Bài 1: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và những vấn đề đặt ra hiện nay

Related Articles

Từ Đại hội Đảng lần thứ VI đến Đại hội Đảng lần thứ XII, thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng được hoàn thiện và được chứng minh tính đúng đắn trên thực tế khi đã giúp đất nước ta thoát khỏi thời kỳ khó khăn về kinh tế, đạt tốc độ tăng trưởng có lúc thuộc nhóm cao nhất thế giới. Từ nước nghèo, thu nhập thấp, Việt Nam đã gia nhập nhóm nước có thu nhập trung bình, hội nhập ngày càng sâu rộng hơn với kinh tế thế giới.

Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới của nền kinh tế Việt Nam để đạt tốc độ tăng trưởng nhanh, bền vững, Đảng và Nhà nước đang nghiên cứu, xem xét những vấn đề đặt ra để hoàn thiện hơn thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Trong đó, vai trò kiến tạo của Nhà nước, vai trò của doanh nghiệp nhà nước, vai trò của kinh tế tư nhân được nhìn nhận sẽ là những trụ cột để tạo nên sức mạnh kinh tế cho quốc gia. Nhận diện và chấn chỉnh các biểu hiện chệnh hướng trong quá trình xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam cũng là vấn đề thường xuyên, không thể xem nhẹ.

 

Lịch sử kinh tế quốc tế đã và đang ghi nhận hai sự kiện tầm cỡ quốc tế lớn lao : Thứ nhất, sự sụp đổ Liên Xô trong thập kỷ ở đầu cuối của thế kỷ XX như thể vật chứng cho sự thất bại của quy mô kinh tế kế hoạch hóa tập trung chuyên sâu cao độ theo quy mô Xô-viết. Thứ hai, cuộc khủng hoảng kinh tế-tài chính khởi đầu năm 2008 ở Mỹ và lan tỏa toàn thế giới trong thập kỷ tiên phong của thế kỷ XXI như thể vật chứng cho sự thất bại của quy mô kinh tế thị trường tự do tối đa kiểu Mỹ .

Nhân loại đứng trước sự lựa chọn và nhu yếu mới về sự phối hợp hài hòa bàn tay thị trường với bàn tay nhà nước trong quy mô kinh tế mới tương thích với điều kiện kèm theo đơn cử và đặt tiềm năng quyền lợi vương quốc lên số 1 theo nhu yếu tăng trưởng bền vững và kiên cố của mỗi nước .

Một định hướng phát triển phù hợp với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Trong toàn cảnh đó, sự tăng trưởng nhận thức của Đảng từ Đại hội VI đến Đại hội XII về quy mô kinh tế thị trường ( KTTT ) định hướng xã hội chủ nghĩa ( XHCN ), cũng như mối quan hệ và sự phối hợp giữa Nhà nước với thị trường là cả một quy trình tìm tòi, thưởng thức, tăng trưởng từ thấp lên cao, ngày càng rất đầy đủ và triển khai xong hơn .

Đến Đại hội XII, quy mô KTTT định hướng XHCN ở nước ta đã được khắc họa rõ nét và khá đầy đủ hơn. Báo cáo do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trình diễn tại phiên khai mạc Đại hội XII của Đảng sáng 21-1-2016 đã nhấn mạnh vấn đề : “ Thống nhất nhận thức nền KTTT định hướng XHCN Nước Ta là nền kinh tế quản lý và vận hành khá đầy đủ, đồng nhất theo những quy luật của kinh tế thị trường ; đồng thời, bảo vệ định hướng XHCN tương thích với từng tiến trình tăng trưởng của quốc gia. Đó là nền kinh tế thị trường văn minh và hội nhập quốc tế ; có sự quản trị của Nhà nước pháp quyền XHCN, do Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ huy, nhằm mục đích tiềm năng ” dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh ” ; có quan hệ sản xuất tân tiến tương thích với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất ; có nhiều hình thức chiếm hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ yếu, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế ; những chủ thể thuộc những thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh đối đầu theo pháp lý ; thị trường đóng vai trò hầu hết trong kêu gọi và phân chia có hiệu suất cao những nguồn lực tăng trưởng, là động lực hầu hết để giải phóng sức sản xuất ; những nguồn lực nhà nước được phân chia theo kế hoạch, quy hoạch, kế hoạch tương thích với cơ chế thị trường. Nhà nước đóng vai trò định hướng, kiến thiết xây dựng và hoàn thành xong thể chế kinh tế, tạo môi trường tự nhiên cạnh tranh đối đầu bình đẳng, minh bạch và lành mạnh ; sử dụng những công cụ, chủ trương và những nguồn lực của Nhà nước để định hướng và điều tiết nền kinh tế, thôi thúc sản xuất kinh doanh thương mại và bảo vệ thiên nhiên và môi trường ; thực thi văn minh, công minh xã hội trong từng bước, từng chủ trương tăng trưởng. Phát huy vai trò làm chủ của nhân dân trong tăng trưởng kinh tế-xã hội … ” .

KTTT có tính phong phú và gắn liền với sự tăng trưởng của sản xuất sản phẩm & hàng hóa tại những vương quốc có những chính sách chính trị-xã hội khác nhau. Quan hệ Nhà nước với thị trường trong nền KTTT định hướng XHCN ở Nước Ta không phải là quan hệ xung khắc, loại trừ và kiềm chế nhau, mà là mối quan hệ tương hỗ, chế định, cùng hoạt động và bổ trợ cho nhau trong một chỉnh thể và cùng hướng tới tiềm năng chung là kiến thiết xây dựng một Nước Ta dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh và văn minh. Theo đó, một mặt, cần tôn trọng những nguyên tắc và quy luật KTTT và những cam kết hội nhập quốc tế nhằm mục đích tạo môi trường tự nhiên và động lực cạnh tranh đối đầu rất đầy đủ, minh bạch, khai thác những nguồn lực và không ngừng nâng cao hiệu suất cao góp vốn đầu tư xã hội. Mặt khác, không tuyệt đối hóa vai trò của thị trường, xem nhẹ vai trò xây đắp và kiểm soát và điều chỉnh theo tín hiệu thị trường, trấn áp bảo đảm an toàn vĩ mô của Nhà nước. Một thị trường tuyệt vời, đồng nhất không chỉ giúp phát huy tính năng động, phát minh sáng tạo, nghĩa vụ và trách nhiệm cá thể và sự phân chia những nguồn lực công minh, hiệu suất cao, mà còn góp thêm phần tạo áp lực đè nén hoàn thành xong nâng cao năng lượng, hiệu lực hiện hành, hiệu suất cao, sự minh bạch của những thể chế nhà nước. Hơn nữa, mạng lưới hệ thống thị trường tuyệt đối không thể hình thành đồng nhất và quản lý và vận hành vừa đủ, lành mạnh trong điều kiện kèm theo một Nhà nước yếu kém, thiếu trong sáng. Đến lượt mình, một Nhà nước vững mạnh là điều kiện kèm theo và luôn có ảnh hưởng tác động tích cực cho sự tăng trưởng đồng nhất, làm lành mạnh hóa những yếu tố thị trường và những loại thị trường, giúp khắc phục những thất bại, khuyết tật của thị trường và bảo vệ công minh xã hội ; giảm tác động ảnh hưởng mặt trái của tính tự phát, sớm nhận diện, ngăn ngừa và trấn áp khủng hoảng cục bộ, bảo vệ tăng trưởng bao trùm và hài hòa lợi ích theo nhu yếu tăng trưởng bền vững và kiên cố vương quốc và quốc tế …

Cần nhấn mạnh vấn đề rằng, nếu như tính KTTT của nền kinh tế Nước Ta được thống nhất khẳng định chắc chắn là nền KTTT văn minh và hội nhập quốc tế, quản lý và vận hành không thiếu, đồng điệu theo những quy luật và tuân thủ đúng quy trình tiến độ của KTTT, thì tính định hướng XHCN tương thích với từng quy trình tiến độ tăng trưởng của quốc gia lại được biểu lộ ở tiềm năng ” dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh ” và được bảo vệ bởi sự quản trị của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ huy .

Sự phối hợp hiệu suất cao giữa tính KTTT và tính định hướng XHCN cũng chính là cung ứng xu thế mới mang tầm vóc thời đại, yên cầu có sự phối hợp tất yếu của bàn tay thị trường với bàn tay nhà nước trong một quy mô quản trị xã hội mới đang dần định hình trên quốc tế, nhất là từ sau những cuộc khủng hoảng kinh tế-xã hội liên tục xảy ra trong những thập niên cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI trên quy mô toàn quốc tế và trong toàn cảnh toàn thế giới hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hơn. Sự phối hợp bàn tay thị trường với bàn tay nhà nước là việc lựa chọn và phối hợp để tạo hiệu ứng tổng hợp tích cực những điểm tốt của mỗi phương pháp quản trị kinh tế, đồng thời góp thêm phần giảm những ảnh hưởng tác động mặt trái của chúng, tạo động lực can đảm và mạnh mẽ, trấn áp ngặt nghèo những rủi ro đáng tiếc và nâng cao hiệu suất cao, chất lượng tăng trưởng, hòa giải những tiềm năng, củng cố định hướng và nhu yếu tăng trưởng vững chắc cả về kinh tế, xã hội và thiên nhiên và môi trường .

Trong những năm qua, hạ tầng của quốc gia được chăm sóc góp vốn đầu tư tăng trưởng. Một góc khu đô thị tại Q. CG cầu giấy, TP TP.HN. Ảnh : TRỌNG HẢI

Vai trò quan trọng của Nhà nước trong nền kinh tế

Nền KTTT định hướng XHCN ở nước ta được hình thành và tăng trưởng trên cơ sở phát huy vai trò làm chủ xã hội của nhân dân, bảo vệ vai trò quản trị, điều tiết nền kinh tế của Nhà nước pháp quyền XHCN do Đảng chỉ huy. Nhà nước ngày càng tăng dần vai trò chủ thể quản trị và thu hẹp dần vai trò chủ thể về kinh tế. Theo đó, Nhà nước triển khai quản trị nền kinh tế, định hướng, điều tiết, thôi thúc sự tăng trưởng kinh tế-xã hội bằng pháp lý, kế hoạch, quy hoạch, kế hoạch, chủ trương và lực lượng vật chất, bảo vệ cho thị trường tăng trưởng, tuân thủ những quy luật của KTTT, thích hợp với thông lệ của những nước ; kiến thiết được môi trường tự nhiên vĩ mô ; kiến thiết xây dựng kết cấu hạ tầng cơ sở và bảo vệ phúc lợi xã hội ; phát hành chính sách chủ trương về phân chia nguồn lực, phân phối và phân phối lại theo hướng bảo vệ tăng trưởng kinh tế gắn với tân tiến và công minh xã hội ; bảo vệ thiên nhiên và môi trường. Đồng thời, Nhà nước phải bảo vệ được vai trò chủ yếu của kinh tế nhà nước, triển khai xong những công cụ quản trị kinh tế vĩ mô, tăng cường kỷ luật kỷ cương trong việc chấp hành những chủ trương chính sách, sử dụng những chương trình góp vốn đầu tư tín dụng thanh toán để tạo điều kiện kèm theo và hướng dẫn sự tăng trưởng của những ngành, những địa phương và những thành phần kinh tế .

Quản lý nhà nước đúng đắn không phải là mặc kệ cơ chế thị trường, mà sử dụng cơ chế thị trường để điều tiết sự hoạt động của hàng, tiền, của những yếu tố thị trường, phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt xấu đi. Các chủ trương, chủ trương kinh tế và tổ chức triển khai triển khai chủ trương của Nhà nước phải tương thích với cơ chế thị trường, mang lại quyền lợi và công minh xã hội, không thay đổi và tăng trưởng kinh tế một cách hài hòa và hợp lý, ngăn ngừa thực trạng độc quyền, lạm dụng và nhân danh KTTT hay bàn tay nhà nước để can thiệp làm méo mó thị trường, rơi lệch những nguồn lực và tổn hại quyền lợi hội đồng, hạn chế những hoạt động giải trí cạnh tranh đối đầu không lành mạnh, mà những chưa ổn trong quản trị góp vốn đầu tư công và cả những dự án Bất Động Sản BOT giao thông vận tải đang vật chứng cho những điều đó …

Giải quyết quan hệ giữa Nhà nước và thị trường trong thiết kế xây dựng nền KTTT định hướng XHCN là một sự nghiệp chưa có tiền lệ trong lịch sử dân tộc và là một quy trình mở, yên cầu sự phát minh sáng tạo và bản lĩnh cách mạng của Đảng, trên cơ sở nhận thức không thiếu, tôn trọng và vận dụng đúng đắn những quy luật khách quan của KTTT, thông lệ quốc tế, tương thích với điều kiện kèm theo tăng trưởng của Nước Ta .

Những vấn đề lớn đang đặt ra

Thực tế cho thấy, dưới sự chỉ huy của Đảng, về cơ bản Nước Ta đã, đang và sẽ liên tục quy đổi nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung chuyên sâu quan liêu, bao cấp sang nền KTTT định hướng XHCN với những thành tựu KT-XH ngày càng to lớn. Thể chế KTTT, đặc biệt quan trọng là mạng lưới hệ thống pháp luật và cỗ máy quản trị ngày càng được thiết kế xây dựng, hoàn thành xong theo hướng văn minh, tương thích. Công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế được tiến hành sâu rộng và hiệu suất cao. Dân chủ trong xã hội liên tục được lan rộng ra. Chính trị-xã hội không thay đổi ; quốc phòng, bảo mật an ninh được giữ vững .

Tuy nhiên, do tăng trưởng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một sự nghiệp, một quy trình chưa có tiền lệ nên có những yếu tố đặt ra trong điều kiện kèm theo lúc bấy giờ cần phải được liên tục xem xét, hoàn thành xong :

Thứ nhất, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà tất cả chúng ta đang thiết kế xây dựng là một nền kinh tế mang tính đặc trưng, tương thích với điều kiện kèm theo chính trị, kinh tế, văn hóa truyền thống của quốc gia và những giá trị XHCN mà tất cả chúng ta đang phấn đấu. Thế nhưng, yếu tố cần xem xét là liệu tất cả chúng ta hoàn toàn có thể điều tra và nghiên cứu để vận dụng nhiều hơn, khá đầy đủ hơn những quy luật, những giá trị chung của thể chế kinh tế thị trường-một thành tựu của trái đất vào nền kinh tế của tất cả chúng ta, nhằm mục đích tạo thuận tiện sự tăng trưởng vừa nhanh hơn, vừa vững chắc hơn hay không ? Nếu thế thì cần phải có những điều kiện kèm theo nào kèm theo ?

Thứ hai, định hướng của Đảng và Nhà nước và thực tiễn vừa mới qua đã chứng tỏ rằng, để tăng trưởng nền kinh tế Nước Ta không hề chỉ dựa vào một thành phần kinh tế nào, mà cần phải khơi dậy được mọi tiềm năng, mọi nguồn lực của quốc gia, với một khát vọng chung là kiến thiết xây dựng quốc gia Nước Ta hùng cường. Để hiện thực hóa điều đó, cả nước đang phát động một ý thức khởi nghiệp với tiềm năng là tới năm 2020, Nước Ta sẽ có khoảng chừng 1 triệu doanh nghiệp. Như vậy, nòng cốt để tăng trưởng kinh tế Nước Ta, là chỗ dựa bền vững và kiên cố cho kinh tế quốc gia, phải chăng là mọi thành phần kinh tế trong nước, gồm có cả : Kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân ? Như vậy, về định hướng vĩ mô, liệu tất cả chúng ta cần có sự biến hóa nào không để khơi dậy được mọi tiềm lực kinh tế của quốc gia, tạo ra một sân chơi thực sự công minh, bình đẳng, trong thụ hưởng chủ trương, được tiếp cận những nguồn lực và việc tuân thủ lao lý ?

Thứ ba, với những bộc lộ quyền lợi nhóm, biểu lộ của chủ nghĩa tư bản thân hữu đang diễn ra trong nền kinh tế, cần phải có giải pháp gì để ngăn ngừa, để bảo vệ rằng những quyền lợi từ tăng trưởng kinh tế quốc gia sẽ không bị một bộ phận thiểu số trong xã hội chiếm hữu, mà sẽ được san sẻ công minh ; bảo vệ rằng sự tăng trưởng của quốc gia là sự tăng trưởng có tính bao trùm chứ không quá thiên lệch, tạo ra sự phân biệt về giàu nghèo quá lớn giữa những vùng miền, giữa những thành phần, đối tượng người tiêu dùng trong xã hội .

Thứ tư, cần có chiến lược, cùng những giải pháp hữu hiệu như thế nào để việc phát triển kinh tế của đất nước bảo đảm hài hòa hai yếu tố đó là: Phát triển “nhanh” và “bền vững”. Đây là hai yêu cầu song hành. Bởi với một nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam nếu không có giải pháp để đạt một tốc độ phát triển ở mức cao thì rất dễ bị tụt hậu, rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”. Thế nhưng, việc phát triển nhanh về kinh tế phải bảo đảm yếu tố bền vững, đó không phải là sự phát triển bằng mọi giá, đặc biệt không phải là việc hy sinh môi trường sống để phát triển kinh tế. Phát triển kinh tế đất nước không ngoài mục đích nào khác là để bảo đảm cho mọi người dân có một cuộc sống sung túc, hạnh phúc.

Động lực và triển vọng hiệu suất cao tăng trưởng kinh tế-xã hội đã, đang và sẽ liên tục phụ thuộc vào vào những nhận thức và hành vi thực tiễn mới, khá đầy đủ, thâm thúy hơn về tăng trưởng KTTT định hướng XHCN tại Nước Ta .

TS NGUYỄN SĨ DŨNG, TS NGUYỄN MINH PHONG, HOÀNG GIA MINH, HỒ QUANG PHƯƠNG

Nguồn : qdnd.vn

More on this topic

Comments

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Advertismentspot_img

Popular stories