũng được sử dụng trong sinh học biển nhằm mục đích quan sát những loài thực vật và động vật hoang dã trong môi trường tự nhiên sống tự nhiên. Các ngành khoa học cũng dùng bơi, ví dụ Konrad Lorenz bơi với ngỗng để nghiên cứu và điều tra về hành vi động vật hoang dã .Bơi cũng dùng cho mục tiêu quân sự chiến lược. Bơi vũ trang thường được sử dụng bởi những lực lượng đặc nhiệm ví dụ SEALS của Mĩ. Bơi dùng để tiếp cận tiềm năng, tích lũy tin tức tình báo, phá hoại hay chiến đấu và dùng để rời tiềm năng. Việc này hoàn toàn có thể gồm có nhảy dù trên không từ máy bay xuống nước hoặc thoát ra khỏi tàu ngầm đang lặn. Vì sự thông dụng của mặt nước trên Trái Đất, tổng thể những tân binh của thủy quân Mĩ, thủy quân lục chiến Mĩ và bảo vệ bờ biển Mĩ đều phải triển khai xong khóa huấn luyện và đào tạo bơi cơ bản hoặc kĩ năng sống sót trong nước .Bơi cũng là một môn thể thao chuyên nghiệp. Các công ty như Speedo, TYR Sports, Arena và Nike hỗ trợ vốn cho những vận động viên ở tầm quốc tế. Những món tiền thưởng thường được khuyến mãi ngay cho những vận động viên đã phá kỷ lục. Những người bơi chuyên nghiệp hoàn toàn có thể kiếm sống bằng cách làm diễn viên, trình diễn ballet nước .

Bơi thể thao[sửa|sửa mã nguồn]

Bơi là một mô hình rèn luyện tuyệt vời. Bởi vì khối lượng riêng của khung hình con người rất gần với nước nên nước tương hỗ tốt cho khung hình đồng thời khớp và xương ít phải chịu áp lực đè nén. Bơi cũng thường được sử dụng để làm bài tập trong quy trình phục sinh sau chấn thương hoặc cho những người tàn tật .

Bơi kháng cự là một loại hình bơi rèn luyện. Nó được sử dụng vì mục đích huấn luyện để giữ người bơi tại chỗ nhằm phân tích kĩ thuật bơi, hoặc để bơi trong không gian hạn chế để thi đấu hoặc vì lý do chữa bệnh. Bơi kháng cự có thể tiến hành bằng cách chống lại sóng tạo ra bởi máy bơi hay giữ người bơi một chỗ bằng phụ tùng đàn hồi.

Bơi về cơ bản là một mô hình rèn luyện ưa khí do thời hạn rèn luyện dài và cơ bắp nhu yếu một lượng oxygen liên tục, trừ trường hợp bơi nước rút ngắn khi cơ bắp thao tác theo kiểu yếm khí. Giống như phần đông hầu hết những mô hình rèn luyện ưa khí, bơi được cho là sẽ làm giảm mối đe dọa của stress. Bơi cũng hoàn toàn có thể cải tổ hình thể và tăng trưởng một khung hình chắc khỏe, thường hay được gọi là ” thể hình người bơi ” .

Các kiểu bơi[sửa|sửa mã nguồn]

Kiểu bơi thường được cho là một chu kì ( được lặp lại nhiều lần khi bơi ) trong đó triển khai xong một loạt những động tác hoạt động khung hình. Có thể bơi bằng cách dùng tay không dùng chân hoặc dùng chân không dùng tay ; những kiểu bơi đó hoàn toàn có thể được sử dụng vì mục tiêu đặc biệt quan trọng, để giảng dạy hay tập luyện hay cho người tàn tật và người liệt. Có những kiểu bơi sau :

Một biển cảnh báo nhắc nhở người đi bộ trên đường tới bãi biển HanakapiaiBơi là một hoạt động giải trí ích lợi cho sức khỏe thể chất mà lại có ít tác động ảnh hưởng tới khớp. Một người bơi ít chịu rủi ro đáng tiếc chấn thương hơn khi so sánh với những môn thể thao khác. Tuy nhiên có những rủi ro đáng tiếc sức khỏe thể chất khi bơi, gồm có những rủi ro tiềm ẩn sau đây :

• Chết đuối, do các nguyên nhân:

1. Điều kiện nước bất lợi tràn ngập hoặc át hẳn người bơi
2. Bị đẩy xuống nước một cách bất ngờ do vô ý hoặc cố tình.
3. Kiệt sức hoặc bất tỉnh.
4. Mất khả năng hành động khi rơi vào vùng nước nông tối, đau tim hay đột quỵ

• Hậu quả bất lợi do ngâm nước

1. Chết đuối thứ cấp, khi nước mặn do sặc tạo ra bọt trong phổi gây thêm hạn chế khi thở.
2. Hội chứng hít phải nước phải.
3. Sốc nhiệt độ sau khi nhảy xuống nước có thể khiến tim ngừng đập.
4. Lồi ương phát triển bất bình thường ở ống tai do sự tiếp xúc liên tục và thường xuyên với nước (được biết đến như là hiện tượng Tai người bơi).

• Phơi nhiễm chất hóa học

1. Clo tẩy trùng làm tăng pH của nước nếu không sửa chữa sự tăng pH này thì nó làm da và mắt bị kích thích.
2. Hít phải Clo; hít phải một lượng nhỏ khí clo từ mặt nước trong khi bơi trong một thời gian dài có thể gây hậu quả bất lợi cho phổi, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh hen. Vấn đề này có thể được giải quyết bằng cách lắp đặt hệ thống thông gió ở bể bơi hoặc tốt nhất là làm bể bơi ngoài trời.
3. Clo cũng ảnh hưởng tiêu cực tới thẩm mỹ sau khi phơi nhiễm lặp đi lặp lại, làm tóc nâu mất màu và khiến nó trở nên sáng màu. Clo gây nguy hại tới cấu trúc của tóc, khiến nó trở nên “xoăn”. Clo cũng có thể hòa tan đồng, khiến tóc vàng biến thành màu xanh. Việc bảo dưỡng bể bơi đúng cách quy cách sẽ làm giảm lượng đồng ở trong nước, trong khi làm ướt tóc trước khi xuống bể bơi có thể giảm thiểu hiện tượng trên.
4. Clo thường còn tồn trên da dưới dạng khan, ngay cả sau khi tắm nhiều lần. Clo bắt đầu bốc mùi ngay khi nó trở lại trạng thái dung dịch (khi ta đổ mồ hôi, hay trong lúc tắm, v.v..).

• Nhiễm bệnh

1. Nước là môi trường tuyệt vời cho nhiều loại vi khuẩn, động thực vật ký sinh, nấm và virus; chúng tác động đến con người tùy theo chất lượng nước.
2. Da có thể bị bệnh từ hồ bơi hoặc từ phòng tắm và gây ra hiện tượng nước ăn chân. Cách đơn giản nhất để tránh hiện tượng này là lau khô các kẽ ngón chân.
3. Động vật ký sinh như Cryptosporidium có thể chống chịu được Clo và có thể gây ỉa chảy khi người bơi nuốt phải nước bể bơi.
4. Tai có thể bị nhiễm bệnh như viêm tai giữa, viêm tai ngoài.
5. Khi nồng độ Clo không được cân bằng đúng cách, nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể xảy ra như là chứng viêm phế quản mạn tính và hen.

• Những vận động của chính người bơi

1. Chấn thương do vận động quá nhiều: người bơi bướm thi đấu có thể bị đau lưng, thậm chí gãy đốt sống trong những trường hợp hiếm, và đau vai sau nhiều năm luyện tập; người bơi ếch có thể bị đau gối và hông.
2. Việc thở quá nhanh nhằm tăng thời gian nhịn thở dưới nước làm giảm lượng CO2 kết quả là làm giảm nhu cầu thở và mất ý thức khi đến cuối quá trình lặn.

• Điều kiện nước và thời tiết bất lợi

1. Dòng nước, bao gồm thủy triều và sông có thể gây kiệt sức, đưa người bơi vào trạng thái mất an toàn hoặc chìm.
2. Gió tạo thêm sóng và có thể cuốn người bơi đi hướng khác
3. Sự giảm thân nhiệt, gây ra bởi nước lạnh, có thể dẫn tới kiệt sức nhanh chóng và bất tỉnh.
4. Sự sạm da tăng thêm do sự phản chiếu của mặt nước và thiếu quần áo khi bơi. Tiếp xúc lâu dài với ánh sáng mặt trời làm tăng nguy cơ ung thư da.

• Các vật thể trong nước

1. Chân vịt tàu thuyền là nguyên nhân chính của nhiều tai nạn, do một chiếc thuyền chạy qua hoặc bị vướng khi cố trèo lên thuyền.
2. Va chạm với người bơi khác, với thành bể, đã hay thuyền.
3. Lao đầu xuống nước, va vào vật thể chìm trong nước hoặc đáy, thường xảy ra khi nước đục.
4. Va vào các vật thể dưới nước, đặc biệt là cành cây chìm dưới nước hay xác tàu.
5. Dẫm phải vật sắc nhọn ví dụ như thủy tinh vỡ

• Sinh vật ở dưới nước

Các tổ chức triển khai thường xuất bản những hướng dẫn bảo đảm an toàn để giúp người bơi phòng tránh những rủi ro đáng tiếc. Một cách hữu hiệu là nổi trên nước rất lâu không cần cử động. [ 2 ]Ở Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy và Phần Lan, chương trình học lớp 5 nhu yếu mọi trẻ nhỏ phải học bơi cũng như học cách trấn áp trường hợp khẩn cấp ở gần nước. Thường thường, nhu yếu với trẻ là bơi được 200 m hoặc tối thiểu là 50 m sấp sống lưng nếu bị rơi xuống nước sâu và giữ đầu dưới nước. Dù 95 % trẻ nhỏ Thụy Điển ở tuổi tới trường biết bơi, chết đuối vẫn là nguyên do tử trận phổ cập thứ ba trong trẻ nhỏ. [ 3 ]Ở cả Hà Lan và Bỉ, những bài học kinh nghiệm bơi ở trường được chính phủ nước nhà tương hỗ. Phần lớn những trường học đều dạy bơi. Có một truyền thống cuội nguồn dạy bơi lâu bền hơn ở Hà Lan và Bỉ, từ bơi ếch trong tiếng Hà Lan thậm chí còn được dịch là kiểu bơi nhà trường ( schoolslag ). Trẻ em được học nhiều biến thế của bơi ếch, hoàn toàn có thể không trọn vẹn đúng mực về mặt kĩ thuật .Ở nhiều nơi, những bài học kinh nghiệm bơi được dạy phân phối bởi những hồ bơi địa phương, những hồ bơi được quản lý và vận hành bởi chính quyền sở tại địa phương và những công ty trong thời hạn rỗi. Nhiều trường học cũng bổ trợ những bài học kinh nghiệm bơi vào môn học giáo dục sức khỏe thể chất, thường được dạy ở hồ bơi của trường hoặc hồ bơi gần nhất .Ở vương quốc Anh, chương trình ” Top-ups scheme ” ( tạm dịch : Kế hoạch bù đắp ) nhu yếu mọi trẻ nhỏ đang đi học mà không biết bơi và trên 11 tuổi sẽ phải nhận được những bài học kinh nghiệm bơi hàng ngày một cách tập trung chuyên sâu. Những trẻ vẫn chưa đạt chuẩn bơi lội vương quốc Anh 25 m về mặt thời hạn khi rời trường tiểu học sẽ được dạy bơi nửa giờ mỗi ngày trong vòng 2 tuần trong năm học. [ 4 ]Ở Canada và México cũng đã có những lời lôi kéo đưa môn bơi vào chương trình giáo dục phổ thông. [ 5 ]

Bài học về nổi trên nước rất lâu không cần cử động[sửa|sửa mã nguồn]

Không những học bơi, trẻ nhỏ cần học cách để nổi trên nước rất lâu không cần cử động. Các bậc cha mẹ cần dạy trẻ nhỏ cách này. [ 2 ]

Quần áo và trang bị[sửa|sửa mã nguồn]

Quần áo bơi tranh tài[sửa|sửa mã nguồn]

• Female suits: Racerback • Kneeskin • Bodyskin
• Male suits: Swim briefs • Jammers • Square leg suits • Legskin • Kneeskin • Bodyskin
• Accessories: Goggles • Swim cap Phụ tùng: kính bơi, mũ bơi
• Training gear:Training fins • Pull buoy • Hand Paddles • Fistgloves • Swimming board • Swimming machine • Inflatable armbands

Quần áo hàng ngày không thích hợp và nguy hại nếu dùng để bơi. Đối với nhiều nền văn hóa truyền thống trong lịch sử vẻ vang thì việc bơi khỏa thân là thông thường tuy nhiên khi khỏa thân bị không cho, những quần áo được đặc chế cho bơi trở thành tiêu chuẩn. Gần như mọi nền văn hóa truyền thống thời nay đều gật đầu người mặc đồ bơi khi bơi .

Đồ bơi dành cho nam thường là quần có dạng sịp tam giác (briefs) hoặc soóc (short), có thể bó chặt (jammers) hoặc lỏng (swim trunks), trùm kín toàn bộ hoặc một phần đùi. Phần trên cơ thể thường được để hở. Một số nền văn hóa, phong tục và có thể cả luật yêu cầu phần trên phải để hở khi bơi ở nơi công cộng.

Đồ bơi tân tiến cho phụ nữ thường là bó chặt, hoàn toàn có thể gồm hai mảnh để bao trùm vú và vùng xương chậu hoặc một mảnh để bao trùm cả hai phần trên cộng thêm phần eo. Váy không phổ cập ở những nước phương Tây tuy nhiên ở một số ít nước, ví dụ Nước Ta, đồ bơi nữ gắn váy ngắn để che bớt phần xương chậu khá phổ cập. Một số nền văn hóa truyền thống khác nhu yếu phụ nữ phải mặc quần soóc khi bơi, đôi lúc quần này bao trùm trọn vẹn chân .Đồ bơi tranh tài thì tìm cách tăng vận tốc cho người bơi hơn là khi họ để da trần. Để tăng thêm vận tốc, người bơi mặc một bộ đồ bơi bao trùm gần như body toàn thân, thường có những lỗ hổng không khí bằng cao su đặc hoặc nhựa nhằm mục đích làm tan nước gần khung hình người bơi và phân phối thêm một lực đẩy nhỏ nhằm mục đích giúp vận động viên bơi nhanh hơn. Tuy nhiên kể từ năm 2010 những bộ đồ bơi body toàn thân đã bị FINA ( Liên đoàn bơi lội quốc tế ) cấm dùng trong tranh tài thể thao. Từ 2010, đồ bơi nam không được mặc đồ phủ trên rốn và không kéo xuống qua đầu gối, đồ bơi nữ không phủ qua cổ, không phủ hết vai và cũng không kéo xuống qua đầu gối .

• Mũ bơi giúp người bơi tăng tính thủy động lực học.
• Kính bơi bảo vệ mắt khỏi nước chứa clo và có thể giúp tăng tầm nhìn trong nước.
• Nút tai để ngăn nước vào tai, vì việc này có thể gây viêm nhiễm tai.
• Phao bơi và ván bơi được sử dụng dùng cho mục đích huấn luyện và rèn luyện.
• Chân bơi (Chân vit bơi hay Chân nhái): được thiết kế để giúp người bơi phát triển một cú đá mạnh hơn, tăng nhịp độ đá và cải thiện sự linh hoạt của mắt cá chân. Chúng cũng giúp người bơi trượt trong nước nhanh hơn.
• Bao tay bơi: bao tay nhằm tăng cảm giác với nước khi bơi

Trên tiền xu[sửa|sửa mã nguồn]

Các nội dung bơi lội được lựa chọn như thể môtíp chính trong nhiều đồng tiền của những nhà sưu tập. Một trong nhiều ví dụ là đồng xu tiền xu kỉ niệm môn bơi 10 Euro, được đúc năm 2003 để kỉ niệm Olympic Mùa hè 2004. Trên mặt chính của đồng xu tiền là hình một vận động viên bơi nữ, trong tư thế chuẩn bị sẵn sàng nhảy xuống nước từ bục xuất phát, trên nền đồng xu tiền một nữ vận động viên khác chuẩn bị sẵn sàng nhảy xuống nước trong cảnh được lấy từ một bức tượng đồng cổ .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

• Drowning-Prevention.org, Drowning Prevention and Water Safety Information from Seattle Children’s Hospital and the Washington State Drowning Prevention Network.
• Physsportsmed.com Lưu trữ 2008-12-06 tại Wayback Machine, Swimming Injuries and Illnesses
• Quicknet.nl, Overview of 150 historical and less known swimming-strokes