Bản ngã là gì? Vì sao trong mỗi con người đều tồn tại một bản ngã mà không thể nào triệt tiêu được? Bản ngã tác động thế nào đến tâm lý và hành động của con người? Người có bản ngã lớn có tốt không?
Bản ngã là gì?
Nghĩa của từ bản ngã ta có thể hiểu theo từ Hán Việt như sau:
Bản = Bổn = 本
Ngã = Tôi = 我
Bản ngã = 本我 = chính tôi, ý nói về chính mình .
Bản ngã còn được gọi là cái tôi.
Wikipedia đã định nghĩa cái tôi như sau :
– Trong triết học, “ cái tôi ” được hiểu là cái tôi ý thức hay đơn thuần là tôi, bao hàm trong đó những đặc tính để phân biệt tôi với những cá thể khác .
– Trong phân tâm học, “ cái tôi ” ( ego ) là phần cốt lõi của tính cách tương quan tới thực tại và chịu ảnh hưởng tác động của tác động ảnh hưởng xã hội. Theo Sigmund Freud, “ cái tôi ” cùng với “ nó ” ( id ) và “ cái siêu tôi ” ( superego ) là ba miền của tâm thức. “ Cái tôi ” được hình thành ngay từ khi con người sinh ra và qua tiếp xúc với quốc tế bên ngoài, “ cái tôi ” học cách cư xử sao cho trấn áp được những ham muốn vô thức không được xã hội gật đầu. “ Cái tôi ” có vai trò trung gian hòa giải giữa những ham muốn vô thức và những tiêu chuẩn nhân cách và xã hội .
– Trong triết lý Phật giáo, “ cái tôi ”, thường gọi là “ ngã ”, là “ cái tôi ” được thiết thuyết với một thể tính vĩnh cửu, không bị tác động ảnh hưởng của tụ tán, sinh tử. Đạo Phật, đặc biệt quan trọng là truyền thống cuội nguồn nguyên thủy ( Nam Tông, Tiểu thừa ), không công nhận sự hiện hữu “ sự xuất hiện ” của một “ ngã ” như tâm lý học. Cái mà người ta hiểu nhầm là cái tôi thì nó được cấu thành từ Sắc ( phần thân thể ) và Danh ( phần tâm thức ) đổi khác không ngừng trong từng sát na ( đơn vị chức năng nhỏ nhất của thời hạn ) .
Tóm lại, ta có khái niệm: Bản ngã là một ý tưởng, niềm tin, hay quan niệm rằng bản thân là một cá thể riêng biệt, tách biệt với phần còn lại của thế giới và tự chịu trách nhiệm cho những hành vi của mình.
Bản ngã là sống với cái tôi của mình. Phát triển cái tôi đó lớn lên, nhằm mục đích tạo ra sự khẳng định chắc chắn mình, chứng minh và khẳng định cái tôi của mình. Triết lý nhà Phật cho rằng, một khi cái tôi đó càng lớn lên, con người càng gây là nhiều nghiệp chướng, sai lầm đáng tiếc .
Cơ chế hoạt động của bản ngã trong con người
Cơ chế hoạt động giải trí của bản ngã con người như sau :
– Kiểm soát: Bản ngã tự đồng hóa và định nghĩa bản thân vào tất cả những gì mà nó tin rằng nó đang kiểm soát.
Ví dụ : bạn tin rằng bạn điều khiển và tinh chỉnh khung hình bạn nên bạn cho rằng khung hình đó là bạn, bạn tin rằng bạn điều khiển và tinh chỉnh tâm lý bạn nên cho rằng tâm lý đó là bạn, bạn tin rằng bạn quản lý và điều hành công ty bạn, nên công ty là của bạn, là một phần cái tôi của bạn, bạn trấn áp đứa con của bạn nên con bạn cũng là một phần bản ngã bạn, …
– Xây dựng và duy trì: Theo những gì bản ngã kiểm soát, nó luôn muốn giữ vững và bảo vệ sự kiểm soát đó và thậm chí muốn bành trướng hơn. Bản chất của bản ngã chỉ là giả tạm và hư cấu cho nên nó luôn muốn kiểm soát được càng nhiều thứ càng tốt, để cho bản ngã có thể cảm thấy mình lớn mạnh và chân thực. Đó là lý do chúng ta luôn ham muốn tiền bạc và quyền lực, khi đó chúng ta cảm giác mình kiểm soát được mọi thứ. Sự mất kiểm soát tương đương với sự chết chóc đối với bản ngã.
Ví dụ : Bạn mất chiếc xe của bạn, bạn mất việc làm, bạn cảm thấy như chết đi và trống rỗng bên trong một chút ít. Bạn mất đi người thân thiết, cảm xúc chết đi nhiều hơn. Một vị tướng đã đồng nhất bản thân với đội quân của mình, khi mất toàn bộ binh lính, coi như ông ta cũng đã chết 99 %, lập tức tự sát. Bản ngã làm tổng thể để thiết kế xây dựng và duy trì sự trấn áp .
– Phản chiếu: Bản ngã không thể tự đánh giá hay nhìn nhận chính bản thân nó cũng giống như việc bạn không thể tự nhìn thấy gương mặt mình mà không cần thông qua một tấm gương. Thế nên bản ngã tin và tạo ra vô số những bản ngã, những cá thể riêng lẻ khác. Từ đó bản ngã tự đánh giá mình qua sự phản chiếu từ các bản ngã khác. Hay có thể nói cách khác là bạn tự nhìn bản thân qua con mắt người khác.
Ví dụ : Bạn không hề biết được bạn đẹp hay xấu, nếu như không có ai đó nói với bạn. Dù bạn có tự tin rằng mình đẹp đến mức nào đi nữa nhưng bạn vô cùng cần lời nhìn nhận từ người khác để tự biết bản thân .
Đằng sau toàn bộ những tấm hình selfie là thông điệp : “ Hãy chú ý quan tâm đến tôi và khen tôi đi. Hãy cho tôi biết rằng tôi đẹp, tôi thời trang, tôi phong phú, tôi đang có đời sống tốt đẹp, niềm hạnh phúc, … ” Càng nhận được nhiều sự quan tâm và phản chiếu từ người khác, bản ngã càng cảm thấy mình chân thực hơn. Cảm giác xấu hổ của bản ngã đến khi hình ảnh phản chiếu của bạn kém tốt đẹp hơn so với người khác. Vì thế bạn làm tổng thể để thiết kế xây dựng và duy trì hình tượng bản thân .
Có thể bạn quan tâm:
Bản ngã là gì ? Bản ngã đến từ trống không và nó sẽ phải trở lại trống không. Trong thời hạn nó sống sót nó sợ hãi sự trống không và cố gắng nỗ lực làm toàn bộ để lấp đầy nó. Nhưng toàn bộ chỉ như một nỗ lực đuổi theo cơn gió. Bản ngã tiềm ẩn rất can đảm và mạnh mẽ và chính vì vậy mà không thứ gì hoàn toàn có thể đổi khác được. Cuộc sống vô thường, có được thì sẽ có mất, tất cả chúng ta đừng chỉ chăm sóc đến cái tôi của mình để rồi gây nên những điều không hay. Hãy biết buông bỏ thứ cần buông, sống vô ngã để đời sống thảnh thơi, yên bình .
Nguồn: wikicachlam.com
Sưu tầm: Hữu Bằng – Tổ Bảo trì
