Bỉ (tiếng Hà Lan: België [ˈbɛlɣijə] (
nghe); tiếng Pháp: Belgique [bɛlʒik] ( nghe); tiếng Đức: Belgien [ˈbɛlɡi̯ən] ( nghe); tiếng Anh: Belgium), tên chính thức là Vương quốc Bỉ, là một quốc gia có chủ quyền tại Tây Âu. Bỉ có biên giới với Pháp, Hà Lan, Đức, Luxembourg, và có bờ biển ven biển Bắc. Đây là một quốc gia có diện tích nhỏ, mật độ dân số cao, dân số khoảng 11 triệu người. Bỉ thuộc cả hai vùng văn hoá châu Âu German và châu Âu Latinh, với hai nhóm ngôn ngữ chính: Tiếng Hà Lan hầu hết được nói tại cộng đồng người Vlaanderen, đây là bản ngữ của 59% dân số; tiếng Pháp hầu hết được nói trong cư dân vùng Wallonie và là bản ngữ của khoảng 40% dân số; ngoài ra có khoảng 1% dân số là người nói tiếng Đức.
Về mặt lịch sử vẻ vang, Bỉ nằm tại một khu vực được gọi là Các vùng đất thấp ( Nederlanden ), lớn hơn một chút ít so với liên minh Benelux lúc bấy giờ. Khu vực này được gọi là Belgica trong tiếng Latinh theo tên tỉnh Gallia Belgica của La Mã ( Roma ). Từ cuối thời Trung cổ cho đến thế kỷ XVII, khu vực Bỉ là một TT thương nghiệp và văn hoá thịnh vượng và có đặc thù quốc tế. Từ thế kỷ XVI cho đến khi Bỉ độc lập từ Hà Lan bằng Cách mạng Bỉ vào năm 1830, khu vực này trở thành mặt trận giữa những cường quốc chính tại châu Âu, do đó được ca tụng là ” Chiến trường của châu Âu “, [ 5 ] khét tiếng này được củng cố trong hai thế chiến của thế kỷ XX .Ngày nay, Bỉ theo chế độ quân chủ lập hiến liên bang, có một mạng lưới hệ thống nghị viện. Quốc gia này được chia thành ba vùng và ba hội đồng sống sót cạnh nhau. Hai vùng lớn nhất là Vlaanderen tại miền bắc có dân cư nói tiếng Hà Lan, và Wallonie tại miền nam có hầu hết dân chúng nói tiếng Pháp. Vùng Thủ đô Bruxelles có quy định song ngữ chính thức, và được vùng Vlaanderen bao quanh. [ 6 ] Cộng đồng nói tiếng Đức nằm tại miền đông Wallonie. [ 7 ] [ 8 ] Các xung đột về phong phú ngôn từ và chính trị tương quan tại Bỉ được phản ánh trong lịch sử dân tộc chính trị và mạng lưới hệ thống quản trị phức tạp tại đây, với sáu chính quyền sở tại khác nhau. [ 9 ] [ 10 ]
Bỉ tham gia cách mạng công nghiệp[11][12], và trong thế kỷ XX từng sở hữu một số thuộc địa tại châu Phi.[13] Nửa sau thế kỷ XX có dấu ấn là gia tăng căng thẳng giữa các công dân nói tiếng Hà Lan và nói tiếng Pháp, được thúc đẩy do khác biệt về ngôn ngữ và văn hoá cũng như phát triển kinh tế không đồng đều của Vlaanderen và Wallonie. Sự đối lập liên tục này dẫn đến một vài cải cách sâu rộng, kết quả là chuyển đổi Bỉ từ một nhà nước đơn nhất sang nhà nước liên bang trong giai đoạn từ 1970 đến 1993. Bất chấp các cải cách này, căng thẳng giữa các nhóm vẫn tồn tại; chủ nghĩa ly khai có quy mô đáng kể tại Bỉ, đặc biệt là trong cộng đồng Vlaanderen; tồn tại pháp luật về ngôn ngữ gây tranh luận trong các khu tự quản đa ngôn ngữ.[14]
Bỉ là một trong sáu vương quốc sáng lập của Liên minh châu Âu, và là nơi đặt trụ sở của Ủy ban châu Âu, Hội đồng Liên minh châu Âu, Hội đồng châu Âu và Nghị viện châu Âu và nhiều tổ chức triển khai quốc tế lớn khác. Bỉ cũng là một thành viên sáng lập của Khu vực đồng euro, NATO, OECD và WTO, và là bộ phận của Liên minh Benelux và Khu vực Schengen. Bỉ là một vương quốc tăng trưởng, có kinh tế tài chính thu nhập cao với trình độ tiên tiến và phát triển, và được phân loại là ” rất cao ” trong chỉ số tăng trưởng con người .
Tên gọi của nước Bỉ trong tiếng Việt bắt nguồn từ tên gọi của nước Bỉ trong tiếng Trung. Trong tiếng Trung nước Bỉ được gọi là “比利時” (Bǐlìshí, âm Hán Việt: Bỉ Lợi Thời). Tên gọi “Bỉ” trong tiếng Việt là gọi tắt của “Bỉ Lợi Thời”.[15] Tiếng Việt cuối thế kỷ 19 còn phiên âm địa danh này là Bắc Lợi Thì.[16]
Quốc hiệu nước Bỉ (tiếng Hà Lan: België [ˈbɛlɣijə] ( nghe); tiếng Pháp: Belgique [bɛlʒik] ( nghe); tiếng Đức: Belgien [ˈbɛlɡi̯ən] ( nghe)) bắt nguồn từ Gallia Belgica, tên gọi của một tỉnh của La Mã ở phần cực bắc của Gallia nơi người Belgae sinh sống.[17]
Tiền độc lập[sửa|sửa mã nguồn]
Trước khi người La Mã (Roma) xâm chiếm khu vực vào năm 100 TCN, đây là nơi cư trú của người Belgae, pha trộn giữa các dân tộc Celt và German.[18] Các bộ lạc Frank thuộc nhóm German dần di cư đến trong thế kỷ V, đưa khu vực vào phạm vi cai trị của các quốc vương Meroving. Thay đổi từng bước về quyền lực trong thế kỷ VIII khiến vương quốc của người Frank phát triển thành Đế quốc Caroling.[19]
Hiệp ước Verdun năm 843 phân loại khu vực giữa Trung Frank và Tây Frank, khu vực này trở thành một tập hợp những thái ấp có tính độc lập không ít, và là chư hầu của Quốc vương Pháp hoặc của Hoàng đế La Mã Thần thánh. [ 19 ] Nhiều thái ấp trong số này thống nhất thành Nederlanden thuộc Bourgogne trong những thế kỷ XIV và XV. [ 20 ] Hoàng đế Karl V lan rộng ra liên minh cá thể của Mười bảy tỉnh trong thập niên 1540, khiến nó vượt xa khỏi một liên minh cá thể theo sắc lệnh năm 1549 và ngày càng tăng tác động ảnh hưởng của ông so với Lãnh địa Thân vương-Giám mục Liège. [ 21 ]
Chiến tranh Tám mươi Năm (1568–1648) phân chia Các Vùng đất thấp thành Các tỉnh Liên hiệp (Belgica Foederata trong tiếng Latin, “Nederlanden Liên bang”) và Miền Nam Nederlanden (Belgica Regia, “Nederlanden Hoàng gia”). Miền Nam Nederlanden nằm dưới quyền cai trị liên tiếp của gia tộc Habsburg Tây Ban Nha và Habsburg Áo, bao gồm hầu hết lãnh thổ nay là Bỉ. Đây là chiến trường trong hầu hết chiến tranh Pháp-Tây Ban Nha và Pháp-Áo vào thế kỷ XVII-XVIII.
Sau những chiến dịch trong năm 1794 của Chiến tranh Cách mạng Pháp, Đệ Nhất Cộng hòa Pháp sáp nhập Các vùng đất thấp, kể cả những chủ quyền lãnh thổ chưa từng do gia tộc Habsburg quản lý trên danh nghĩa như Lãnh địa Thân vương-Giám mục Liège, kết thúc quyền quản lý của Áo trong khu vực. Các vùng đất thấp thống nhất thành Vương quốc Liên hiệp Hà Lan ( Nederlanden ) khi Đệ Nhất Đế chế Pháp giải thể vào năm 1815 sau thất bại của Napoléon Bonaparte .
5 franc bạc của Bỉ, với chân dung vua Leopold II, đúc 1870Năm 1830, Cách mạng Bỉ dẫn đến những tỉnh miền nam ly khai khỏi Hà Lan và hình thành vương quốc Bỉ độc lập theo Công giáo và nằm dưới quyền giai cấp tư sản, có ngôn từ chính thức là tiếng Pháp, và trung lập. [ 22 ] [ 23 ] Leopold I đăng cơ làm quốc vương vào ngày 21 tháng 7 năm 1831, ngày này hiện là ngày quốc khánh Bỉ, kể từ đó Bỉ theo chế độ quân chủ lập hiến và dân chủ nghị viện, có hiến pháp thế tục dựa theo bộ luật Napoléon. [ 24 ] Quyền bầu cử vào lúc đầu bị hạn chế, tuy nhiên phái mạnh được cấp quyền đại trà phổ thông đầu phiếu sau tổng đình công năm 1893, còn với phái đẹp là vào năm 1949 .Các chính đảng đa phần trong thế kỷ XIX là Đảng Công giáo và Đảng Tự do, còn Công đảng Open vào cuối thế kỷ XIX. Tiếng Pháp lúc đầu là ngôn từ chính thức duy nhất, ngôn từ này được giai cấp quý tộc và tư sản đồng ý chấp thuận. Tuy nhiên, tiếng Pháp dần để mất tầm quan trọng về toàn diện và tổng thể từ khi tiếng Hà Lan cũng được công nhận. Sự công nhận này được chính thức hoá vào năm 1898 và đến năm 1967 thì Quốc hội gật đầu một phiên bản tiếng Hà Lan của Hiến pháp. [ 25 ]Hội nghị Berlin 1885 nhượng quyền trấn áp Nhà nước Tự do Congo cho Quốc vương Leopold II với tư cách là gia tài cá thể của ông. Từ khoảng chừng năm 1900 quốc tế ngày càng tăng chăm sóc về đối xử khắc nghiệt và dã man so với dân cư Congo dưới quyền Leopold II, so với ông Congo hầu hết là một nguồn thu nhập từ ngà voi quý hiếm và cao su đặc. [ 26 ] Năm 1908, những phản đối này khiến nhà nước Bỉ đảm nhiệm nghĩa vụ và trách nhiệm quản lý thuộc địa, từ đó chủ quyền lãnh thổ này được gọi là Congo thuộc Bỉ. [ 27 ]Đức xâm lăng Bỉ vào tháng 8 năm 1914, hành động này nằm trong Kế hoạch Schlieffen nhằm mục đích tiến công Pháp, và hầu hết giao tranh trên Mặt trận phía Tây trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất diễn ra tại miền tây của Bỉ. Bỉ nắm quyền trấn áp những thuộc địa Ruanda-Urundi của Đức ( nay là Rwanda và Burundi ) trong cuộc chiến tranh, và đến năm 1924 Hội Quốc Liên uỷ thác chúng cho Bỉ. Sau Chiến tranh quốc tế thứ nhất, Bỉ sáp nhập những huyện Eupen và Malmedy của Phổ vào năm 1925, đây là nguyên do Open một thiểu số nói tiếng Đức trong nước .Người Đức lại xâm lăng Bỉ vào tháng 5 năm 1940, và 40.690 người Bỉ bị giết trong cuộc chiếm đóng và nạn diệt chủng sau đó, hơn 50% trong số đó là người Do Thái. Đồng Minh triển khai giải phóng Bỉ từ tháng 9 năm 1944 đến tháng 2 năm 1945. Sau Chiến tranh quốc tế thứ hai, một cuộc tổng đình công buộc Quốc vương Leopold III phải thoái vị vào năm 1951, do nhiều người Bỉ cảm thấy ông đã cộng tác với Đức trong cuộc chiến tranh. [ 28 ] Congo thuộc Bỉ giành độc lập vào năm 1960 trong Khủng hoảng Congo ; [ 29 ] Ruanda-Urundi tiếp bước độc lập hai năm sau đó. Bỉ gia nhập NATO với tư cách thành viên sáng lập, và xây dựng nhóm Benelux cùng Hà Lan và Luxembourg .Bỉ trở thành một trong sáu thành viên sáng lập của Cộng đồng Than Thép châu Âu vào năm 1951 và của Cộng đồng Năng lượng nguyên tử châu Âu và Cộng đồng Kinh tế châu Âu xây dựng năm 1957. Bỉ hiện là nơi đặt trụ sở những cơ quan hành chính và tổ chức triển khai hầu hết của Liên minh châu Âu, như Ủy ban châu Âu, Hội đồng Liên minh châu Âu cùng những phiên họp đặc biệt quan trọng và uỷ ban của Nghị viện châu Âu .
Bản đồ địa hình BỉBỉ có biên giới với Pháp ( 620 km ), Đức ( 167 km ), Luxembourg ( 148 km ) và Hà Lan ( 450 km ). Tổng diện tích là 30.528 km², trong đó diện tích quy hoạnh đất là 30.278 km². [ 30 ] Lãnh thổ Bỉ số lượng giới hạn giữa vĩ tuyến 49 ° 30 và 51 ° 30 Bắc, giữa kinh tuyến 2 ° 33 và 6 ° 24 Đông. [ 31 ]Bỉ có ba vùng địa lý chính ; đồng bằng duyên hải nằm tại tây-bắc và cao nguyên TT đều thuộc bồn địa Anh-Bỉ, còn vùng cao Ardenne tại đông nam thuộc vành đai xây đắp sơn Hercynia. Ngoài ra, bồn địa Paris vươn tới một khu vực nhỏ tại mũi cực nam của Bỉ, gọi là Lorraine thuộc Bỉ. [ 32 ]
Đất tái tạo dọc sông Yser
Đồng bằng ven biển gồm chủ yếu là các đụn cát và đất quai đê. Vùng nội lục sâu hơn có cảnh quan bằng phẳng và dần cao lên, có nhiều sông chảy qua, với các thung lũng phì nhiêu và đồng bằng nhiều cát Campine (Kempen) tại đông bắc. Các vùng đồi và cao nguyên có rừng rậm rạp thuộc khu vực Ardenne có địa hình gồ ghề và nhiều đá hơn, với các hang động và hẻm núi nhỏ. Ardenne trải dài về phía tây sang Pháp, còn về phía đông nối liền đến Eifel tại Đức qua cao nguyên Hautes Fagnes/Hohes Venn, trên đó có đỉnh Signal de Botrange cao nhất Bỉ với độ cao 694 m.[33][34]
Bỉ thuộc vùng khí hậu đại dương, có lượng mưa đáng kể trong tất cả các mùa (phân loại khí hậu Köppen: Cfb), giống như hầu hết phần tây bắc châu Âu.[35] Nhiệt độ trung bình thấp nhất là trong tháng 1 với 3 °C, và cao nhất là trong tháng 7 với 18 °C. Lượng giáng thuỷ trung bình tháng dao động từ 54 mm vào tháng 2 và tháng 4 đến 78 mm vào tháng 7.[36] Tính trung bình trong giai đoạn 2000-2006, nhiệt độ thấp nhất trong ngày là 7 °C và cao nhất là 14 °C, còn lượng mưa hàng tháng là 74 mm; lần lượt cao hơn khoảng 1 °C và 10 mm so với các giá trị bình thường của thế kỷ trước.[37]
Về địa lý thực vật, Bỉ nằm giữa những tỉnh châu Âu Đại Tây Dương và Trung Âu thuộc khu vực Circumboreal trong giới Boreal. [ 38 ] Theo Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên, chủ quyền lãnh thổ Bỉ thuộc vùng sinh thái xanh rừng hỗn hợp Đại Tây Dương. [ 39 ] Do Bỉ có tỷ lệ dân số cao, công nghiệp hoá và có vị trí tại TT của Tây Âu, nên vương quốc này vẫn phải đối lập với một số ít yếu tố về thiên nhiên và môi trường. Tuy nhiên, do những nỗ lực kiên trì của những cấp chính quyền sở tại, nên thực trạng môi trường tự nhiên tại Bỉ dần được cải tổ. Hơn thế, Bỉ còn là một trong những vương quốc có tỷ suất tái chế chất thải cao nhất tại châu Âu, đặc biệt quan trọng là vùng Vlaanderen có tỷ suất phân loại chất thải cao nhất lục địa. Gần 75 % chất thải hoạt động và sinh hoạt được tái sử dụng, tái chế hoặc dùng làm phân bón .
Lãnh thổ Bỉ được phân thành ba vùng, trong đó vùng Vlaanderen và vùng Wallonie được chia tiếp thành những tỉnh ; riêng vùng Thủ đô Bruxelles không phải là một tỉnh hoặc là một phần của tỉnh nào .
Tỉnh
Tên tiếng Hà Lan
Tên tiếng Pháp
Tên tiếng Đức
Thủ phủ
Thành phố lớn nhất
Diện tích
(km2)
Dân số
(1/1/2016)
Antwerpen
Antwerpen
Anvers
Antwerpen
Antwerpen
(tiếng Hà Lan: Antwerpen)
(tiếng Pháp: Anvers)
Antwerpen
(tiếng Hà Lan: Antwerpen)
(tiếng Pháp: Anvers)
2.860
1.824.136
Oost-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
Flandre-Orientale
Ostflandern
Gent
(tiếng Hà Lan: Gent)
(tiếng Pháp: Gand)
Ghent
(tiếng Hà Lan: Gent)
(tiếng Pháp: Gand)
2.982
1.486.722
Vlaams-Brabant
Vlaams-Brabant
Brabant flamand
Flämisch Brabant
Leuven
(tiếng Pháp: Louvain)
(tiếng Đức: Löwen)
Leuven
(tiếng Pháp: Louvain)
2.106
1.121.693
Hainaut
Henegouwen
Hainaut
Hennegau
Mons
(tiếng Hà Lan: Bergen)
Charleroi
3.800
1.337.157
Liège
Luik
Liège
Lüttich
Liège
(tiếng Hà Lan: Luik)
(tiếng Đức: Lüttich)
Liège
(tiếng Hà Lan: Luik)
(tiếng Đức: Lüttich)
3.844
1.098.688
Limburg
Limburg
Limbourg
Limburg
Hasselt
Hasselt
2,414
863,425
Luxembourg
Luxemburg
Luxembourg
Luxemburg
Arlon
(tiếng Hà Lan: Aarlen)
(tiếng Đức: Arel)
Arlon
(tiếng Hà Lan: Aarlen)
(tiếng Đức: Arel)
4.443
280.327
Namur
Namen
Namur
Namur
Namur
(tiếng Hà Lan: Namen)
Namur
(tiếng Hà Lan: Namen)
3.664
489.204
Walloon Brabant
Waals-Brabant
Brabant wallon
Wallonisch Brabant
Wavre
(tiếng Hà Lan: Waver)
Braine-l’Alleud
(tiếng Hà Lan: Eigenbrakel)
1.093
396.840
West-Vlaanderen
West-Vlaanderen
Flandre-Occidentale
Westflandern
Brugge
(tiếng Hà Lan: Brugge)
(tiếng Pháp: Bruges)
(tiếng Đức: Brügge)
Brugge
(tiếng Hà Lan: Brugge)
(tiếng Pháp: Bruges)
(tiếng Đức: Brügge)
3.151
1.181.828
Bỉ có chế độ quân chủ lập hiến và quốc dân, và chính sách dân chủ nghị viện liên bang. Nghị viện liên bang Bỉ gồm có một tham nghị viện ( thượng viện ) và chúng nghị viện ( hạ viện ). Thượng viện gồm có 50 thượng nghị sĩ được chỉ định từ nghị viện của những hội đồng và vùng, cùng 10 thượng nghị sĩ được bầu thêm. Trước năm năm trước, hầu hết thành viên Thượng viện được bầu cử trực tiếp. 150 đại biểu của Hạ viện được bầu theo một mạng lưới hệ thống đại diện thay mặt tỷ suất từ 11 khu vực bầu cử. Bỉ pháp luật nghĩa vụ và trách nhiệm bầu cử và do đó duy trì tỷ suất cử tri bỏ phiếu vào hàng cao nhất quốc tế. [ 40 ]Quốc vương ( hiện là Philippe ) là nguyên thủ vương quốc, tuy nhiên chỉ được hưởng độc quyền hạn chế. Ông chỉ định những bộ trưởng liên nghành cùng thủ tướng theo tin tưởng của Hạ viện để hình thành cơ quan chính phủ liên bang. Hội đồng Bộ trưởng gồm không quá 15 thành viên. Hội đồng Bộ trưởng phải gồm một số lượng cân đối những thành viên nói tiếng Hà Lan và nói tiếng Pháp, thủ tướng hoàn toàn có thể được ngoại lệ. [ 41 ] Hệ thống tư pháp dựa trên dân luật và có nguồn gốc từ bộ luật Napoléon. Toà huỷ án ( Cour de cassation ) là toà án cấp sau cuối, còn Toà chống án ( Cour d’appel ) dưới đó một cấp. [ 42 ]
Văn hoá chính trị[sửa|sửa mã nguồn]
Nghị viện Liên bang Bỉ tại BruxellesCác thể chế chính trị tại Bỉ có tính phức tạp, hầu hết quyền lực tối cao chính trị được tổ chức triển khai xoay quanh nhu yếu đại diện thay mặt cho những hội đồng văn hoá hầu hết. [ 43 ]Kể từ khoảng chừng năm 1970, những chính đảng vương quốc quan trọng tại Bỉ bị phân loại thành những bộ phận riêng không liên quan gì đến nhau, đa phần đại diện thay mặt cho những quyền lợi chính trị và ngôn từ của những hội đồng tương ứng. [ 44 ] Các chính đảng đa phần trong mỗi hội đồng gần với chính trị trung dung, tuy nhiên vẫn được phân thành ba nhóm chính : Dân chủ Cơ Đốc giáo, Tự do và Dân chủ Xã hội. [ 45 ] Các đảng đáng quan tâm hơn tăng trưởng mạnh từ giữa thế kỷ trước, đa phần xoay quanh chủ đề ngôn từ, dân tộc bản địa hay thiên nhiên và môi trường và gần đây có những đảng nhỏ hơn tập trung chuyên sâu vào 1 số ít đặc thù tự do riêng không liên quan gì đến nhau. [ 44 ]Một chuỗi những cơ quan chính phủ liên minh Dân chủ Cơ Đốc giáo sống sót suốt từ năm 1958 đã bị phá vỡ vào năm 1999 sau khủng hoảng cục bộ dioxin lần thứ nhất, đây là một vụ bê bối ô nhiễm thực phẩm quy mô lớn. [ 46 ] [ 47 ] [ 48 ] Một ” liên minh cầu vồng ” Open từ sáu đảng : Tự do, Dân chủ Xã hội và Xanh của Vlaanderen và Pháp ngữ. [ 49 ] Sau đó, một ” liên minh tía ” gồm lực lượng Tự do và Dân chủ Xã hội được hình thành sau khi những Đảng Xanh mất hầu hết ghế trong bầu cử năm 2003. [ 50 ]nhà nước dưới quyền Thủ tướng Guy Verhofstadt từ năm 1999 đến năm 2007 đạt được cân đối ngân sách, có 1 số ít cải cách thuế, một cải cách thị trường lao động, lên kế hoạch kết thúc sử dụng nguồn năng lượng hạt nhân và đưa ra khung pháp lý được cho phép truy tố khắt khe hơn tội phạm cuộc chiến tranh và khoan dung hơn so với sử dụng ma tuý nhẹ. Những số lượng giới hạn nhằm mục đích cản trở an tử được giảm bớt và đồng tính tuyến ái được hợp pháp hoá. nhà nước thôi thúc ngoại giao tích cực tại châu Phi [ 51 ] và phản đối lấn chiếm Iraq. [ 52 ] Đây là vương quốc duy nhất không có số lượng giới hạn tuổi về an tử. [ 53 ]Liên minh của Verhofstadt đạt được hiệu quả kém trong bầu cử vào tháng 6 năm 2007, và Bỉ lâm vào khủng hoảng cục bộ chính trị trong hơn một năm. [ 54 ] Nhiều nhà quan sát suy đoán cuộc khủng hoảng cục bộ hoàn toàn có thể khiến nước Bỉ bị phân loại. [ 55 ] [ 56 ] [ 57 ] Từ 21 tháng 12 năm 2007 đến 20 tháng 3 năm 2008, chính phủ nước nhà lâm thời của Verhofstadt nắm quyền. [ 58 ] Sau đó, cơ quan chính phủ mới dưới quyền Yves Leterme thuộc phe Dân chủ Cơ Đốc giáo Vlaanderen nhậm chức. Tuy nhiên, đến ngày 15 tháng 7 năm 2008, Leterme công bố nội các từ chức vì không có tiến triển trong cải cách hiến pháp. [ 58 ] Đến tháng 12 năm 2008, ông lại yêu cầu từ chức trước quốc vương sau một cuộc khủng hoảng cục bộ quanh việc bán Fortis cho BNP Paribas. [ 59 ] Lần này, yêu cầu từ chức của ông được chấp thuận đồng ý và nhân vật cùng đảng là Herman Van Rompuy tuyên thệ làm thủ tướng vào ngày 30 tháng 12 năm 2008. [ 60 ]Sau khi Herman Van Rompuy được chỉ định làm quản trị Hội đồng châu Âu vào năm 2009, ông yêu cầu được từ chức vào ngày 25 tháng 11 năm 2009. Ngay sau đó, chính phủ nước nhà mới dưới quyền Thủ tướng Yves Leterme tuyên thệ. Đến ngày 22 tháng 4 năm 2010, Leterme lại yêu cầu với quốc vương cho nội các của ông từ chức [ 61 ] sau khi một đối tác chiến lược là OpenVLD rút khỏi cơ quan chính phủ, và được quốc vương chính thức đồng ý chấp thuận vào ngày 26 tháng 4. [ 62 ]Bỉ tổ chức triển khai bầu cử nghị viện vào ngày 13 tháng 6 năm 2010, Đảng N-VA theo đường lối dân tộc bản địa chủ nghĩa Vlaanderen trở thành đảng lớn nhất tại Vlaanderen, còn Đảng Xã hội trở thành đảng lớn nhất tại Wallonie. [ 63 ] Cho đến tháng 12 năm 2011, Bỉ nằm dưới quyền chính phủ nước nhà trong thời điểm tạm thời của Leterme do cuộc đàm phán nhằm mục đích xây dựng chính phủ nước nhà mới gặp bế tắc. Đến ngày 30 tháng 3 năm 2011, Bỉ lập kỷ lục quốc tế về thời hạn không có chính phủ nước nhà chính thức. [ 64 ] Đến tháng 12 năm 2011, chính phủ nước nhà dưới quyền chính trị gia xã hội Wallonie Elio Di Rupo tuyên thệ nhậm chức .Trong bầu cử liên bang năm năm năm trước ( diễn ra đồng thời với bầu cử địa phương ), hiệu quả là Đảng N-VA giành được nhiều cử tri hơn nữa, tuy nhiên liên minh cầm quyền ( gồm những thế lực Dân chủ Xã hội, Tự do và Dân chủ Cơ Đốc giáo của Vlaanderen và Pháp ngữ ) duy trì thế đa phần vững chãi trong Nghị viện. Ngày 22 tháng 7 năm năm trước, Quốc vương Philippe chỉ định Charles Michel ( MR ) và Kris Peeters ( CD&V ) chỉ huy xây dựng nội các liên bang mới gồm những đảng N-VA, CD&V, Open Vld của Vlaanderen và MR của hội đồng Pháp ngữ. Đây là lần tiên phong N-VA nằm trong nội các liên bang, còn phía Pháp ngữ chỉ có MR là đại diện thay mặt dù đảng này chiếm thế thiểu số tại Wallonie .
Cộng đồng và vùng[sửa|sửa mã nguồn]
Theo một tập quán hoàn toàn có thể truy nguồn gốc từ thời những triều đình Bourgogne và Habsburg, [ 65 ] trong thế kỷ XIX, cần phải biết tiếng Pháp nếu muốn thuộc về những tầng lớp thượng lưu quản lý, và những người chỉ hoàn toàn có thể nói tiếng Hà Lan trên trong thực tiễn là những công dân hạng hai. [ 66 ] Đến cuối thế kỷ XIX, và liên tục sang thế kỷ XX, những trào lưu Vlaanderen tiến triển nhằm mục đích phản đối thực trạng này. [ 67 ]Cư dân miền nam Bỉ nói tiếng Pháp hoặc những phương ngữ của tiếng Pháp, và hầu hết dân cư Bruxelles tiếp đón tiếng Pháp làm ngôn từ thứ nhất của họ, tuy nhiên người Vlaanderen khước từ làm như vậy và từng bước thành công xuất sắc trong việc đưa tiếng Hà Lan trở thành một ngôn từ bình đẳng trong mạng lưới hệ thống giáo dục. [ 67 ] Sau Chiến tranh quốc tế thứ hai, chính trường Bỉ ngày càng chịu sự chi phối bởi quyền tự trị của hai hội đồng ngôn từ chính. [ 68 ] Xung đột giữa những hội đồng nổi lên và hiến pháp được sửa đổi nhằm mục đích giảm thiểu tiềm năng xung đột. [ 68 ]Dựa trên bốn khu vực ngôn từ được xác lập vào năm 1962 – 63 ( tiếng Hà Lan, song ngữ, tiếng Pháp, tiếng Đức ), hiến pháp vương quốc liên tục được sửa lại vào năm 1970, 1980, 1988 và 1993 nhằm mục đích tạo thành một hình thức nhà nước liên bang độc nhất với quyền lực tối cao chính trị tách biệt thành ba cấp : [ 69 ] [ 70 ]
Các khu vực ngôn từ theo hiến pháp sẽ xác lập ngôn từ chính thức trong những khu tự quản của họ, cũng như số lượng giới hạn địa lý của những thể chế được cấp quyền về những việc làm đơn cử. [ 71 ] Mặc dù điều này được cho phép có bảy nghị viện và chính phủ nước nhà, tuy nhiên khi những hội đồng và vùng được hình thành vào năm 1980, những chính trị gia Vlaanderen quyết định hành động sáp nhập cả hai. [ 72 ] Do đó người Vlaanderen chỉ có một thể chế cơ quan và chính phủ nước nhà duy nhất được cấp quyền trong hàng loạt những yếu tố theo thẩm quyền .Biên giới chồng chéo của những vùng và hội đồng tạo ra hai nơi đặc biệt quan trọng : Lãnh thổ Bruxelles-Vùng thủ đô ( sống sót sau những vùng khác gần một thập niên ) thuộc cả hai hội đồng Vlaanderen và Pháp, còn chủ quyền lãnh thổ của Cộng đồng nói tiếng Đức trọn vẹn nằm trong Vùng Wallonie. Xung đột về thẩm quyền giữa những thể chế được xử lý trải qua Toà án Hiến pháp Bỉ. Cấu trúc được dự trù là một thoả hiệp nhằm mục đích được cho phép những nền văn hoá độc lạ cùng sống sót hoà bình. [ 11 ]
Phân cấp thẩm quyền[sửa|sửa mã nguồn]
Thẩm quyền của liên bang gồm có tư pháp, phòng thủ, công an liên bang, phúc lợi xã hội, nguồn năng lượng hạt nhân, chủ trương tiền tệ và nợ công, và những góc nhìn khác của kinh tế tài chính công. Các công ty quốc hữu gồm có Tập đoàn Bưu chính Bỉ ( Bpost ) và Công ty Đường sắt Quốc gia Bỉ ( SNCB / NMBS ). nhà nước liên bang chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về những nghĩa vụ và trách nhiệm của Bỉ và của những thể chế liên bang trước Liên minh châu Âu và NATO. Họ trấn áp một bộ phận đáng kể trong y tế công cộng, nội vụ và ngoại vụ. [ 73 ] giá thành ( không tính nợ ) do cơ quan chính phủ liên bang trấn áp chiếm khoảng chừng 50 % thu nhập công khố vương quốc. nhà nước liên bang sử dụng khoảng chừng 12 % công vụ viên. [ 74 ]Các hội đồng thi hành thẩm quyền trong ranh giới định lý xác lập dựa theo ngôn từ, khởi đầu chúng có khuynh hướng là những cá thể của một ngôn từ hội đồng, gồm văn hoá ( gồm có tiếp thị quảng cáo nghe nhìn ), giáo dục và sử dụng ngôn từ thích hợp. Sau đó, lan rộng ra đến những yếu tố cá thể ít có tương quan trực tiếp đến ngôn từ, gồm chủ trương y tế ( trị bệnh và phòng bệnh ) và trợ giúp cho những cá thể ( bảo lãnh thanh thiếu niên, phúc lợi xã hội, tương hỗ mái ấm gia đình hay dịch vụ giúp sức người nhập cư. ). [ 75 ]Các vùng có thẩm quyền trên những nghành nghề dịch vụ hoàn toàn có thể link thoáng đãng đến chủ quyền lãnh thổ của họ, gồm có kinh tế tài chính, việc làm, nông nghiệp, chủ trương nước, nhà tại, khu công trình công cộng, nguồn năng lượng, giao thông vận tải, thiên nhiên và môi trường, quy hoạch đô thị và nông thôn, bảo tồn tự nhiên, tín dụng thanh toán và ngoại thương. Họ giám sát những tỉnh, khu tự quản và những công ty công ích liên hội đồng. [ 76 ]Trong một số ít nghành, mỗi cấp lại có nhiều mức độ tiếp cận khác nhau với những yếu tố riêng không liên quan gì đến nhau. Chẳng hạn như trong giáo dục, quyền tự trị của những hội đồng không gồm có quyền quyết định hành động về góc nhìn bắt buộc hay được phép định ra những nhu yếu tối thiểu về trao bằng cấp, chúng vẫn là việc làm của liên bang. [ 73 ] Mỗi cấp chính quyền sở tại hoàn toàn có thể tham gia vào nghiên cứu và điều tra khoa học và quan hệ quốc tế có liên hệ với quyền lực tối cao của họ. Quyền chế định những hiệp ước của chính phủ nước nhà những vùng và hội đồng tại Bỉ ở mức thoáng đãng nhất so với những đơn vị chức năng liên bang trên quốc tế. [ 77 ] [ 78 ] [ 79 ]
Do có vị trí TT tại Tây Âu, trong quá khứ Bỉ nằm trên tuyến đường tiến quân của những đội quân xâm lược đến từ những láng giềng hùng mạnh. Do biên giới của Bỉ hầu hết không có năng lực phòng thủ, nên vương quốc này có truyền thống lịch sử về chủ trương hoà giải nhằm mục đích tránh bị những cường quốc hùng mạnh lân cận thống trị. Điều đình giữa những cường quốc châu Âu chấp thuận đồng ý cho xây dựng nước Bỉ vào năm 1831 với điều kiện kèm theo vương quốc này duy trì tính trung lập khắt khe. Chính sách trung lập của Bỉ kết thúc sau khi vương quốc này bị Đức chiếm đóng trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất. Trong những năm trước Chiến tranh quốc tế thứ hai, Bỉ cố gắng nỗ lực trở lại chủ trương trung lập, tuy nhiên sau đó vẫn bị Đức lấn chiếm. Năm 1948, Bỉ ký kết Hiệp ước Bruxelles với Anh, Pháp, Hà Lan và Luxembourg, và một năm sau trở thành một trong những thành viên sáng lập của Liên minh Đại Tây Dương .Người Bỉ can đảm và mạnh mẽ ưng ý nhất thể hoá châu Âu, và hầu hết những góc nhìn trong chủ trương ngoại giao, kinh tế tài chính và mậu dịch của vương quốc này được điều phối trải qua Liên minh châu Âu có trụ sở tại Bruxelles. Ngoài ra, Bỉ còn có trụ sở của Ủy ban châu Âu, Hội đồng Liên minh châu Âu và những phiên họp của Nghị viện châu Âu. Liên minh thuế quan hậu chiến của Bỉ với Hà Lan và Luxembourg mở đường cho việc xây dựng Cộng đồng châu Âu ( tiền thân của Liên minh châu Âu ). Tương tự, việc bãi bỏ trấn áp biên giới nội bộ Benelux là một hình mẫu cho Hiệp ước Schengen có quy mô rộng hơn, nhằm mục đích mục tiêu chủ trương thị thực chung và chuyển dời tự do của nhân dân qua biên giới chung. Người Bỉ nhận thức được vai trò nhỏ bé của họ trên trường quốc tế, họ ưng ý can đảm và mạnh mẽ củng cố nhất thể hoá kinh tế tài chính và chính trị trong Liên minh châu Âu. Bỉ tích cực tìm cách cải tổ quan hệ với những chính sách dân chủ mới tại Trung và Đông Âu trải qua những forum như OSCE, những thoả thuận tương quan của EU, và Quan hệ Đối tác vì Hoà bình của NATO .Một đặc thù khác thường của chủ nghĩa liên bang Bỉ là việc những hội đồng và vùng của Bỉ duy trì những quan hệ quốc tế riêng của họ, gồm có ký kết những hiệp ước. Do đó, có một số ít thể chế quốc tế Hà Lan-Vlaanderen như Liên minh tiếng Hà Lan hoặc những thể chế trấn áp sông Scheldt, trong đó chỉ có Vlaanderen tham gia. Tương tự như vậy, chỉ có Cộng đồng người Bỉ nói tiếng Pháp tham gia Cộng đồng Pháp ngữ. Bỉ duy trì những quan hệ đặc biệt quan trọng với những cựu thuộc địa của họ là Cộng hoà Dân chủ Congo, Rwanda và Burundi, tuy nhiên thường có sóng gió .
Các lực lượng vũ trang Bỉ gồm khoảng chừng 47.000 binh sĩ tại ngũ. Năm 2010, ngân sách quốc phòng của Bỉ đạt tổng số 3,95 tỉ euro ( chiếm 1,12 % GDP ). [ 80 ] Họ được tổ chức triển khai thành một cấu trúc thống nhất gồm bốn thành phần : Lục quân, Không quân, Hải quân và Quân y. Quyền chỉ huy quản lý bốn binh chủng thuộc về Bộ tham mưu về hành quân và huấn luyện và đào tạo thuộc Bộ Quốc phòng, đứng đầu là Phó tham mưu trưởng hành quân và đào tạo và giảng dạy, và thuộc về Tổng tư lệnh Quốc phòng ( Chef de la Défense ). [ 81 ]Ảnh hưởng từ Chiến tranh quốc tế thứ hai khiến cho bảo mật an ninh tập thể là một ưu tiên trong chủ trương đối ngoại của Bỉ. Bỉ ký kết Hiệp ước Bruxelles và gia nhập NATO vào năm 1948. Tuy nhiên, việc làm nhất thể hoá lực lượng vũ trang vào NATO chỉ khởi đầu từ sau Chiến tranh Triều Tiên. [ 82 ] Bỉ cùng với Luxembourg phái một phân đội tiểu đoàn đi chiến đấu tại Triều Tiên với tên gọi là Bộ tư lệnh Liên Hợp Quốc Bỉ. Đây là thiên chức tiên phong trong số những thiên chức của Liên Hiệp Quốc được Bỉ tương hỗ. Hiện nay, Hải quân Bỉ hoạt động giải trí gắn bó mật thiết với Hải quân Hà Lan theo quyền chỉ huy của Đô đốc Benelux .
Trung tâm lịch sử vẻ vang của thành phố Brugge là một di sản quốc tế UNESCONền kinh tế tài chính có tính toàn thế giới can đảm và mạnh mẽ [ 83 ] và hạ tầng giao thông vận tải của Bỉ được tích hợp với phần còn lại của châu Âu. Bỉ có vị trí nằm tại TT của một khu vực công nghiệp hoá cao độ, giúp vương quốc này đứng thứ 15 quốc tế về xuất nhập khẩu vào năm 2007. [ 84 ] [ 85 ] Kinh tế Bỉ có đặc thù là lực lượng lao động năng suất cao, tổng sản lượng vương quốc ( GNP ) cao và xuất khẩu trung bình ở mức cao. [ 86 ] Các mẫu sản phẩm nhập khẩu chính của Bỉ là nguyên vật liệu thô, máy móc và thiết bị, hoá chất, kim cương thô, dược phẩm, thực phẩm, thiết bị giao thông vận tải và loại sản phẩm dầu. Các loại sản phẩm xuất khẩu chính của Bỉ là máy móc và thiết bị, hoá chất, kim cương gia công, sắt kẽm kim loại và những loại sản phẩm sắt kẽm kim loại, cùng thực phẩm. [ 30 ]Kinh tế Bỉ có xu thế dịch vụ can đảm và mạnh mẽ, và bộc lộ đặc thù kép : Kinh tế Vlaanderen năng động còn kinh tế tài chính Wallonie bị tụt hậu. [ 11 ] [ 87 ] Với tư cách là một thành viên sáng lập của Liên minh châu Âu, Bỉ ủng hộ can đảm và mạnh mẽ so với kinh tế tài chính mở và lan rộng ra quyền lực tối cao của những thể chế EU nhằm mục đích tích hợp những nền kinh tế tài chính thành viên. Từ năm 1922, trải qua Liên minh Kinh tế Bỉ-Luxembourg, Bỉ và Luxembourg có một thị trường mậu dịch duy nhất với liên minh thuế quan và tiền tệ. [ 88 ]Bỉ là vương quốc tiên phong tại châu Âu lục địa trải qua cách mạng công nghiệp, đó là vào đầu thế kỷ XIX. [ 89 ] Liège và Charleroi nhanh gọn tăng trưởng ngành khai mỏ và sản xuất thép, những ngành này phát đạt cho đến giữa thế kỷ XX tại thung lũng sông Sambre và Meuse và khiến Bỉ nằm trong nhóm ba vương quốc có mức độ công nghiệp hoá lớn nhất trên quốc tế từ năm 1830 đến năm 1910. [ 90 ] [ 91 ] Tuy nhiên, đến thập niên 1840 thì ngành dệt của Vlaanderen lâm vào khủng hoảng cục bộ nghiêm trọng, và vùng này trải qua nạn đói từ năm 1846 đến năm 1850. [ 92 ] [ 93 ]Sau Chiến tranh quốc tế thứ hai, những ngành hoá chất và dầu mỏ được lan rộng ra nhanh gọn tại Gent và Antwerpen. Các cuộc khủng hoảng cục bộ dầu mỏ vào năm 1973 và 1979 khiến kinh tế tài chính lâm vào một cuộc suy thoái và khủng hoảng ; quy trình tiến độ này đặc biệt quan trọng lê dài tại Wallonie, ngành thép trong vùng này trở nên kém cạnh tranh đối đầu và phải trải qua sụt giảm nghiêm trọng. [ 94 ] Trong những thập niên 1980 và 1990, TT kinh tế tài chính của vương quốc liên tục chuyển về phía bắc và hiện tập trung chuyên sâu tại khu vực Kim cương Vlaanderen ( Vlaamse Ruit ) đông dân. [ 95 ]
Sản xuất thép dọc sông Meuse tại Ougrée, gần LiègeĐến cuối thập niên 1980, những chủ trương kinh tế tài chính vĩ mô của Bỉ dẫn đến nợ cơ quan chính phủ luỹ tích đạt khoảng chừng 120 % GDP. Năm 2006, ngân sách được cân đối và nợ công ngang với 90,3 % GDP. [ 96 ] Năm 2005 và 2006, mức tăng trưởng GDP thực lần lượt là 1,5 % và 3,0 %, cao hơn một chút ít khu vực đồng euro. Tỷ lệ thất nghiệp là 8,4 % vào năm 2005 và 8,2 % vào năm năm nay, gần với trung bình khu vực. Đến tháng 10 năm 2010, tỷ suất này tăng lên 8,5 % trong khi mức trung bình của Liên minh châu Âu là 9,6 %. [ 97 ] [ 98 ] Từ năm 1832 đến năm 2002, đơn vị chức năng tiền tệ của Bỉ là franc Bỉ. Bỉ chuyển sang dùng đồng euro vào năm 2002 .Mặc dù suy giảm 18 % từ năm 1970 đến năm 1999, tuy nhiên vào năm 1999 Bỉ vẫn có mạng lưới đường tàu chi chít nhất trong Liên minh châu Âu với 11,38 km / 1.000 km². Mặt khác, trong cùng tiến trình này có sự tăng trưởng lớn ( + 56 % ) về mạng lưới xa lộ. Năm 1999, Bỉ có 55,1 km xa lộ mỗi 1.000 km² và 16,5 km xa lộ mỗi 1.000 dân cư, cao hơn đáng kể những mức trung bình của Liên minh châu Âu là 13,7 và 15,9. [ 99 ]Giao thông tại một số ít nơi tại Bỉ nằm vào hàng đông đúc nhất tại châu Âu. Vào năm 2010, người đến thao tác hàng ngày tại những thành phố Bruxelles và Antwerpen lần lượt phải mất 65 và 64 tiếng mỗi năm do tắc đường. [ 100 ] Giống như hầu hết những vương quốc nhỏ khác tại châu Âu, có trên 80 % giao thông vận tải hàng không tại Bỉ là trải qua một trường bay duy nhất, trường bay Bruxelles. Các cảng Antwerpen và Zeebrugge ( Brugge ) ] ] chiếm hơn 80 % giao thông vận tải hàng hải của Bỉ, Antwerpen là bến cảng lớn thứ nhì tại châu Âu với tổng khối lượng hàng hoá giải quyết và xử lý là 115.988.000 tấn vào năm 2000 sau khi tăng trưởng 10,9 % trong suốt 5 năm trước đó. [ 99 ] [ 101 ] Năm năm nay, cảng Antwerpen giải quyết và xử lý 214 triệu tấn hàng hoá, tăng trưởng 2,7 % so với năm trước. [ 102 ]Tồn tại cách biệt lớn về kinh tế tài chính giữa Vlaanderen và Wallonie. Wallonie trong quá khứ từng thịnh vượng hơn so với Vlaanderen, hầu hết là do có những ngành công nghiệp nặng, tuy nhiên việc ngành thép sụt giảm sau Chiến tranh quốc tế thứ hai khiến vùng này suy thoái và khủng hoảng nhanh gọn, trong khi Vlaanderen thì nổi lên nhanh gọn. Từ đó, Vlaanderen có kinh tế tài chính thịnh vượng, nằm trong những vùng giàu nhất châu Âu, trong khi Wallonie thì tiêu điều. Năm 2007, tỷ suất thất nghiệp của Wallonie cao gấp đôi so với Vlaanderen. Phân chia này góp một phần quan trọng trong căng thẳng mệt mỏi giữa hai vùng bên cạnh phân loại ngôn từ vốn có. Các trào lưu ủng hộ độc lập giành được mức ủng hộ cao tại Vlaanderen là một hiệu quả của thực trạng này. Liên minh Vlaanderen Mới ( N-VA ) theo chủ nghĩa phân lập trở thành chính đảng lớn nhất tại Vlaanderen. [ 103 ] [ 104 ] [ 105 ]
Khoa học và kỹ thuật[sửa|sửa mã nguồn]
Trong tiến trình lịch sử dân tộc vương quốc, Bỉ luôn có những góp phần cho sự tăng trưởng của khoa học và kỹ thuật. Tây Âu trong thế kỷ XVI thời cận đại có bước tăng trưởng mạnh về khoa học, trong đó Bỉ có nhà map học Gerardus Mercator, nhà giải phẫu học Andreas Vesalius, nhà y học thảo dược Rembert Dodoens [ 106 ] [ 107 ] [ 108 ] [ 109 ] và nhà toán học Simon Stevin cùng những nhà khoa học nổi tiếng khác. [ 110 ]Nhà hoá học Ernest Solvay [ 111 ] và kỹ sư Zenobe Gramme ( École Industrielle de Liège ) [ 112 ] lần lượt được đặt tên cho giải pháp Solvay và máy phát điện Gramme trong thập niên 1860. Bakelit được tăng trưởng vào năm 1907 – 1909 bởi Leo Baekeland. Ernest Solvay cũng đóng vai trò là một nhà nhân đạo lớn và được đặt tên cho Viện Xã hội học Solvay, Trường Kinh tế và Quản trị Solvay Bruxelles, và Viện Vật lý và Hoá học Solvay Quốc tế, nay thuộc Đại học Tự do Bruxelles. Năm 1911, ông khởi đầu một loạt hội nghị, gọi là những hội nghị Solvay về vật lý và hoá học, chúng có ảnh hưởng tác động thâm thúy đến tiến triển của vật lý và hoá học lượng tử. [ 113 ] Một người Bỉ khác cũng có góp phần lớn cho khoa học cơ bản là Georges Lemaître ( Đại học Công giáo Leuven ), ông có nổi tiếng nhờ yêu cầu thuyết Big Bang về nguồn gốc của ngoài hành tinh vào năm 1927. [ 114 ]Có ba cá thể Bỉ từng được nhận giải Nobel về sinh lý học và y học, đó là Jules Bordet ( Đại học Tự do Bruxelles ) vào năm 1919, Corneille Heymans ( Đại học Gent ) vào năm 1938 và Albert Claude ( Đại học Tự do Bruxelles ) cùng với Christian de Duve ( Đại học Công giáo Louvain ) vào năm 1974. François Englert ( Đại học Tự do Bruxelles ) được trao giải Nobel vật lý vào năm 2013. Ilya Prigogine ( Đại học Tự do Bruxelles ) được trao giải Nobel hoá học vào năm 1977. [ 115 ] Hai nhà toán học Bỉ từng được được trao Huy chương Fields : Pierre Deligne vào năm 1978 và Jean Bourgain vào năm 1994. [ 116 ] [ 117 ]
Bruxelles là thành phố thủ đô và vùng đô thị lớn nhất tại BỉTính đến ngày 1 tháng 1 năm năm ngoái, tổng dân số Bỉ theo ĐK dân số là 11.190.845. [ 1 ] Hầu như hàng loạt dân chúng sống trong đô thị, đạt 97 % vào năm 2004. [ 118 ] Mật độ dân số của Bỉ là 365 người / km² tính đến tháng 3 năm 2013. Vlaanderen có tỷ lệ chi chít nhất. [ 119 ] Còn vùng đồi núi Ardenne có tỷ lệ thấp nhất. Tính đến ngày 1 tháng 1 năm năm ngoái, vùng Vlaanderen có dân số là 6.437.680, những thành phố lớn nhất trong vùng là Antwerpen ( 511.771 ), Gent ( 252.274 ) và Brugge ( 117.787 ). Wallonie có 3.585.214 người, những thành phố lớn nhất là Charleroi ( 202.021 ), Liège ( 194.937 ) và Namur ( 110.447 ). Bruxelles có 1.167.951 dân cư tại 19 khu tự quản của Vùng Thủ đô, ba trong số đó có trên 100.000 dân cư. [ 1 ]Tính đến năm 2011, 89 % dân cư là công dân Bỉ. [ 120 ] Tính đến năm 2007, công dân những thành viên Liên minh châu Âu khác chiếm khoảng chừng 6 % dân số Bỉ. Các hội đồng ngoại kiều phần đông nhất lần lượt là người Ý, người Pháp, người Hà Lan, người Maroc, người Bồ Đào Nha, người Tây Ban Nha, người Thổ Nhĩ Kỳ và người Đức. [ 121 ] [ 122 ] Năm 2007, Bỉ có 1,38 triệu cư dân số tại ngoại bang, chiếm 12,9 % dân số. Trong đó, 685.000 ( 6,4 % ) sinh bên ngoài Liên minh châu Âu và 695.000 ( 6,5 % ) sinh tại những vương quốc thành viên EU khác. [ 123 ] [ 124 ]
Đầu năm 2012, cư dân có xuất thân ngoại quốc cùng các hậu duệ của họ được ước tính chiếm khoảng 25% tổng dân số, tức có 2,8 triệu người Bỉ mới.[125] Trong số người Bỉ mới này, 1,2 triệu có nguồn gốc châu Âu và 1,35 triệu[126] có nguồn gốc từ bên ngoài phương Tây (hầu hết là từ Maroc, Thổ Nhĩ Kỳ, Cộng hoà Dân chủ Congo). Từ khi luật quốc tịch Bỉ được sửa đổi vào năm 1984, đã có trên 1,3 triệu người nhập cư nhận được quyền công dân Bỉ. Nhóm người nhập cư cùng hậu duệ đông đảo nhất tại Bỉ là người Maroc.[127] 89,2% số cư dân có nguồn gốc Thổ Nhĩ Kỳ đã nhập tịch, tỷ lệ của người gốc Maroc là 88,4%, của người Ý là 75,4%, của người Pháp là 56.2% và của người Hà Lan là 47,8% theo số liệu năm 2012.[126]
Khu đô thị chức năng[128]
Dân số
2011
Bruxelles
2.608.000
Antwerpen
1.091.000
Liège
744.000
Gent
591,000
Charleroi
488.000
Biển báo song ngữ tại Bruxelles
Bỉ có ba ngôn ngữ chính thức là tiếng Hà Lan, tiếng Pháp và tiếng Đức, ngoài ra một số ngôn ngữ thiểu số phi chính thức cũng được nói tại đây.[129] Không có số liệu thống kê chính thức về phân bố hoặc sử dụng ba ngôn ngữ chính thức hoặc các phương ngữ của chúng.[130] Tuy nhiên, các tiêu chuẩn như ngôn ngữ của cha mẹ, của giáo dục, hoặc tình trạng ngôn ngữ thứ hai của người sinh tại nước ngoài có thể đưa đến các con số giả thuyết. Một ước tính cho rằng 60% dân số Bỉ nói tiếng Hà Lan (thường gọi là tiếng Vlaanderen), và 40% nói tiếng Pháp. Người Bỉ nói tiếng Pháp thường được gọi là người Wallonie, song người nói tiếng Pháp tại Bruxelles không phải người Wallonie.
Tổng số người nói tiếng Hà Lan là hơn 6,2 triệu, tập trung chuyên sâu tại vùng Vlaanderen miền bắc, còn người nói tiếng Pháp có hơn 3,3 triệu tại Wallonie và ước tính có 870.000 ( chiếm 85 % ) tại Bruxelles-Vùng thủ đô hà nội. [ 131 ] Cộng đồng nói tiếng Đức gồm 73.000 người tại phía đông của vùng Wallonie ; với khoảng chừng 10.000 người Đức và 60.000 công dân Bỉ nói tiếng Đức. Có khoảng chừng 23.000 người nói tiếng Đức nữa sống trong những khu tự quản gần ranh giới chính thức của hội đồng này. [ 8 ] [ 132 ] [ 133 ] [ 134 ]Tiếng Hà Lan-Bỉ và tiếng Pháp-Bỉ đều có độc lạ nhỏ về từ vựng và sắc thái ngữ nghĩa với những dạng được nói tại Hà Lan và Pháp. Nhiều người Vlaanderen vẫn nói những phương ngữ của tiếng Hà Lan trong môi trường tự nhiên địa phương của họ. Tiếng Wallon được nhìn nhận là một phương ngữ của tiếng Pháp hoặc là một ngôn từ Roman riêng không liên quan gì đến nhau, [ 135 ] tuy nhiên lúc bấy giờ chỉ nhiều lúc được hiểu và nói, hầu hết là trong nhóm người cao tuổi. Tiếng Walloon là tên gọi chung cho bốn phương ngữ tiếng Pháp tại Bỉ. Các phương ngữ của tiếng Wallonie, cùng với những phương ngữ của tiếng Picard, [ 136 ] không được sử dụng trong đời sống công cộng và đã bị tiếng Pháp sửa chữa thay thế .
Vương cung thánh đường Thánh Tâm tại Koekelberg, Bruxelles
Tôn giáo tại Bỉ ( năm ngoái ) [ 137 ]
Công giáo Roma (52.9%)
Tin Lành (2.1%)
Chính thống giáo (1.6%)
Các hệ phái Kitô giáo khác (4.1%)
Bất khả tri/Không tôn giáo (17.1%)
Vô thần (14.9%)
Hồi giáo (5.2%)
Khác (2.1%)
Từ khi Bỉ độc lập, Công giáo La Mã giữ thế cân đối với những trào lưu tự do tư tưởng mạnh, và có được một vai trò quan trọng trong nền chính trị Bỉ. Tuy nhiên, Bỉ là một vương quốc thế tục ở mức độ lớn do hiến pháp thế tục pháp luật tự do tôn giáo, và chính phủ nước nhà nói chung đều tôn trọng quyền này trong thực tiễn. Dưới thời trị vì của Albert I và Baudouin, quân chủ Bỉ có nổi tiếng vì sùng bái Công giáo. [ 138 ]Công giáo La Mã có truyền thống cuội nguồn là tôn giáo hầu hết tại Bỉ ; đặc biệt quan trọng can đảm và mạnh mẽ tại Vlaanderen. Tuy nhiên, tỷ suất dự lễ nhà thời thánh ngày Chủ nhật vào năm 2009 chỉ là 5 % trên toàn nước ; riêng Bruxelles là 3 %, [ 139 ] còn Vlaanderen là 5,4 %. Mức dự lễ nhà thời thánh năm 2009 tại Bỉ bằng khoảng chừng 50% so với mức năm 1998 ( 11 % ). [ 140 ] Mặc dù mức dự lễ nhà thời thánh giảm sút, tuy nhiên truyền thống Công giáo vẫn là một phần quan trọng trong văn hoá Bỉ. [ 138 ]Theo Eurobarometer 2010, [ 141 ] 37 % công dân Bỉ cho biết rằng họ tin có Thượng đế, 31 % tin rằng có một số ít loại linh hồn hoặc lực sống, 27 % không tin rằng có bất kể loại linh hồn nào, cũng như Thượng đế hay lực sống nào. Theo Eurobarometer năm ngoái, 60,7 % tổng dân số Bỉ trung thành với chủ với Cơ Đốc giáo, trong đó Công giáo La Mã là giáo phái lớn nhất với 52,9 %, Tin Lành chiếm 2,1 % còn Chính thống giáo là 1,6 %. Lượng người không theo tôn giáo nào chiếm 32 % dân số và gồm người theo thuyết vô thần ( 14,9 % ) và thuyết bất khả tri ( 17.1 % ). 5,2 % dân số là người Hồi giáo và 2,1 % tin vào những tôn giáo khác. [ 137 ] Một khảo sát tương tự như vào năm 2012 cho thấy rằng Cơ Đốc giáo là tôn giáo lớn nhất tại Bỉ, với 65 % dân số là Fan Hâm mộ. [ 142 ]Về mặt tượng trưng cũng như hữu hình, Giáo hội Công giáo La Mã vẫn có một vị trí thuận tiện. [ 138 ] Bỉ công nhận chính thức ba tôn giáo : Cơ Đốc giáo ( Công giáo, Tin Lành, Chính thống giáo và Anh giáo ), Hồi giáo và Do Thái giáo. [ 143 ]Vào đầu thập niên 2000, có khoảng chừng 42.000 người Do Thái tại Bỉ. Cộng đồng người Do Thái tại Antwerpen ( khoảng chừng 18.000 người ) là một trong những hội đồng lớn nhất tại châu Âu, và là một trong những hội đồng lớn sau cuối trên quốc tế có ngôn từ chính là tiếng Yiddish. Hầu hết trẻ nhỏ Do Thái tại Antwerpen đảm nhiệm một chương trình giáo dục Do Thái. [ 144 ] Có một vài tờ báo Do Thái và hơn 45 thánh đường Do Thái hoạt động giải trí trên toàn nước ( 30 trong số này là tại Antwerpen ) .Một cuộc tìm hiểu vào năm 2006 tại Vlaanderen, là vùng được cho là sùng đạo hơn so với Wallonie, cho thấy rằng 55 % nhận mình theo tôn giáo và 36 % tin rằng Thượng đế tạo ra ngoài hành tinh. [ 145 ] Mặt khác, Wallonie trở thành một trong những vùng thế tục nhất / ít sùng đạo nhất tại châu Âu, hầu hết dân cư của vùng nói tiếng Pháp không cho rằng tôn giáo là một phần quan trọng trong cuộc sống họ, và có đến 45 % dân số nhận rằng họ không theo tôn giáo. Điều này đặc biệt quan trọng đúng mực tại miền đông Wallonie và những khu vực dọc biên giới với Pháp .Một ước tính vào năm 2008 cho thấy rằng khoảng chừng 6 % dân số Bỉ ( 628.751 người ) là người Hồi giáo. [ 146 ] Người Hồi giáo chiếm 23,6 % dân số tại Bruxelles, 4,9 % dân số Wallonie và 5,1 % dân số Vlaanderen. Đa số người Hồi giáo tại Bỉ sống trong những thành phố lớn như Antwerpen, Bruxelles và Charleroi. Nhóm người nhập cư lớn nhất tại Bỉ là người Maroc, còn người Thổ Nhĩ Kỳ là nhóm Hồi giáo lớn thứ nhì. [ 147 ] [ 148 ]
Người Bỉ có sức khoẻ tốt, theo ước tính năm 2012 thì tuổi thọ dự trù trung bình của họ là 79,65 năm. [ 30 ] Từ năm 1960, tuổi thọ dự trù của người Bỉ tăng lên hai tháng mỗi năm, giống với trung bình của châu Âu. Tử vong tại Bỉ hầu hết là do rối loạn tim mạch, ung thư, rối loạn mạng lưới hệ thống hô hấp và những nguyên do phi tự nhiên ( tai nạn thương tâm, tự vẫn ). Các nguyên do tử trận phi tự nhiên và ung thư là những nguyên do tử trận thông dụng nhất so với nữ giới từ 24 tuổi trở xuống và phái mạnh từ 44 tuổi trở xuống. [ 149 ]Y tế tại Bỉ được hỗ trợ vốn trải qua góp phần phúc lợi xã hội và thuế. Bảo hiểm y tế có đặc thù bắt buộc. Dịch Vụ Thương Mại y tế được phân phối bởi một mạng lưới hệ thống hỗn hợp công lập và tư nhân gồm những thầy thuốc độc lập, những bệnh viện công lập, ĐH và bán tư nhân. Bệnh nhân phải giao dịch thanh toán cho dịch vụ y tế, sau đó sẽ được những thể chế bảo hiểm y tế hoàn trả, tuy nhiên với những khuôn khổ không đủ tiêu chuẩn ( của bệnh nhân và dịch vụ ) thì sẽ sống sót cái gọi là mạng lưới hệ thống giao dịch thanh toán bên thứ ba. [ 149 ] Hệ thống y tế Bỉ được chính phủ nước nhà liên bang, cơ quan chính phủ cấp vùng Vlaanderen và Wallonie giám sát và hỗ trợ vốn ; Cộng đồng nói tiếng Đức cũng giám sát và chịu nghĩa vụ và trách nhiệm gián tiếp. [ 149 ]
Giáo dục đào tạo tại Bỉ có đặc thù nghĩa vụ và trách nhiệm so với người từ 6 đến 18 tuổi. [ 150 ] Trong số những vương quốc OECD vào năm 2002, Bỉ có tỷ suất cao thứ ba về số người từ 18 đến 21 tuổi nhập học tại bậc giáo dục sau trung học, với 42 %. [ 151 ] Mặc dù theo ước tính có 99 % dân số trưởng thành Bỉ biết chữ, tuy nhiên có lo lắng ngày càng tăng về yếu tố mù chữ công dụng. [ 136 ] [ 152 ] Chương trình nhìn nhận học viên quốc tế ( PISA ), phối hợp với OECD, vào năm năm nay xếp hạng giáo dục Bỉ tốt thứ 19 trên quốc tế, cao hơn đáng kể mức trung bình của OECD. [ 153 ] Giáo dục đào tạo được tổ chức triển khai riêng không liên quan gì đến nhau bởi mỗi hội đồng, Cộng đồng Vlaanderen có thành tích giáo dục cao hơn đáng kể so với những Cộng đồng Pháp và Cộng đồng nói tiếng Đức. [ 154 ]Phán ánh cấu trúc kép của toàn cảnh chính trị Bỉ trong thế kỷ XIX, do những đảng Tự Do và Công giáo xác lập đặc thù, mạng lưới hệ thống giáo dục Bỉ được tách biệt trong một phân đoạn thế tục và một phân đoạn tôn giáo. Nhánh giáo dục thế tục nằm dưới quyền trấn áp của những hội đồng, những tỉnh hay những khu tự quản ; còn nhánh giáo dục tôn giáo, hầu hết là Công giáo, được tổ chức triển khai bởi giới chức tôn giáo, tuy nhiên được những hội đồng trợ cấp và giám sát. [ 155 ]
Các trào lưu thẩm mỹ và nghệ thuật lớn từng có bước tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ tại khu vực nay là Bỉ, tạo được tác động ảnh hưởng to lớn đến nghệ thuật và thẩm mỹ và văn hoá của châu Âu, mặc kệ việc tại đây có phân loại về chính trị và ngôn từ. Hiện nay, trên một khoanh vùng phạm vi nhất định, hoạt động và sinh hoạt văn hoá được tập trung chuyên sâu trong mỗi hội đồng ngôn từ, và nhiều rào cản khiến cho khoảng trống văn hoá chung ít được bộc lộ. [ 11 ] [ 156 ] [ 157 ] Kể từ thập niên 1970, không còn những ĐH hoặc cao đẳng song ngữ tại Bỉ, ngoại lệ là Học viện Quân sự Hoàng gia và Học viện Hàng hải Antwerpen, và cũng không có cơ quan truyền thông online chung [ 158 ] không có tổ chức triển khai đơn lẻ quy mô lớn nào về văn hoá hay khoa học chung giữa những hội đồng lớn. [ 159 ]
Het Lam Gods vẽ năm 1432 của vẽ năm 1432 của van EyckBỉ có góp phần đặc biệt quan trọng phong phú và đa dạng cho hội họa và kiến trúc. Nghệ thuật Mosa, hội họa sơ kỳ Vlaanderen, [ 160 ] Phục hưng Vlaanderen và Baroque [ 161 ] và những nổi bật về Kiến trúc Roman, Gothic, Renaissance và Baroque là những dấu mốc trong lịch sử dân tộc thẩm mỹ và nghệ thuật. Nghệ thuật tại Các vùng đất thấp vào thế kỷ XV chịu sự chi phối từ hội họa tôn giáo của Jan van Eyck và Rogier van der Weyden, đến thế kỷ XVI thì có đặc thù là phong phú hơn về phong thái như tranh phong cảnh của Pieter Bruegel còn Lambert Lombard tiêu biểu vượt trội cho phong thái cổ xưa. [ 162 ] Phong cách Baroque của Peter Paul Rubens và Anthony van Dyck thăng hoa vào đầu thế kỷ XVII tại miền nam Nederland, [ 163 ] tuy nhiên về sau dần bị suy thoái và khủng hoảng. [ 164 ] [ 165 ]Trong thế kỷ XIX và XX, nhiều họa sỹ lãng mạn, bộc lộ và siêu thực của Bỉ nổi lên, như James Ensor và những nghệ sĩ khác thuộc nhóm Les XX, Constant Permeke, Paul Delvaux và René Magritte. Phong trào CoBrA có tính tiên phong Open trong thập niên 1950, còn nhà điêu khắc Panamarenko vẫn là một nhân vật xuất sắc của nghệ thuật và thẩm mỹ đương đại. [ 166 ] [ 167 ] Các nghệ sĩ đa nghành Jan Fabre, Wim Delvoye và Luc Tuymans là những nhân vật nổi tiếng quốc tế khác trong nghành nghề dịch vụ nghệ thuật và thẩm mỹ đương đại .Đóng góp của Bỉ cho kiến trúc liên tục trong thế kỷ XIX và XX, gồm có những khu công trình của Victor Horta và Henry van de Velde, họ là những người khởi xướng chính của phong thái Art Nouveau. [ 168 ] [ 169 ]
Thanh nhạc thuộc phe phái Pháp-Vlaanderen tăng trưởng tại phần phía nam của Các vùng đất thấp và là một góp phần quan trọng cho văn hoá Phục hưng. [ 170 ] Vào thế kỷ XIX và XX, Open những nghệ sĩ vĩ cầm lớn như Henri Vieuxtemps, Eugène Ysaÿe và Arthur Grumiaux, trong khi Adolphe Sax ý tưởng saxophone vào năm 1846. Nhà soạn nhạc César Franck sinh tại Liège vào năm 1822. Âm nhạc đại chúng đương đại tại Bỉ cũng có nổi tiếng. Nhạc sĩ Jazz Toots Thielemans và ca sĩ Jacques Brel có được nổi tiếng toàn thế giới. Ngày nay, ca sĩ Stromae là một ngôi sao 5 cánh âm nhạc tại châu Âu và quốc tế, có được thành công xuất sắc lớn. Trong thể loại nhạc rock / pop, Telex, Front 242, K’s Choice, Hooverphonic, Zap Mama, Soulwax và dEUS cũng nổi tiếng. Trong sân khấu heavy metal, những ban nhạc như Machiavel, Channel Zero và Enthroned có người hâm mộ trên toàn thế giới. [ 171 ]
Bỉ sản sinh một số tác giả nổi tiếng, như các nhà thơ Emile Verhaeren, Robert Goffin và các nhà tiểu thuyết Hendrik Conscience, Georges Simenon, Suzanne Lilar, Hugo Claus và Amélie Nothomb. Nhà thơ và biên kịch Maurice Maeterlinck thắng giải Nobel văn học vào năm 1911. Những cuộc phiêu lưu của Tintin của Hergé là tác phẩm nổi tiếng nhất của truyện tranh Pháp-Bỉ, song còn có nhiều tác giả lớn khác như Peyo (Xì Trum), André Franquin (Gaston Lagaffe), Dupa (Cubitus), Morris (Lucky Luke), Greg (Achille Talon), Lambil (Les Tuniques Bleues), Edgar P. Jacobs và Willy Vandersteen, khiến ngành truyện tranh của Bỉ giành được tiếng tăm trên thế giới.[172]
Điện ảnh Bỉ đã đưa một số tiểu thuyết Vlaanderen lên màn ảnh rộng. Các đạo diễn Bỉ phải kể đến là André Delvaux, Stijn Coninx, Luc và Jean-Pierre Dardenne; các diễn viên nổi tiếng là Jean-Claude Van Damme, Jan Decleir và Marie Gillain; các bộ phim thành công gồm có Rundskop, C’est arrivé près de chez vous và De Zaak Alzheimer.[173] Trong thập niên 1980, Viện hàn lâm Mỹ thuật Hoàng gia tại Antwerpen sản sinh những người tiên phong quan trọng về thời trang, gọi là Antwerpen Sáu.[174]
Gilles tại Binche mang mặt nạ sáp theo phong tụcVăn hoá dân gian có vị thế lớn trong đời sống văn hoá Bỉ, vương quốc này có một số lượng tương đối cao những đám rước, đoàn cưỡi ngựa, cuộc diễu hành, ‘ ommegangs ‘ và ‘ ducasses ‘, ‘ kermesse ‘ và những tiệc tùng địa phương khác, chúng gần như luôn có nguồn gốc tôn giáo hoặc thần thoại cổ xưa. Carnival Binche cùng với những Gilles nổi tiếng của tiệc tùng này ; và những người khổng lồ và rồng trong đám rước tại Ath, Bruxelles, Dendermonde, Mechelen và Mons được UNESCO công nhận là siêu phẩm di sản truyền khẩu và phi vật thể của trái đất. [ 175 ]Các điển hành khác là Carnival Aalst ; những đám rước vẫn còn mang tính sùng đạo rất cao mang tên Thánh Huyết ( Heilig Bloedprocessie ) tại Brugge, Vương cung thánh đường Virga Jesse tại Hasselt và Vương cung thánh đường Đức mẹ Hanswijk tại Mechelen ; liên hoan ngày 15 tháng 8 tại Liège ; và liên hoan Walloon tại Namur. Có nguồn gốc từ năm 1832 và được phục dựng trong thập niên 1960, Gentse Feesten đã trở thành một truyền thống cuội nguồn văn minh. Một ngày lễ phi chính thức quan trọng là ngày Thánh Nicholas, đây là một ngày hội cho trẻ nhỏ, còn tại Liège là cho sinh viên. [ 176 ]
Moules-frites là món ăn quốc gia của Bỉlà món ăn vương quốc của BỉNhiều nhà hàng quán ăn Bỉ được xếp hạng cao được Open trong những sách hướng dẫn nhà hàng quán ăn có ảnh hưởng tác động nhất như sách Michelin Guide. [ 177 ] Bỉ nổi tiếng với bia, sô-cô-la, waffel và khoai tây chiên với mayonnaise. Khoai tây chiên có nguồn gốc tại Bỉ, tuy nhiên không rõ khu vực đúng mực. Các món ăn vương quốc là ” thịt nướng và khoai tây chiên với salad “, và ” trai với khoai tây chiên “. [ 178 ] [ 179 ] [ 180 ]Các thương hiệu sô-cô-la và kẹo nhân quả của Bỉ như Côte d’Or, Neuhaus, Leonidas và Godiva có được khét tiếng, cũng như những nhà phân phối độc lập như Burie và Del Rey tại Antwerpen và Mary’s tại Bruxelles. [ 181 ] Bỉ sản xuất trên 1.100 loại bia khác nhau. [ 182 ] [ 183 ] Bia Trappist ( tu sự dòng Luyện tâm ) của Tu viện Westvleteren nhiều lần được xếp hạng là bia tuyệt nhất quốc tế. [ 184 ] [ 185 ] [ 186 ] Hãng rượu bia lớn nhất quốc tế xét về dung tích là Anheuser-Busch InBev, có trụ sở tại Leuven. [ 187 ]
Eddy Merckx được xem là một trong các tay đua xe đạp vĩ đại nhất mọi thời đạiKể từ thập niên 1970, những câu lạc bộ và liên đoàn thể thao tại Bỉ được tổ chức triển khai riêng không liên quan gì đến nhau trong mỗi hội đồng ngôn từ. [ 188 ] Bóng đá là môn thể thao thông dụng nhất trên toàn nước Bỉ ; những môn thể thao rất thông dụng khác là đua xe đạp điện, quần vợt, bơi, judo [ 189 ] và bóng rổ. [ 190 ]Bỉ có số lượng tay lái vô địch Tour de France chỉ sau Pháp. Họ cũng có nhiều thắng lợi nhất tại giải vô địch quốc tế đường trường UCI, Philippe Gilbert là nhà vô địch quốc tế vào năm 2012. Một tay đua Bỉ khác đang nổi tiếng là Tom Boonen. Với năm thắng lợi tại Tour de France và nhiều thành tích đua xe đạp điện khác, tay lái người Bỉ Eddy Merckx được xem là một trong những tay lái vĩ đại nhất mọi thời đại. [ 191 ] Cựu thủ môn người Bỉ Jean-Marie Pfaff được nhìn nhận là một trong những thủ môn vĩ đại nhất trong lịch sử vẻ vang bóng đá. [ 192 ]Bỉ từng đăng cai Giải vô địch bóng đá châu Âu 1972, và đồng đăng cai Giải vô địch bóng đá châu Âu 2000 cùng Hà Lan. Đội tuyển bóng đá vương quốc Bỉ từng đứng thứ nhất trong bảng xếp hạng của FIFA vào tháng 11 năm năm ngoái [ 193 ] và tháng 9 năm 2018 .
Kim Clijsters và Justine Henin đều từng nhận được danh hiệu vận động viên của năm do Hiệp hội quần vợt nữ trao tặng, họ là những nữ vận động viên quần vợt hạng nhất. Trường đua ô tô Spa-Francorchamps tổ chức Grand Prix Bỉ thuộc giải vô địch công thức một thế giới. Tay đua Bỉ Jacky Ickx từng chiến thắng tám cuộc đua Grands Prix và sáu cuộc đua 24 Hours of Le Mans và hai lần là á quân tại giải vô địch công thức một thế giới. Bỉ cũng có nhiều tiếng tăm về đua mô tô địa hình với tay đua Stefan Everts.[194] Các sự kiện thể thao được tổ chức thường niên tại Bỉ gồm giải điền kinh Memorial Van Damme, giải Grand Prix Bỉ, một số cuộc đua xe đạp cổ điển như Ronde van Vlaanderen và Liège–Bastogne–Liège. Thế vận hội Mùa hè 1920 được tổ chức tại Antwerpen.
Nguồn chung trên mạng[sửa|sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
- Chính phủ
- Thông tin chung
Wikimedia Atlas của Bỉ
- Du lịch
- Khác
